muzykolodzy (G)

Małgorzata Gąsiorowska, teoretyk i krytyk muzyczny; ur. 14 maja 1947, Warszawa. W latach 1966-71 studiowała reżyserię dźwięku, a od 1971 do 1974 teorię muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie.
Dzięki zainteresowaniu problematyką radiową i fonograficzną (praca magisterska na temat pierwszych lat fonografii) w 1974 rozpoczęła pracę w Redakcji Muzycznej Polskiego Radia zajmując się muzyką XX wieku (cykl audycji o pierwszych utworach muzyki konkretnej i elektroakustycznej, audycje o Edgarze Varèse i innych wybitnych postaciach muzyki XX wieku). Z czasem jej zainteresowania koncentrowały się coraz bardziej na muzyce polskiej. W 1977 przedstawiła na antenie Polskiego Radia nagranie z prawykonania Symfonii pieśni żałosnych Henryka Mikołaja Góreckiego. W 1978, w numerze 3 dwutygodnika „Ruch Muzyczny” opublikowała pierwszy w Polsce artykuł na temat tego utworu, pt. Symfonia pieśni żałosnych. Od tego czasu przez wiele lat współpracowała z dwutygodnikiem „Ruch Muzyczny”, zamieszczając tam artykuły o muzyce polskiej, recenzje z koncertów i książek. Współpracuje też z innymi periodykami kulturalnymi.
W 1978 Małgorzata Gąsiorowska została zaproszona przez profesora Mieczysława Tomaszewskiego do udziału w Spotkaniach Muzycznych w Baranowie – cyklu corocznych seminariów połączonych z prezentacją dorobku artystycznego przedstawicieli różnych dziedzin sztuki (koncerty, wernisaże, wieczory poezji), które odbywały się od 1976 do 1981 w ramach działalności Zakładu Analizy i Interpretacji Muzyki Akademii Muzycznej w Krakowie. Od tego czasu stale współpracuje z krakowską Akademią Muzyczną, biorąc czynny udział w sympozjach i publikując w wydawnictwach Akademii.
W 1999 wraz z Jackiem Rogalą zorganizowała w Polskim Radiu, przy współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym i Programem 2 Telewizji Polskiej, „Dni Muzyki Grażyny Bacewicz”. Był to cykl czterech koncertów, w których wzięli udział: Krzysztof Penderecki, Agnieszka Duczmal, Kwartet Śląski, Krzysztof Bąkowski, Wiaczesław Nowikow, Jacek Rogala, Sinfonia Varsovia, Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” i Polska Orkiestra Radiowa. W programie – oprócz muzyki głównej bohaterki – znalazły się także utwory Witolda Lutosławskiego, Krzysztofa Pendereckiego, Marka Stachowskiego, Benjamina Brittena, Francisa Poulenca, Dmitrija Szostakowicza i Ottorina Respighiego. Trwałym śladem tego wydarzenia jest płyta kompaktowa wydana przez Polskie Radio wspólnie z Polskim Wydawnictwem Muzycznym, zawierająca wyłącznie utwory Grażyny Bacewicz wykonywane podczas Dni.
Jest także inicjatorką i autorką scenariusza dokumentalnego filmu telewizyjnego pt. Dla ludzi mam zawsze twarz pogodną – Grażyna Bacewicz. Film, wyreżyserowany przez Dariusza Pawelca przy współpracy z Barbarą Golą, istnieje w polskiej i angielskiej wersji językowej. Był czterokrotnie prezentowany w Telewizji Polskiej, a także na Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Pradze w 2000.
Małgorzata Gąsiorowska współpracuje stale z Polskim Wydawnictwem Muzycznym (jest autorką komentarzy do partytur wydawanych w serii Arcydzieła Muzyki Polskiej XX wieku oraz autorką haseł w Encyklopedii Muzycznej PWM) oraz z Die Musik in Geschichte und Gegenwart.
Od 1982 jest członkiem Sekcji Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, gdzie pełniła też funkcje sekretarza Oddziału Warszawskiego ZKP i dwukrotnie sekretarza Sekcji Muzykologów. Od 1999 przewodniczy Komisji Koncertowej, zaś od 2000 również pełni funkcję sekretarza Komisji Rewizyjnej ZKP.
Jest laureatem dorocznej Nagrody Związku Kompozytorów Polskich na rok 2008.

