indeks osób (B)

językoznawca, etnolingwista; ur. 19 września 1939 w Przemyślu, zm. 7 lutego 2022. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, gdzie od 1961 roku pracował jako nauczyciel akademicki, a od 1997 roku - jako profesor. W 1992 roku został kierownikiem Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego w Instytucie Filologii Polskiej UMCS. W latach 1962-1982 był członkiem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W 1980 roku dołączył do NSZZ „Solidarność”, był również inicjatorem, współzałożycielem i przewodniczącym Komisji Zakładowej UMCS. W latach 1983-1989 był członkiem niejawnej Społecznej Komisji Nauki w Lublinie. Założyciel i działacz Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” Lubelszczyzny (od 1989 roku) oraz Klubu Katolickiego w Lublinie.
W 1988 roku zainicjował działalność redakcji międzynarodowego rocznika Etnolingwistyka. W latach 1990-1993 jako prorektor UMCS współtworzył i realizował reformę systemu dydaktycznego. W latach 1992-2003 przewodniczył Fundacji Ruchu Solidarności Rodzin, a między 1994 a 2003 - Radzie Naukowej Radiowego Centrum Kultury Ludowej. Od 1999 roku był członkiem Rady Języka Polskiego oraz szeregu komitetów PAN: Językoznawstwa, Nauk o Literaturze, Nauk Etnologicznych oraz Komitetu Slawistycznego. W 2001 roku był jednym z założycieli Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Przemyślu, w której przez kolejne 3 lata pełnił funkcję dyrektora Instytutu Polonistyki. W 2003 roku był założycielem i przewodniczącym Komisji Etnolingwistycznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, a od 1993 - lubelskiego gremium Katholischer Akademischer Auslander Dienst. W latach 1990-2005 działał w Ruchu Obywatelskim Akcji Demokratycznej, Unii Demokratycznej i Unii Wolności.
Był autorem około 300 publikacji z zakresu językoznawstwa polonistycznego, etnolingwistyki i tekstologii. Laureat nagrody Fundacji Polcul (1989) oraz Nagrody im. O. Kolberga (1991). W 1999 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2014 roku był członkiem Komitetu Honorowego Roku Kolberga.

 

Aspects of Cognitive Ethnolinguistics ed. J. Zinken, Equinox, London 2009

Folklor - język - poetyka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990

Jazykovoj obraz mira: očerki po etnolingvistike, Indrik, Moskwa 2005

Jezyk – slika – svet. Etnolingvističke studije, SlovoSlavia, Belgrad 2011

Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006

Nazwiska obce w języku polskim (współautor: I. Bartmińska), PWN, Warszawa 1978

O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji interdialektu poetyckiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1977

O języku folkloru, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1973

Polskie kolędy ludowe. Antologia, Universitas, Kraków 2002

Stereotypy mieszkają w języku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007

Tekstologia (współautor: S. Niebrzegowska-Bartmińska), PWN, Warszawa 2009

A co z tekstami pieśni ludowej? w: XXIX Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą 1995

A co z tekstami pieśni ludowej? w: XXIX Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą 1995

A Słowo kolędą się stało ...., "Wiedza i Życie" 1992 nr 12

Atlas etnolingwistyczny pogranicza polsko-białorusko-ukraińskiego (współautor: J. Adamowski, F. Czyżewski), w: Euroregion Bug. Problemy współpracy przygranicznej Polski. Białorusi i Ukrainy t.1, red. M. Bałtowski, Lublin 1994

Betlejem po polsku. O kolędach i kolędowaniu w Polsce, "Tygodnik Powszechny" 1987 nr 51/52

Cechy specyficzne języka zamojskich pieśni ludowych w zestawieniu z gwarą mówioną w: Zamość i Zamojszczyzna w dziejach i kulturze polskiej, Zamojskie Towarzystwo Przyjeciół Nauk, Zamość 1969

Czy Kazimierz obroni się przed folkloryzmem? w: XVII Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą 1983

East-West: on the Symmetry of Meaning and Cultural Differentiation of Profiles w: Cognition and Language (tom ku czci E.Tabakowskiej), red. W. Chłopicki, A. Pawelec, A. Pokojska, Tertium, Kraków 2007

Etyka słowa a potoczny wzorzec komunikacji w: Oblicza polszczyzny, red. nauk. A. Markowski, R. Pawelec, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012

Ewolucja metody użytkowania gwary w utworach Adolfa Dygasińskiego, "Językoznawca" 1961 nr 6

Folklor na antenie radiowej, "Wiedzieć więcej. Zeszyty szkoleniowe Polskiego Radia" 1988 nr 3

Informatorzy, wykonawcy, uczestnicy? w: XXI Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą 1987

Jak poprawnie wymawiać nazwiska obce w polskim kontekście językowym? (współautor: I. Bartmińska), "Logopedia" 1969 nr 8/9

