Polmic - FB

indeks osób (P)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Marta Ptaszyńska,

kompozytorka, perkusistka i pedagog; ur. 29 lipca 1943, Warszawa. W 1967 roku ukończyła kompozycję w klasie Tadeusza Paciorkiewicza oraz teorię muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie UMFC) w Warszawie, a rok później – grę na perkusji pod kierunkiem Jerzego Zgodzińskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Akademia Muzyczna) w Poznaniu. Jako stypendystka Rządu Francuskiego, w latach 1969–1970, odbyła podyplomowe studia kompozytorskie u Nadii Boulanger i Oliviera Messiaena w Paryżu. W latach 1972–1974 kształciła się w Cleveland Institute of Music w Stanach Zjednoczonych, gdzie otrzymała tytuł Artist Diploma Degree in Percussion Performance.

Wykładała kompozycję na wielu amerykańskich uczelniach, m.in. w Bennington College w stanie Vermont, University of California w Berkeley i w Santa Barbara, University of Cincinnati College-Conservatory of Music, Indiana University w Bloomington, Northwestern University w Evanston. Od 1998 zatrudniona jest jako Professor of Music and the Humanities na University of Chicago (od 2005 – z tytułem Helen B. & Frank L. Sulzberger Professor in Composition).

Marta Ptaszyńska jest laureatką wielu konkursów kompozytorskich. Na początku kariery były to m.in. Konkurs Młodych Związku Kompozytorów Polskich (1971) oraz konkurs Polskiego Radia i Telewizji (1972). W 1986 jej utwór La novella d’inverno (Opowieść zimowa) na smyczki otrzymał II lokatę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów IMC/UNESCO w Paryżu, zaś w 1987 Koncert na marimbę i orkiestrę (1985) został nagrodzony na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Nowym Jorku.

Była współtwórcą i współorganizatorem Międzynarodowych Warsztatów Perkusyjnych w Bydgoszczy. W latach 1981–84 była członkiem Zarządu Percussive Arts Society, w 1991 została wicedyrektorem American Society for Polish Music. W 1994 i 1996 pełniła funkcję doradcy artystycznego festiwalu muzyki polskiej w New York Public Library for the Performing Arts w Lincoln Center. Od roku 2015 jest dyrektorem działającego na University of Chicago zespołu Contemporary Chamber Players – Contempo.

Marta Ptaszyńska komponowała na zamówienie takich orkiestr, jak Chicago Symphony Orchestra, Cincinnati Symphony, Cleveland Symphony Orchestra, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Polska Orkiestra Kameralna i Sinfonia Varsovia. Jej utwory wykonywały słynne zespoły kameralne (Pacifica String Quartet, Eighth Blackbird, Imani Winds) oraz soliści, m.in. Ewa Podleś, Wanda Wiłkomirska, Ewa Wolak,  Keiko Abe, Evelyn Glennie, Marta Klimasara, Clare Hammond oraz Scott Horey.

Jej opera telewizyjna Oscar z Alwy, zrealizowa przez Telewizję Krakowską w roku 1988, zdobyła uznanie widzów i krytyków na Międzynarodowym Festiwalu Oper Telewizyjnych w Salzburgu (1989), zaś opera dziecięca Pan Marimba została wykonana 164 razy w Operze Krakowskiej i w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie, ciesząc się dużą popularnością. W roku 2010, na zamówienie Teatru Wielkiego w Łodzi, w ramach obchodów 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina, powstała opera Kochankowie z klasztoru Valldemosa, o pobycie Chopina na Majorce.

Kompozycje Marty Ptaszyńskiej wydawane były przez m.in. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Theodore Presser Company, przez wytwórnie fonograficzne Olympia, Polskie Nagrania, CD Accord, DUX, Bayer Records, Chandos, Sonoton / Pro Viva, a także zarejestrowane przez Polskie Radio.

Jej wkład w rozwój kultury muzycznej został doceniony na różnych kontynentach. Otrzymała tak prestiżowe nagrody, jak John Simon Guggenheim Memorial Foundation i American Academy of Arts and Letters (Benjamin H. Danks Award) w Nowym Jorku, Fromm Music Foundation związanej z Uniwersytetem Harvarda, Fundacji Jurzykowskiego oraz (wielokrotnie) ASCAP-u i Percussive Arts Society. W roku 1995 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, w 1997 – nagrodą Fundacji Alfreda Jurzykowskiego, w 2011 – nagrodą doroczną Związku Kompozytorów Polskich (za wybitną twórczość kompozytorską i upowszechnianie polskiej kultury muzycznej na świecie), w 2013 – Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, w 2017 – nagrodą Dziedzictwa Polskiego Kongresu Polonii Amerykańskiej, American Council for Polish Culture Award (2019). W 2022 roku została uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

