Joanna Wnuk-Nazarowa,
kompozytor, dyrygent i pedagog; ur. 28 maja 1949, Gdynia. W Krakowie mieszka od piątego roku życia. Tam ukończyła Państwowe Liceum Muzyczne (dyplom z teorii muzyki oraz fortepianu, uczęszczała również na lekcje skrzypiec i oboju). Studiowała dyrygenturę i kompozycję w Akademii Muzycznej w Krakowie, którą ukończyła w 1974 pod kierunkiem Krzysztofa Pendereckiego. Studia uzupełniała w latach 1971-72 na mistrzowskich kursach dyrygentury u Hansa Swarowsky’ego w Austrii.
Praktykę operową odbyła w Operze Śląskiej w Bytomiu w 1973. W latach 1973-74 była zatrudniona na stanowisku kierownika muzycznego w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, a w latach 1977-78 w Teatrze Starym w Krakowie. Od 1991 do 1997 sprawowała funkcję dyrektora naczelnego Państwowej Filharmonii w Krakowie. Ma szczególne zasługi w odbudowie gmachu filharmonii po pożarze (11.12.1991). Była również konsultantem Rady Programowej Festiwalu Kraków 2000 oraz członkiem stowarzyszenia Villa Decius.
Z rekomendacji Unii Wolności w latach 1997-99 zajmowała stanowisko Ministra Kultury i Sztuki. W czasie pełnienia swojego urzędu sprawowała pieczę nad rozwojem kultury mniejszości narodowych. Brała czynny udział w ważnych forach międzynarodowych: światowym posiedzeniu UNESCO dotyczącym spraw kultury („Wielokulturowość społeczeństw”, Sztokholm 1998), światowym zjeździe ministrów kultury w Kanadzie („Nasza twórcza różnorodność”, Ottawa 1998) oraz spotkaniu ministrów kultury państw Unii Europejskiej (Linz 1998). W grudniu 1998 przewodniczyła polskiej delegacji na międzynarodowej konferencji w Waszyngtonie poświęconej zwrotowi majątku ofiarom Holocaustu.
W latach 2000-2018 pełniła funkcję dyrektora naczelnego i programowego Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Była pomysłodawczynią głownych projektów Orkiestry: Maratonu twórczości Góreckiego, Pociągu do muzyki Kilara, Muzycznych Podróży Morskich, Dnia Kilara, Nocy Kilara, Festiwalu „Górecki - Penderecki w 75. rocznicę urodzin", jak również biennale Festiwalu Prawykonań - Polska Muzyka Najnowsza. Za jej dyrektury powstała nowa siedziba NOSPR z salą na 1800 miejsc, o unikatowej akustyce.
Od 1974 była wykładowcą w Akademii Muzycznej w Krakowie i pracownikiem Zakładu Analizy i Interpretacji Muzyki. Brała udział w wielu seminariach i sesjach naukowych. Zajmowała się publicystyką, pisała prace naukowe (m.in. kilka publikacji o twórczości teatralnej Zygmunta Koniecznego).
Jako dyrygent brała udział w ważnych międzynarodowych festiwalach (m.in. Warszawska Jesień, Oregon Bach Festival). Wchodziła w skład jury Festiwalu Piosenki Religijnej „Cantate Deo” w Gliwicach.
W twórczości kompozytorskiej Joanny Wnuk-Nazarowej ważne miejsce zajmuje muzyka teatralna (m.in. muzyka do dzieł Król umiera Eugène Ionesco, Mizantrop Moliera w Teatrze Starym, Ryszard III Wiliama Szekspira w Teatrze Wybrzeże, Operetka Gombrowicza w Teatrze im. Horzycy w Toruniu, Wesele Wyspiańskiego w Teatrze Powszechnym w Warszawie), oraz do spektakli teatru telewizji (m.in. Sen srebrny Salomei Juliusza Słowackiego umieszczony w złotej setce teatru TVP). Dokonała również szeregu opracowań muzycznych spektakli telewizyjnych (m.in. w reż. Kazimierza Kutza: Kolacja na cztery ręce, Antygona w Nowym Jorku, Emigranci, Wujaszek Wania, Ziarno zroszone krwią).