Język nośnikiem tożsamości narodowej i przejawem otwartości w: Tożsamość polska i otwartość na inne społeczeństwa, red. L. Dyczewski, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1996

Językowy obraz polskiego nieba i piekła (współautor: S. Niebrzegowska Stanisława), w: Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1999

Językowy obraz świata jako podstawa tożsamości narodowej w: Kultura wobec kręgów tożsamości, red. T. Kostyrko, T. Zgółka, Poznań-Wrocław 2000

Kazimierskie święto pieśni i muzyki ludowej po raz trzydziesty w: XXX Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą 1996

Klasyfikacje gatunkowe a systematyka tekstów folkloru w: Literatura popularna - folklor – język t. 2, red. W. Nawrocki, M. Waliński, Uniwersytet Śląski, Katowice 1981

Kolędy na pograniczu polsko-ukraińskim (współautor: M. Łesiów) w: Chrześcijański wschód a kultura polska pod red. R. Łużnego, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1989

Komputery w badaniach nad pieśnią ludową, "Literatura Ludowa" 1975 nr 1

Koncepcja językowego obrazu świata w programie slawistycznych badań porównawczych w: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej t. 40, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2005

Literatura chłopska wobec językowych tradycji folkloru w: Literatura ludowa i literatura chłopska, materiały z ogólnopolskiej naukowej sesji folklorystycznej 16-18 II 1973, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1977

Ludowe kolędy apokryficzne w: Z kolędą przez wieki. Kolędy w Polsce i w krajach sąsiednich, red. T. Budrewicz, S. Koziara, J. Okoń, Wydawnictwo Biblios i WSP, Kraków-Tarnów 1996

Między systemem a tekstem: standardy semantyczne i standardowe motywy w: Język w komunikacji, t. 1, red. G. Habrajska, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2001

Miejsce folkloru w idei regionalizmu (współautor: J.Styk) w: Regionalizm jako folkloryzm, ruch społeczny i formuła ideologiczno – polityczna, red. M. Latoszek, Gdańsk 1993

Niektóre problemy i pojęcia lingwistyki lubelskiej w: Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury t. 18, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006

Nowe zapisy polskich kolęd wiosennych, "Literatura Ludowa" 2010 nr 6

O językowym obrazie świata Polaków końca XX wieku w: Polszczyzna XX wieku. Ewolucja i perspektywy, red. S. Dubisz, S. Gajda, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2001

O języku pieśni ludowej w: 43. Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą, 26-28 czerwca 2009, red. A. Kistelska, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Lublin 2009

O języku pieśni ludowej w: 43. Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Kazimierz nad Wisłą, 26-28 czerwca 2009 roku, red. A. Kistelska, Wojewódzki Ośrodek Kultury, Lublin 2009

O procesie formowania się interdialektu poetyckiego w języku polskiego folkloru w: Ludowość dawniej i dziś. Studia folklorystyczne, red. R. Górski, J. Krzyżanowski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1973

O rytualnej funkcji powtórzenia w folklorze. Przyczynek do poetyki sacrum w: Sacrum w literaturze, red. J. Gotfryd, M. Jasińska-Wojtkowska, S. Sawicki, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1983

O stylizacji gwarowej w "Pokładzie Joanny" Gustawa Morcinka (współautorzy: M. Buczyński, K. Długołęcka), "Językoznawca" 1959 nr 3

O słownictwie folkloru w związku z nowym słownikiem gwarowym (współautor: I. Bartmińska), "Język Polski" 1967 z. 5

Polifoniczność tekstu czy podmiotu? Podmiot w dialogu z samym sobą w: Podmiot w języku i w kulturze, red. J. Bartmiński, A. Pajdzińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008

Polskie pastorałki. Polish carols or "Merry songs about Christmas", "Quarterly Polish Culture" 2005 nr 3

Polskie Radio dla kultury ludowej w: Polskie Radio - stan i perspektywy radiofonii publicznej. Materiały z sesji zorganizowanej przez Polskie Radio S.A. 21 maja 1996, Warszawa 1996

Semantyka i polityka. Nowy profil polskiego stereotypu Ukraińca w: Przemiany języka na tle przemian współczesnej kultury, red. K. Ożóg, E. Oronowicz-Kida, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2006

Stereotyp Rosjanina i jego profilowanie we współczesnej polszczyźnie (współautor: U. Majer-Baranowska, I. Lappo) w: Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury t. 14, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002

Stereotyp słońca w polszczyźnie ludowej (współautor: S. Niebrzegowska) w: Etnolingwistyka, t. 6, Lublin 1994

Struktura językowa incipitu pieśni ludowej w: Semantyka tekstu i języka, red. M. R. Mayenowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976

Wokół derywacji stylistycznej ludowego języka poetyckiego w: Z polskich studiów slawistycznych seria V, cz. 2, Warszawa 1978