aktualizacja: 2002 (mk), 2018 (iz), 2022 (wa)

kompozycje

Preludia na wibrafon i fortepian * (1965)
Scherzo na ksylofon i fortepian * (1967)
Ostinato na fortepian * (1967)
Wariacje na flet solo * (1967)
Improwizacje na orkiestrę * (1968)
Bajka o słowikach na baryton i zespół kameralny (1968)
Suite Variee for children percussion quartet and piano (1968)
Trzy interludia na dwa fortepiany * (1969)
Recitativo, arioso e toccata per violino solo * (1969-75)
Jeu-parti na harfę i wibrafon (1970)
Vocalise na sopran i wibrafon (1971)
Madrigals „Canticum Sonarum” in memoriam Igor Strawiński na kwartet smyczkowy, kwartet dęty drewniany, trąbkę, puzon i gong * (1971)
Cadenza na flet i perkusję * (1971-72)
Oscar z Alwy, opera telewizyjna w 6 scenach (1971-72,19)
Space Model na perkusję z taśmą * (1971-75)
Stress na perkusję i taśmę (1972)
Arabeska na harfę * (1972)
Spectri sonori na orkiestrę * (1973)
Crystallites na orkiestrę (1973-74)
Dwa poematy na tubę solo * (1973-75)
Touracou na klawesyn solo * (1973-75)
Siderals na dwa kwintety pekusyjne i projekcję * (1974)
Concerto for Percussion Quartet and Orchestra (1974)
Farewell Souvenir na fortepian solo (1975)
Mobile dla dwóch perkusistów * (1976)
Classical Variations na kotły i kwartet smyczkowy (1976)
Quodlibet na kontrabas i taśmę * (1976)
Epigramy na chór żeński, flet, harfę, fortepian i perkusję (1976-77)
Un grand sommeil noir na sopran, flet i harfę * (1977)
Melodie z różnych stron na zespół perkusyjny (1977)
Kolorowy świat perkusji dla dzieci na flety, głosy i instrumenty perkusyjne (1978)
Podróże w kosmos na fortepian * (1978)
Dream Lands, Magic Spaces na skrzypce, fortepian i sześciu perkusistów * (1978)
Muzyka pięciu stopni na dwa flety i zespół perkusyjny * (1979)
Bagatele na harfę (1979)
Soirée snobe chez la Princesse, teatr instrumentalny (1979)
Dwa sonety do Orfeusza na głos średni i orkiestrę kameralną (1980-81)
Conductus – A Ceremonial na instrumenty dęte * (1982)
Ave Maria [wersja I] na 4 głosy męskie, zespół instrumentów dętych blaszanych, perkusję i organy (1982)
Miniatury na fortepian (1982)
Scintilla na dwa marimbafony * (1984)
Four Seasons for Four Hands na fortepian * (1984)
Concerto for Marimba and Orchestra * (1985)
Silver Threads and Other Songs for Children na głos, chór i perkusję w różnych zestawach * (1985-86)
Music Alphabet na dwa fortepiany (1985-86)
Kwiaty księżyca na wiolonczelę i fortepian * (1986)
Ave Maria [wersja II] na chór męski i orkiestrę (1987)
Charlie’s Dream – Concerto for Alto Saxophone and Orchestra * (1988)
Listy polskie, kantata na sopran, mezzosopran, baryton, chór mieszany i zespół kameralny (1988)
Graffito na marimbę * (1988)
Songs of Despair and Loneliness na mezzosopran i fortepian (1988-89)
Ajikan na flet i perkusję (1989)
“Light breaks when no sun shines” na flet solo (1989)
Poetic Impressions na kwintet dęty i fortepian (1991)
Ode to Praise All Famous Women na orkiestrę (1992)
Hommage à I. J. Paderewski na fortepian (1992)
Holocaust Memorial Cantata na sopran, tenor, baryton, chór mieszany i orkiestrę (1992)
Holocaust Memorial Cantata [wersja kameralna] na sopran, tenor, baryton, chór mieszany, pekusję i fortepian (1992)
Spider Walk na perkusję solo * (1993)
Fanfare for Peace na orkiestrę * (1993)
Pan Marimba, opera dziecięca w 2 aktach (1993-96)
Four Portraits na kwartet smyczkowy (1994)
Variations on a Theme by Paganini by Witold Lutoslawski, arrangement for 2 pianos and 2 percussions  (1994)
Liquid Light na mezzosopran, fortepian i perkusję * (1995)
