indeks osób (M)

Jan Adam Maklakiewicz, kompozytor, pedagog, dyrygent chórów, organista i publicysta muzyczny; ur. 24 listopada 1899, Chojnata k. Skierniewic; zm. 7 lutego 1954, Warszawa. Brat Franciszka i Tadeusza Wojciecha Maklakiewiczów. Jego pierwszym nauczycielem muzyki był ojciec – Jan Maklakiewicz. W latach 1919-22 uczył się w Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie: gry na skrzypcach w klasie Leopolda Binentala, harmonii pod kierunkiem Michała Biernackiego oraz kontrapunktu u Felicjana Szopskiego. W latach 1921-25 studiował kompozycję w Konserwatorium Warszawskim pod kierunkiem Romana Statkowskiego. Swoje umiejętności w zakresie kompozycji doskonalił w latach 1926-27 u Paula Dukasa w École Normale de Musique w Paryżu, gdzie jednocześnie w ośrodku polonijnym prowadził chór mieszany oraz działał w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polskich. W latach 1927-29 uczył przedmiotów teoretycznych i dyrygował chórem w Konserwatorium Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi, w latach 1928-32 był profesorem harmonii w Konserwatorium Warszawskim. Od 1932 do 1935 był organistą i kierownikiem chóru przy kościele Św. Krzyża w Warszawie, który w tym okresie stał się jednym z najlepszych chórów kościelnych w Polsce. W latach 30-tych prowadził w Warszawie także chór „Znicz” Związku Zawodowego Pracowników Gazowni Miejskiej, chór i orkiestrę fabryki zbrojeniowej przy Forcie Bema, chór młodzieży handlowej oraz chór „Lira” Akademickiego Koła Muzycznego przy Uniwersytecie Warszawskim.
Jan Adam Maklakiewicz prowadził ożywioną działalność publicystyczną. W latach 1930-37 był stałym sprawozdawcą muzycznym „Kuriera Porannego”. W 1934 założył miesięcznik „Chór”, poświęcony muzyce chóralnej oraz działalności zespołów śpiewaczych i orkiestr amatorskich. Ponadto w latach 1926-39 współpracował z Teatrem Polskim w Warszawie, a po wojnie z Teatrem im. Juliusza Słowackiego i Teatrem Starym w Krakowie, oraz Teatrem Narodowym, Teatrem Kameralnym i Teatrem Syrena w Warszawie. Od 1937 nawiązał współpracę z Polskim Radiem.
Podczas II wojny światowej pracował jako pianista w kawiarni „Café Club” w Warszawie, a następnie w prowadzonej przez znanego aktora i reżysera Emila Chaberskiego kawiarni „Znachor”, która była miejscem spotkań działaczy konspiracyjnych. Od 1941 do końca wojny ukrywał się w Chojnacie, gdzie uczył prywatnie harmonii oraz gry na fortepianie.
Od 1945 do 1947 był dyrektorem Państwowej Filharmonii w Krakowie, a w latach 1947-48 dyrektorem Filharmonii Warszawskiej – doprowadził do wskrzeszenia jej działalności, organizując orkiestrę symfoniczną i chór. W latach 1948-50 uczył harmonii w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Warszawie. Od 1949 był profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie. Wykładał tu kompozycję, instrumentację i kontrapunkt, pełniąc jednocześnie – w latach 1950-51 – funkcję dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. Do jego uczniów należeli m.in.: Jerzy Tyszkowski, Antoni Szaliński, Miłosz Magin i Benedykt Konowalski.
Jan Adam Maklakiewicz działał w wielu stowarzyszeniach i organizacjach muzycznych. Od 1928 był członkiem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich, w którym w latach 1932-35 pełnił funkcję sekretarza generalnego, a następnie wiceprezesa. Od 1928 był także członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, w którym sprawował kolejno funkcje skarbnika, sekretarza i wiceprezesa. Od 1930 należał ponadto do Stowarzyszenia Pisarzy i Krytyków Muzycznych, w którym pełnił funkcję skarbnika. W latach 1947-51 był członkiem Zarządu Związku Kompozytorów Polskich.
W 1947 otrzymał nagrodę muzyczną miasta Krakowa. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

aktualizacja: marzec 2004

kompozycje

Wariacje symfoniczne (1922)

Suita huculska na skrzypce i fortepian (1927)

Romans na flet i fortepian (1927)

Tryptyk na wiolonczelę i fortepian (1927)

Symfonia nr 2 „Święty Boże” na baryton solo, chór i orkiestrę (1927)

O zmierzchu na 2 mezzosoprany, flet, altówkę i harfę (1927)

Prelude pour orgue * (1927)

Pieśń o burmistrzance na głos z fortepianem * (1928)

Reflexions na skrzypce i fortepian (1928)

Du bist wie eine Blume na głos i fortepian (1928)

Koncert na wiolonczelę i orkiestrę na tematy gregoriańskie * (1929)

Negers Heimweh na skrzypce i fortepian (1929)

Concertino quasi una fantasia na fortepian, mezzosopran i orkiestrę * (1929)

Pięć pieśni ludowych na chór mieszany (1929)

Leciały gasańki melodia na chór mieszany (1929)

Koncert skrzypcowy nr 1 (1930)

Cztery pieśni japońskie na sopran i orkiestrę * (1930)

Pieśń o chlebie powszednim na chór mieszany i orkiestrę (1931)

Tango symfoniczne na orkiestrę (1931)

Shiwohumi balet (1934)

Ostatnie werble poemat symfoniczny na śmierć Józefa Piłsudskiego (1935)

Trzy struny na chór męski (1935)

Przekupka warszawska na orkiestrę (1937)

Cagliostro w Warszawie balet (1938)

Uwertura koncertowa (1939)

Grunwald poemat symfoniczny * (1939-44)

Msza polska na chór mieszany, sopran lub tenor i organy * (1944)

Cztery pieśni na głos wysoki z towarzyszeniem orkiestry (1946)

Kołysanka [wersja I] na chór męski * (1946)

Kołysanka [wersja II] na chór mieszany * (1946)

Kołysanka [wersja III] na głos i fortepian (1946)

Uwertura praska na orkiestrę (1947)

Madonny 5 pieśni na sopran i orkiestrę (1947)

Śląsk pracuje i śpiewa suita ludowa na tenor, chór męski, żeński i mieszany z orkiestrą symfoniczną lub fortepianem * (1948)

Suita łowicka na sopran, chór mieszany i orkiestrę * (1948)

Zabrze [wersja I] kantata na chór męski lub mieszany i orkiestrę symfoniczną (1949)

Zabrze [wersja II] na chór męski * (1949)

Zabrze [wersja III] na chór mieszany * (1949)

Złota kaczka balet (1950)

Suita tańców łowickich na orkiestrę (1951)

Koncert skrzypcowy nr 2 „Góralski” (1952)

Tryptyk morski na chór męski i orkiestrę (1953)

literatura wybrana

Demska Mieczysława Maklakiewicz Jan Adam w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „m”, PWM, Kraków 2000