indeks osób (O)

wiolonczelista, kameralista i pedagog; ur. 21 grudnia 1937, Lwów; zm. 28 lutego 2024, Warszawa. Od szóstego roku życia uczył się gry na fortepianie, zaś od dwunastego – na wiolonczeli u Józefa Makowicza. W latach 1955-60 studiował grę na wiolonczeli w klasie Józefa Mikulskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Studia kontynuował w Paryżu pod kierunkiem Paula Torteliera (1961).

Debiutował w 1959 w Filharmonii Krakowskiej Koncertem wiolonczelowym B-dur Luigiego Boccheriniego, z orkiestrą pod dyrekcją Witolda Krzemieńskiego. Od 1960 do 1962 grał w orkiestrze Opery Krakowskiej, w 1962 w Wielkiej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, w latach 1962-72 w Filharmonii Narodowej w Warszawie, gdzie pełnił funkcje zastępcy koncertmistrza oraz koncertmistrza. Z zespołem tym koncertował w większości krajów Europy, w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, Japonii oraz na Bliskim i Dalekim Wschodzie.

Andrzej Orkisz jako solista występował w Polsce, wielu krajach europejskich i Meksyku. Działał również jako kameralista – w latach 1969-85 był członkiem Warszawskiego Kwintetu Fortepianowego, z którym występował w Europie, Ameryce Północnej i Południowej. Grał również w duecie wiolonczelowym z żoną Anną Orkisz, a także w zespołach kameralnych z takimi artystami, jak Martha Argerich, Claudio Arrau, Aleksander Brailowski, Gaspar Cassado, Zino Francescatti, Emil Gilels, Bronisław Gimpel, Barbara Halska, Eugene George Istomin, Witold Małcużyński, Maja Nosowska, Maurizio Pollini, Jean-Pierre Rampal, Andrzej Ratusiński, Światosław Richter, Mścisław Rostropowicz, Artur Rubinstein, Isaac Stern, Igor Strawiński, Henryk Szeryng, Władysław Szpilman.

Dokonał licznych nagrań dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej. Z Warszawskim Kwintetem Fortepianowym (z Władysławem Szpilmanem – fortepian, Igorem Iwanowem – skrzypce, Janem Tawroszewiczem – skrzypce i Stefanem Kamasą – altówka) zarejestrował dla firm fonograficznych Polskie Nagrania i Olimpia Kwintet fortepianowy A-dur op. 81 Antonína Dvořáka, Kwintet fortepianowy f-moll op. 34 Johannesa Brahmsa oraz I i II Kwintet fortepianowy Grażyny Bacewicz.

Andrzej Orkisz w latach 1969-84 wykładał w Akademii Muzycznej w Warszawie, w latach 1980-82 również w Akademii Muzycznej w Krakowie, zaś od 1984 do 1992 w Konserwatorium w Tarbes (Francja). Prowadził równolegle klasy wiolonczeli w Akademii Muzycznej w Łodzi (od 1992), w Zespole Szkół Muzycznych nr 1 w Warszawie (od 1992) i Akademii Muzycznej w Warszawie (od 1997). W 1994 otrzymał tytuł profesora. Ponadto prowadził  kursy mistrzowskie, m.in. w Łańcucie, Gdańsku, Zakopanem, Kołobrzegu, Bordeaux, Mont-de-Marson we Francji i mieście Meksyku.

Zasiadał w jury polskich oraz międzynarodowych konkursów, m.in. konkursu muzycznego UNESCO w Bergerac, Ogólnopolskiego Konkursu „Młody Polski Wiolonczelista” dla uczniów Szkół Muzycznych I i II stopnia, Ogólnopolskiego Konkursu Młodych Instrumentalistów im. Stefanii Woytowicz.

Stworzył kadencję do I części Koncertu wiolonczelowego C-dur Josepha Haydna, jak również opracowania i transkrypcje wiolonczelowe utworów Mieczysława Karłowicza, Karola Szymanowskiego, Grażyny Bacewicz i Witolda Lutosławskiego.

Andrzej Orkisz otrzymał wiele nagród i wyróżnień w kraju oraz za granicą.

aktualizacja: 2006, 2009 (Małgorzata Kaosińska), 2022, 2024 (Wiktoria Antonczyk)

literatura wybrana