164 zgłoszenia z 37 krajów napłynęły do organizatorów IX Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach, który rozpocznie się 16 listopada 2012 roku. Komisja weryfikacyjna do udziału zakwalifikowała 50 młodych dyrygentek i dyrygentów z 22 krajów: Australii (1), Austrii (2), Brazylii (2), Chin (2), Czech (1), Finlandii (1), Francji (1), Grecji (2), Holandii (2), Irlandii (1), Japonii (5), Kolumbii (1), Korei Południowej (4), Litwy (1), Meksyku (1), Niemiec (4), Nowej Zelandii (1), Polski (8), Rosji (3), Tajwanu (3), USA (3) i Wielkiej Brytanii (1). Gdyby ktoś z zakwalifikowanych zrezygnował, mogą pojawić się w Katowicach również Argentyńczyk, Hiszpan, Kazach, Portugalczyk, Rumun, Słowak, Węgier czy Włoch. W gronie pięćdziesięciu zakwalifikowanych jest osiem pań: cztery Polki, dwie Greczynki i po jednej dyrygentce z Rosji i Nowej Zelandii. Spośród Polek uczestniczyły już w poprzednim konkursie w Katowicach Marzena Diakun, która pięć lat temu zdobyła Nagrodę starosty bieruńsko-lędzińskiego dla polskiego pófinalisty i Nagrodę ufundowaną przez STOART dla najlepszej polskiej uczestniczki oraz Maja Metelska, uhonorowana Nagrodą TVP. Najstarszymi uczestnikami konkursu będą urodzeni tego samego dnia, 7 września 1977 roku Alexander Negrin z Wielkiej Brytanii i Litwin Dainius Pavilionis, który na poprzednim katowickim konkursie w 2007 roku zdobył III wyróżnienie oraz Nagrodę im. Witolda Rowickiego za najlepsze wykonanie utworu polskiego kompozytora (Odwieczne pieśni Mieczysława Karłowicza). Z tego samego rocznika, o trzy miesiące od nich młodszy jest Tae Jung Lee z Korei Południowej. Najmłodsi uczestnicy konkursu urodzili się w 1989 roku — w lutym Holender Olivier Pols, a w listopadzie - Polak Maciej Koczur.
Zakwalifikowanych do przesłuchań konkursowych uczestników oceniać będzie Jury w składzie: prof. Antoni Wit (przewodniczący), Mirosław Jacek Błaszczyk (Polska), Juozas Domarkas (Litwa), Piotr Gajewski (USA), Martinez Izquierdo (Hiszpania), Eugeniusz Knapik (Polska), John Neschling (Brazylia), Marek Pijarowski (Polska), Maximiano Valdes (Chile), Takuo Yuasa (Japonia), Michael Zilm (Niemcy). Honorowym patronat nad Konkursem objął Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski.
Publiczne przesłuchania IX Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga odbędą się gościnnie w katowickiej Akademii Muzycznej w trzech etapach: I - w dniach 17-20 listopada 2012, II – 21-22 listopada 2012 i finał – 23 listopada 2012 roku. Poprzedzi je 16 listopada 2012 roku o godz. 19.00 Inauguracyjny koncert prawykonań, podczas którego po raz pierwszy zabrzmią dwie nowe kompozycje: Uwertura koncertowa Stanisława Moryty i Beauty Radiated in Eternity Eugeniusza Knapika. Wystąpi Orkiestra Symfoniczna i Chór Filharmonii Śląskiej pod batutą Mirosława Jacka Błaszczyka.
Do II etapu Konkursu zostanie zakwalifikowanych nie więcej niż 12, a do III etapu - nie więcej niż 6 finalistów. Uczestnicy Konkursu dyrygować będą Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Śląskiej. W przesłuchaniach II etapu jako soliści wystąpią znakomici wiolonczeliści: Tomasz Strahl i Marcin Zdunik oraz świetne skrzypaczki: Agata Szymczewska i Anna Maria Staśkiewicz. Uczestnicy Konkursu obowiązkowo będą musieli wykonać kompozycje polskich twórców: w II etapie jest to I Koncert skrzypcowy op. 35 Karola Szymanowskiego albo Koncert na wiolonczelę i orkiestrę Witolda Lutosławskiego, a w III etapie - II Symfonię B-dur op. 19 Szymanowskiego albo Symfonię Odrodzenie e-moll op. 7 Mieczysława Karłowicza.
Główną nagrodą w konkursie jest 25 000 euro i Złota Batuta. Oprócz nagród regulaminowych przyznane zostaną nagrody dodatkowe, m.in. Nagroda im. Witolda Rowickiego za najlepsze wykonanie utworu polskiego kompozytora oraz zaproszenia do prowadzenia koncertów w Polsce oraz za granicą – w Lizbonie, Tokio i w ramach projektu ONE goes places (Jenaer Philharmonie, Bohuslav Martinu Filharmonie, Štátny komorný orchester Žilina, Ljubliana – RTV Slo, Amiens- Orchestre de Picardie). Koncerty laureatów odbędą się 25 listopada w Katowicach i 26 listopada 2012 roku w Warszawie.
Organizatorzy zaplanowali liczne wydarzenia towarzyszące, m.in. dwie wystawy. Wydawana będzie również okolicznościowa gazeta dyrygencka "Batuta".