Distant Voices na mezzosopran i kwartet smyczkowy * (1995)
Concerto grosso na dwoje skrzypiec i orkiestrę kameralną (1996)
Mancala na dwoje skrzypiec (1996)
Scherzo di fantasia na eufonium i fortepian (1997)
Linear Constructions in Space dla 6 perkusistów (1997-98)
Olympian Rings for soprano steel drum (1997-98)
Letter to the Sun for frame drum, percussion quartet and narrator (1998-2000)
Primary Colors na kwartet perkusyjny (1999)
Fanfare in memoriam Frederic Chopin na orkiestrę  (1999)
Drum of Orfeo – Concerto for Percussion and Orchestra (1999-2002)
Inverted Mountain na orkiestrę (2000)
The Last Waltz in Vienna na trio akordeonowe (2001)
Sen Eurydyki na dwie harfy (2001)
Mozaiki na kwartet smyczkowy * (2002)
Sinfonia Wratislavia na orkiestrę (2003-2004)
Pianophonia na fortepian (2004)
Katarynka na dzwonki orkiestrowe (2004)
Elegia in Memoriam John Paul II na altówkę solo * (2005)
Canzonetta [wersja I] for mezzosopran i wibrafon (2006)
Magiczny Doremik, opera dla dzieci w 2 aktach (2006-2007)
Lumen na orkiestrę (2007)
Concerto for Flute, Harp and Orchestra (2007-2008)
Street Music na wielkę orkiestrę perkusyjną (2008)
Hymn of the Universe na chór mieszany i organy (2008)
Trois visions de l’arc-en-ciel na zespół kameralny (2008)
Kochankowie z klasztoru Valldemosa. Opera w dwóch aktach (2008-2009)
Of Time and Space. Concerto for percussion, electronic tape and orchestra (2009-2010)
Luna Stelle na 2 fortepiany i 2 perkusistów (2010-2012)
Blue Line for marimba solo (2011)
Red Rays na flet i fortepian (2011)
Twittering Tree na ksylofon solo (2011)
Luminosite du cristal na harfę i organy (2012)
Viva la casa for snare drum solo (2013)
Improvisations after J.R. na wibrafon solo (2014)
Sinfonia for 104 for percussion orchestra of 104 musicians (2015)
Canzonetta [wersja II] na mezzosopran, klarnet i wibrafon (2015)
Missa solemnis ad honorem Sancti Joannis Pauli Secundi na 3 głosy solowe, 2 chóry mieszane i orkiestrę symfoniczną (2015-2016)
Pieśni Safony na flet i trio smyczkowe (2015-2016)
The White Shadows na skrzypce i fortepian (2016)
Koncert na fortepian i orkiestrę (2017)
Voice of the Winds for 100 percussionists (2017)
Se-ta (Sequenza e Tarantela) na 2 akordeony i 2 perkusje (2018)
Flute Concerto No. 1 (2018)
Double Concerto for Cello and Piano  (2018-2019)
Conversations with Angels na sopran i fortepian  (2019)
Flute Concerto No. 2 (2020)
Magic Voyage. Accordion Concerto  (2020-2021)
Enigma na marimbę, klarnet, waltornię i wiolonczelę  (2021)
The Gates of Light na wiolonczelę i fortepian (2021)
Betsie Doll na wibrafon solo (2021)
Lullaby for Benjamin na flet altowy i wibrafon (2021)
Krajobrazy z wyobraźni na orkiestrę (2023)

literatura wybrana

Muzyka to język najdoskonalszy. Rozmowy z Martą Ptaszyńską [przepowadzili Ewa Cichoń i Leszek Polony], PWM, Kraków 2001
W komponowaniu kobiety przejmują pałeczkę - mówi Marta Ptaszyńska, "Muzyka21" 2004 nr 7, s.24-26
Erdman Magdalena Fenomen "Pana Marimby", "Twoja Muza" 2004 nr 1, s.50-53
Harley Maria Anna Percussion, Poetry, and Colour: The Music of Marta Ptaszyńska, „Musicworks” Number 74 Summer 1999, s. 34-47.
LePage Jane Weiner Marta Ptaszyńska w: Women composers, conductors, and musicians of the twentieth century, The Scarecrow Press, Inc., Metuchen, N.J., & London 1983
Meckna Michael, Zwolska-Stęszewska Barbara Ptaszyńska Marta w: The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Second Edition (ed. Stanley Sadie), vol. 20, Macmillan Publishers Limited, London 2001