Po przejściu na emeryturę, w 2018 roku, zajęła się intensywnie komponowaniem. W czerwcu 2023 roku minęło 50 lat od jej debiutu kompozytorskiego (Filharmonia Narodowa w Warszawie) i dyrygenckiego (Filharmonia Krakowska). Została pierwszym dyrektorem Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Karola Szymanowskiego, mającego popularyzować polską muzykę na świecie oraz utrwalać w świadomości odbiorców znaczenie postaci Szymanowskiego i jego twórczości; od 2022 roku jest członkiem Komitetu Honorowego Konkursu. Od wielu lat zasiada w gremium Rady ds. Instytucji Artystycznych przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest jurorem Ogólnopolskiego Konkursu Indywidualności Muzycznych Atma, Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego „Sinfonietta per Sinfonietta", Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego Krzysztofa Pendereckiego „Arboretum" i Konkursu Kompozytorskiego im. Krzysztofa Pendereckiego w Sopocie. Należy do Komitetów Honorowych Międzynarodowego Festiwalu „Muzyka na szczytach” i Baltic Opera Festival.
W ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca, powstała jej pierwsza opera Wanda na podstawie misterium Cypriana Kamila Norwida. Jej premiera na dziedzińcu Zamku Królewskiego na Wawelu stała się centralnym punktem obchodów 200. rocznicy urodzin poety. W 2022 powstało słuchowisko muzyczne Wanda na podstawie opery Joanny Wnuk-Nazarowej w reż. Anny Wieczur (wspólna produkcja Polskiego Wydawnictwa Muzycznego i Radia Kraków). Natomiast w 2023 roku nakładem wytwórni Anaklasis (PWM) ukazała się płyta blu-ray, na której znalazła się rejestracja prawykonania opery Wanda oraz film dokumentalny o kompozytorce Pod presją dźwięku i słowa w reż. Violetty Rotter-Kozery (wspólna produkcja Polskiego Wydawnictwa Muzycznego i Telewizji Polskiej S.A.). 1 kwietnia 2023 w Operze Krakowskiej odbyła się premiera sceniczna Wandy.
Płyta CD Przez łzy (DUX), gdzie obok Stabat Mater Romana Padlewskiego znajdują się Psalmy przyszłości do słów Krasińskiego oraz Planctus - XCVI in memoriam Joanny Wnuk-Nazarowej w wykonaniu Cameraty Silesii, otrzymała nagrodę Akademii Fonograficznej „Fryderyk" w 2021 roku.
Joanna Wnuk-Nazarowa została uhonorowana wieloma odznaczeniami i nagrodami, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (2005), Srebrnym (2005) i Złotym Medalami „Gloria Artis”, Nagrodą Honorową Związku Kompozytorów Polskich (2009), Krzyżem Kawalerskim (2011) i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2018), Złotym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju, Nagrodą TVP Kultura „Gwarancje Kultury” w kategorii „Menedżer kultury" (2015), Nagrodą „Kobieta Humanitas” w kategorii „Kultura" (2015), Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki III stopnia za działalność pedagogiczną, Honorowym Koryfeuszem Muzyki Polskiej (2018), Nagrodą ZAiKS-u w 100-lecie Stowarzyszenia (2018), tytułem „Promotor Polski 2018”, a także litewskim Medalem Dariusa i Girėnasa (1998). W 2021 roku została Honorową Obywatelką Katowic. W 2023 roku "w uznaniu znamienitych zasług dla polskiej kultury, za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej i pedagogicznej, za działalność na rzecz upowszechniania dorobku rodzimej kultury muzycznej oraz konsekwentne wspieranie aktywnego w niej uczestnictwa" została udekorowana Orderem Orła Białego.
aktualizacja: 2006 (mk), 2020, 2021, 2023 (wa)
kompozycje