publikacje

książki

Bacewicz, PWM, Kraków 1999

rozprawy

Aleksander Tansman – problem tożsamości kulturowej w: Aleksander Tansman 1897-1986 (pod red. Marty Szoki), Zeszyty Naukowe, z. 25, Akademia Muzyczna w Łodzi, Łódź 1997

Formacja kulturowa Rodziny Bacewiczów w: Rodzeństwo Bacewiczów (pod red. Marty Szoki), Zeszyty Naukowe, z. 24, Akademia Muzyczna w Łodzi, Łódź 1996

Inspiracje orientalne od Szymanowskiego do Bacewiczówny w: Pieśń polska: rekonesans. Odrębności i pokrewieństwa. Inspiracje i echa (pod red. Mieczysława Tomaszewskiego), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2002

Kilka uwag o folkloryzmie na przykładzie „IV Kwartetu smyczkowego” Grażyny Bacewicz w: Mieczysławowi Tomaszewskiemu w 60-lecie urodzin (pod red. Teresy Maleckiej), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1984

Le Sacré dans la musique de Henryk Mikołaj Górecki w: XII Musica Antiqua Europae Orientalis. Acta Musicologica. Two Thousand Years of Christian Tradition in Music (ed. Irena Poniatowska), Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego, Bydgoszcz 2003

Muzyka polska lat 1945-1955 wobec socrealizmu w: Muzyka, słowo, sens – Mieczysławowi Tomaszewskiemu w 70. rocznicę urodzin (pod red. Anny Oberc), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1994

Nurt sowizdrzalski w muzyce i literaturze Grażyny Bacewicz w: Muzykologia u progu trzeciego tysiąclecia. Teoria i praktyka (pod red. Ludwika Bielawskiego, J. Katarzyny Dadak-Kozickiej, Agnieszki Leszczyńskiej), Akademia Muzyczna w Warszawie, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2000

„Psalmy Dawida” na chór mieszany i orkiestrę w: Współczesność i tradycja w muzyce Krzysztofa Pendereckiego (pod red. Reginy Chłopickiej, Krzysztofa Szwajgiera), Zeszyty Naukowe Zakładu Analizy i Interpretacji Muzyki, z. 5, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1983

Roman Palester – w poszukiwaniu prawdy w: Muzyka w kontekście kultury. Studia dedykowane Profesorowi Mieczysławowi Tomaszewskiemu w osiemdziesięciolecie urodzin (pod red. Małgorzaty Janickiej-Słysz, Teresy Maleckiej, Krzysztofa Szwajgiera), Akademia Muzyczne w Krakowie, Kraków 2001

Stylistyka twórczości Grażyny Bacewicz po 1956 roku w: O Grażynie Bacewicz. Materiały z konferencji muzykologicznej ZKP: „Grażyna Bacewicz – człowiek i dzieło” (pod red. Małgorzaty Gąsiorowskiej, Lidii Zielińskiej, Rafała Augustyna), Wydawnictwo Muzyczne Brevis, Poznań 1998

Szkoła polska – koniec historii? w: Duchowość Europy Środkowej i Wschodniej końca XX wieku (pod red. Krzysztofa Droby, Teresy Maleckiej, Krzysztofa Szwajgiera), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2004

„Szymanowski – tak, jego muzyka – nie”, czyli „bunt młodych” dwudziestolecia międzywojennego w: Wokół kategorii narodowości, wielokulturowiści i uniwersalizmu w muzyce polskiej (pod red. Alicji Matrackiej-Kościelny), Związek Kompozytorów Polskich, Stowarzyszenie Ogród Sztuk i Nauk, Warszawa – Podkowa Leśna 2002

Twórczość Grażyny Bacewicz – próba syntezy w: Rodzeństwo Bacewiczów (pod red. Marty Szoki), Zeszyty Naukowe, z. 24, Akademia Muzyczna w Łodzi, Łódź 1996

Witalizm – panorama w: Muzyka polska 1945-1995. Materiały Sesji Naukowej 6-10 grudnia 1995 w 20-lecie Zakładu Analizy i Interpretacji Muzyki (pod red. Krzysztofa Droby, Teresy Maleckiej, Krzysztofa Szwajgiera), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1996