indeks osób (L)

kompozytor, pianista, dyrygent i pedagog; ur. 10 listopada 1951, Siemianowice Śląskie. W roku 1979 ukończył z wyróżnieniem studia kompozytorskie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach pod kierunkiem prof. Józefa Świdra. Swoje umiejętności uzupełniał podczas kursów, m.in. w Burgas u Tona de Leeuw, Marina Goleminova i Andreya Eshpay’a. W 1984 i 1988 brał udział w Międzynarodowych Wakacyjnych Kursach Nowej Muzyki w Darmstadt.

Jest laureatem IV Konkursu Improwizacji Fortepianowej w 1972. Za swoją twórczość otrzymał szereg znaczących nagród, do najważniejszych należą, m. in.: w 1980 Nagroda im. Beethovena Miasta Bonn za Symfonię nr 2 „Koncertującą” na fortepian i orkiestrę (1977-79); na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu uzyskał trzykrotnie wysokie nagrody: w 1980 - otrzymał najwyższą punktację i I lokatę za Symfonię nr 1 na instrumenty dęte, perkusję i dwa fortepiany (1975), w 1988 – Kwartet smyczkowy nr 2 (1987) i w 1997 – Concerto festivo na skrzypce i orkiestrę (1983-95) zostały wyróżnione. Za osiągnięcia twórcze otrzymał Nagrodę „Śląskiej Polihymnii” (1985), Nagrodę Artystyczną im. Stanisława Wyspiańskiego (1986), Nagrodę „Exclusiv” wydawnictwa Muzycznego Tonos w Darmstadt (1988-89), dwukrotnie nagrodę-stypendium Witolda Lutosławskiego (1987 i 1989), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich „za wybitne osiągnięcia kompozytorskie oraz działalność wykonawczą w dziedzinie nowej muzyki” (2002), dwukrotnie Nominację do Nagrody Mediów Publicznych OPUS: w 2008 – za Kwartet smyczkowy nr 7 (2007) w wykonaniu Kwartetu Śląskiego i w 2009 – za CALLED BACK na głosy śpiewane i orkiestrę smyczkową (2008) w wykonaniu The Hilliard Ensemble i Orkiestrę Aukso pod dyrekcją Marka Mosia.

Początkowo Aleksander Lasoń działał jako pianista-improwizator, następnie poświęcił się komponowaniu oraz dyrygowaniu. Od 1996 przez wiele lat był dyrygentem Orkiestry Muzyki Nowej, założonej z jego inicjatywy przy Akademii Muzycznej w Katowicach, której celem jest popularyzacja muzyki najnowszej i klasyki XX w.

Obok pracy twórczej prowadzi od 1975 działalność pedagogiczną. Wykłada na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie i w Akademii Muzycznej w Katowicach. W styczniu 2000 otrzymał tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych.

W latach 1986-89 był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (polskiej sekcji ISCM), a w latach 1990-93 – prezesem Oddziału Związku Kompozytorów Polskich w Katowicach, przez wiele kadencji był przewodniczącym Komisji Kwalifikacyjnej Związku Kompozytorów Polskich.

twórczość

Spośród „Pokolenia ’51” Lasoń był bodaj najmniej uwikłany w dyskusje ideowe. Komponowanie traktował zawsze przede wszystkim jako zadanie warsztatowe, muzykę zaś jako spontaniczną grę instrumentalnego żywiołu, co wiąże się zapewne z jego praktyką pianisty – improwizatora (oprócz kompozycji studiował muzykę jazzową w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach). Jego wczesne kompozycje cechuje witalność, bogata kolorystyka brzmienia i nastrój pełen optymizmu. Z upływem czasu muzyka Lasonia nabiera coraz większej głębi ekspresyjnej, brzmienie staje się ciemniejsze, dynamika potężnieje. Wciąż jednak preferuje Lasoń muzykę czystą, absolutną.

Jak pisze Elzbieta Widłak w folderze PWM-u (wybrane fragmenty): „Droga jaką obrał kompozytor (i jego rówieśnicy) stanowiła, pod wzglądem estetycznym i stylistycznym, kontrpropozycję w stosunku do założeń grupy poprzedników, zwanych nadal awangardą, mimo widocznych już odstępstw od przyjętych dogmatów. Zdecydowaną i wyraziście określoną już w pierwszych kompozycjach osobowość twórczą Lasonia cechowały: rozmach, żywiołowość i bogactwo materiału muzycznego, w którym dominującą rolę odgrywała harmonika, będąca zarazem elementem formotwórczym. Charakterystyczny typ ekspresji uzyskany za pomocą nieregularnej rytmiki, migotliwej, melizmatycznej melodyki i napięć harmonicznych, powstających w wyniku śmiałego łączenia eufonicznych współbrzmień, ulegał stopniowo coraz większej koncentracji wyrazowej. [...] Muzyka Lasonia zachowuje jednorodny charakter, a jej cechą jest raczej nadmiar, niż niedostatek inwencji twórczej – nadmiar, nad którym wszakże kompozytor doskonale panuje. To swoiste „embarras de richesse“, to nie tylko nie nużące, ale wręcz frapujące i niejednokrotnie przyjemne dla ucha muzyczne meandry, przez które kompozytor przeprowadza swych słuchaczy".

kompozycje

literatura wybrana