Przesłuchania konkursowe będzie można śledzić także przez Internet - na stronie Konkursu dostępna będzie transmisja on line.
Organizatorami Konkursu są Filharmonia Śląska im. Henryka Mikołaja Góreckiego, Instytut Muzyki i Tańca oraz Fundacja Muzyczna Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga.
Patronat medialny nad Konkursem objęło m.in. Polskie Centrum Informacji Muzycznej.
Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga jest trzecim w Polsce – obok konkursów pianistycznego im. Fryderyka Chopina i skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego – członkiem Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych w Genewie, która skupia 129 najbardziej prestiżowych konkursów w Europie, obu Amerykach, Azji i Australii. Zaledwie siedem z nich to konkursy dyrygenckie. Tylko one bowiem wymagają podczas całego ich przebiegu największego zespołu wykonawczego, jakim jest orkiestra. Taki wysiłek finansowy podejmują organizatorzy konkursów dyrygenckich w: Barcelonie, Besançon (Francja), Katowicach, Parmie, St. Petersburgu, Trento i Verviers (Belgia). Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach, choć nie najstarszy (np. w Besançon odbyło się już 51 konkursów), zaliczany jest do najważniejszych. Decyduje o tym m.in. największa liczba dopuszczanych kandydatów (50 wobec np. 15 w Barcelonie czy 20 w Besançon), rozległy repertuar wymagany regulaminem (od baroku do współczesności, z blisko czterdziestoma utworami od Wolfganga Amadeusa Mozarta po Witolda Lutosławskiego, w tym także utworów wymagających współpracy z solistami), stosunkowo szerszy skład międzynarodowego jury. Atrakcyjność Katowic potwierdzają m.in. przyjazdy kandydatów już nagrodzonych lub wyróżnionych w innych, starszych konkursach, czy też ponowne zgłoszenia uczestników, którzy wcześniej nie zdołali dojść do finału. V MKD (1995) startował np. Włoch Massimiliano Caldi, który jednak dopiero w 1999 r. katowicki konkurs zwyciężył.
Konkurs katowicki powołany został – zrazu jako ogólnopolski. Od 1979 roku (stulecie urodzin patrona – najbardziej w świecie znanego polskiego dyrygenta, twórcy Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, którą po wojennej przerwie reaktywowano w Katowicach, gdzie Mistrz, powróciwszy z wojennej tułaczki poprowadził ją dalej, aż do swojej śmierci) turniej ma charakter międzynarodowy. Jego inicjatorem był długoletni dyrektor Filharmonii Śląskiej, prof. Karol Stryja, ostatni z klasy dyrygentury Grzegorza Fitelberga w katowickiej uczelni muzycznej.
Dotąd w Katowicach zwyciężyli: Claus Peter Floor (Niemcy, 1979), Chikara Imamura (Japonia, 1983), Michael Zilm (Niemcy, 1987), Makato Suehiro (Japonia, 1991), Victoria Żadko (Ukraina, 1995), Massimiliano Caldi (Włochy, 1999), Aleksandra Marković i Modestas Pitrénas (Serbia i Litwa, 2003) i Eugene Tzigane (USA, 2007).
KALENDARIUM KONKURSU
16 listopada, godz. 12
Katowice, hotel „Monopol”, ul. Dworcowa 5
Konferencja prasowa poprzedzająca konkurs
16 listopada, godz. 19
Katowice, sala koncertowa Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego, ul. Zacisze 3
Oficjalne otwarcie konkursu i Inauguracyjny koncert prawykonań.
Wystąpią: Orkiestra Symfoniczna i Chór Filharmonii Śląskiej pod batutą Mirosława Jacka Błaszczyka. W programie: Uwertura koncertowa Stanisława Moryty i Beauty Radiated in Eternity Eugeniusza Knapika.
17-20 listopada, godz. 9.30 – 13.20 i godz. 16 – 20.25
Katowice, sala koncertowa Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego
Konkursowe przesłuchania I etapu.
20 listopada, ok. godz. 22
Katowice, hotel „Monopol”
Konferencja prasowa po I etapie z udziałem wszystkich jurorów; wręczenie dyplomów uczestnictwa.
21 listopada, godz. 9.30 – 13 i godz. 16 – 19.30
22 listopada, godz. 9.30 – 13
Katowice, sala koncertowa Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego
Konkursowe przesłuchania II etapu.
22 listopada, godz. podana zostanie w trakcie konkursu
Katowice, hotel „Monopol”
Konferencja prasowa po II etapie z udziałem wszystkich jurorów.
23 listopada, godz. 9.30 – 12.30 i godz. 16 – 19
Katowice, sala koncertowa Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego
Konkursowe przesłuchania III etapu.
23 listopada, nocą
Katowice, hotel „Monopol”
Zamykająca konferencja prasowa wszystkich jurorów i laureatów konkursu.
25 listopada, godz. 19
Katowice, sala koncertowa Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego
Oficjalne zamknięcie konkursu, po przerwie – koncert laureatów
26 listopada, godz. 19
Warszawa, Filharmonia Narodowa
Powtórzenie koncertu laureatów.
Wykonawcy: Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej, dyrygować będą laureaci konkursu.
Program ustalony zostanie 23 listopada.