Wymowa w śpiewie w: Opuscula Logopaedica in honorem Leonis Kaczmarek, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1993

Z problemów systematyki polskiej pieśni ludowej (współautor: J. Adamowski) w: Z problemów badania kultury ludowej, red. T. Kłak, Uniwersytet Śląski, Katowice 1988

Zasięgi zjawisk językoznawczych w gwarze i w folklorze, "Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego" 1980 nr 37

Założenia deskryptorowej systematyki tekstów folkloru, "Literatura Ludowa" 1979 nr 4/6

Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków Materiały z V Forum Kultury Słowa "Polak z Polakiem. Porozumiewanie się. Bariery i pomosty", Lublin 16-18 października 2003 roku, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2005

Dzieje Lubelszczyzny t. 6. "Między Wschodem a Zachodem", cz. 4. Zjawiska językowe na pograniczu polsko-ruskim, red. J. Bartmiński, M. Łesiów, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 1992

Encyklopedia kultury polskiej XX wieku t. 2 "Współczesny język polski", red. J. Bartmiński, Wiedza o Kulturze, Wrocław 1993

Folklor – sacrum – religia red. J. Bartmiński, M. Jasińska-Wojtkowska, Wydawnictwo Instytu Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1995

Język a kultura t. 1 red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński; t. 2 red. J. Bartmiński, J. Puzynina; t. 4 red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa; t. 12 red. J. Bartmiński, J. Anusiewicz, Wiedza o Kulturze, Wrocław 1988-98

Język polski jako przedmiot dydaktyki uniwersyteckiej Materiały z XXII konferencji ogólnopolskiego konwersatorium "Język a kultur", Lublin 26-27 listopada 1998, red. J. Bartmiński, M. Karwatowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000

Język w kręgu wartości Studia semantyczne, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003

Język. Wartości. Polityka Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych, red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006

Językowy obraz świata praca zbiorowa pod red. J. Bartmińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1990

Kolędowanie na Lubelszczyźnie red. J. Bartmiński, Cz. Hernas, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 1986

Kolędy polskie wyb. i oprac. J. Bartmiński, R. Sulima, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1991

Konotacja praca zbiorowa pod red. J. Bartmińskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1988

Literatura ludowa i literatura chłopska Materiały z ogólnopolskiej naukowej sesji folklorystycznej 16-18 II 1973, red. J. Bartmiński, A. Aleksandrowicz, Cz. Hernas, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1977

O definicjach i definiowaniu red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1993

Podmiot w języku i w kulturze red. J. Bartmiński, A. Pajdzińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008

Pojęcie ojczyzny we współczesnych językach europejskich red. J. Bartmiński, Wydawnictwo Instytu Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1993

Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały t. 4 "Lubelskie", cz. 1-6, przygotował zespół pod kier. naukowym J. Bartmińskiego, Polihymnia, Lublin 2011

Profilowanie w języku i w tekście red. J. Bartmiński, R. Tokarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998

Rocznik "Etnolingwistyka" t. 1-25, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1988-2013

Słownik ludowych stereotypów językowych przygot. zespół pod kier. nauk. J. Bartmińskiego, Wrocław 1980

Słownik stereotypów i symboli ludowych t. 1 "Kosmos", cz. 1. Niebo. Światła niebieskie. Ogień. Kamienie, cz. 2 Ziemia. Woda. Podziemie, koncepcja całości i red. J, Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1996-99

Tekst ustny - texte oral. Struktura i pragmatyka - problemy systematyki - ustność w literaturze Materiały z międzynarodowej konferencji w Uniwersytecie M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie 15-17 września 1986, red. M. Abramowicz, J. Bartmiński, Wiedza o Kulturza, Wrocław 1989

Tekst. Analizy i interpretacje red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998

Tekst. Problemy teoretyczne red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1998

Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów red. M. Abramowicz, J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012

Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań t. 1-6, 9 red. J. Bartmiński, J. Szadura, S. Niebrzegowska-Bartmińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2003-10

Dunaj; moczary; podziemie; trzęsawisko; wody; ziemia (współautor: U. Majer-Baranowska, S. Niebrzegowska, D. Niewiadomski) w: Słownik stereotypów i symboli ludowych t. 1 "Kosmos" cz. 2 Ziemia. Woda. Podziemie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999

Folklor w: Encyklopedia Katolicka t. 5, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1989

Gaik w: Encyklopedia Katolicka t. 5, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1989

Jasełka w: Encyklopedia Katolicka t. 7, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997

Kantyczki w: Encyklopedia Katolicka t. 8, Towarzystwo Naukowe Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 2000

Księżyc; niebo; słońce; wschód słońca; zachód słońca, zaćmienie słońca; zaćmienie księżyca (współautor: S. Niebrzegowska) w: Słownik stereotypów i symboli ludowych t. 1 "Kosmos", cz. 1. Niebo. Światła niebieskie. Ogień. Kamienie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1996