kompozytorzy (S)

kompozytor; ur. 28 marca 1954, Warszawa. Studiował kompozycję u Włodzimierza Kotońskiego (1974-78) i Tadeusza Bairda (1978) w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, którą ukończył z wyróżnieniem. W 1976 brał udział w Międzynarodowej Letniej Akademii Muzyki Dawnej w Innsbrucku, a w latach 1978, 1980 i 1982 – w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. Współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia (1979-81), z Niezależnym Studiem Muzyki Elektroakustycznej (1982-84) i Studiem Muzyki Elektronicznej Akademii Muzycznej w Krakowie (1983). Dzięki stypendium im. Herdera w latach 1984-85 kontynuował studia u Romana Haubenstocka-Ramatiego w Wiedniu. Był również stypendystą Deutscher Akademischer Austauschdienst w Berlinie (1987-88), gdzie pracował w Studiu Elektronicznym Technische Universität.

Paweł Szymański jest laureatem wielu konkursów kompozytorskich. W 1979 otrzymał I nagrodę Konkursu Młodych Związku Kompozytorów Polskich za Gloria na chór żeński i zespół instrumentalny (1979). Ten sam utwór w 1981 zajął IV miejsce w kategorii utworów młodych kompozytorów na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu. W 1985 kompozycja Lux aeterna na głosy i instrumenty (1984) zdobyła jedną z nagród w Konkursie Kompozytorskim Muzyki Sakralnej, organizowanym przez Internationale Bachakademie w Stuttgarcie. W 1988 Partita III na klawesyn amplifikowany i orkiestrę (1985-86) zwyciężyła w Konkursie Kompozytorskim im. Benjamina Brittena w Aldeburgh. W 1993 Związek Kompozytorów Polskich przyznał Pawłowi Szymańskiemu swoją doroczną nagrodę. W styczniu 1994 otrzymał Wielką Nagrodę Fundacji Kultury, a w maju tego samego roku utwór Miserere na głosy i instrumenty (1993) został przedstawiony przez Program II Polskiego Radia na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu i znalazł się w grupie utworów rekomendowanych. W 1995 zdobył główną nagrodę Konkursu Międzynarodowej Fundacji Muzyki Polskiej za motet In Paradisum na chór męski (1995). Otrzymał nagrody za muzykę filmową: w 2006 za muzykę do filmu Plac Zbawiciela na XXXI Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz w 2007 – za ścieżkę do filmu Natalii Korynckiej-Gruz Inka i do filmu Ryszarda Bugajskiego Śmierć rotmistrza Pileckiego, przyznaną na VII Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry – Sopot 2007”. W 2007 utwór Szymańskiego Drei Lieder nach Trakl był rekomendowany przez Międzynarodową Trybunę Kompozytorów UNESCO. W 2014 jego opera Qudsja Zaher była nominowana do Opera Awards 2014 w kategorii World Premiere.

Muzyka Pawła Szymańskiego jest wykonywana na całym świecie (m.in. w Austrii, Wielkiej Brytanii, Kanadzie, Danii, Niemczech, Francji, Holandii, Japonii, na Węgrzech, Meksyku, Szwecji, we Włoszech, Stanach Zjednoczonych). Wiele utworów powstało na zamówienie europejskich instytucji i festiwali oraz zostało prawykonanych przez światowej sławy wykonawców. Do nich należy m.in. Partita IV na orkiestrę (1986) – napisana na zamówienie północnoirlandzkiej rozgłośni BBC dla festiwalu muzyki współczesnej „Sonorities ’87”, organizowanego przez Queen’s University w Belfaście, prawykonania na tym festiwalu dokonała Ulster Orchestra pod dyrekcją Lionela Frienda; A Study of Shade na małą orkiestrę (1989) – skomponowane na zamówienie Aldeburgh Festival, gdzie utwór został po raz pierwszy wykonany przez Britten-Pears Orchestra, dyrygował Richard Bernas; quasi una sinfonietta na orkiestrę kameralną (1990) – dla zespołu London Sinfonietta, który prawykonał kompozycję w Queen Elizabeth Hall pod batutą Arturo Tamayo; Sixty-Odd Pages na orkiestrę kameralną (1991) – zamówione przez Südwestfunk Baden-Baden i prawykonane podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” przez Südwestfunk Sinfonieorchester Baden-Baden, dyrygowaną przez Mathiasa Bamerta; Pięć utworów na kwartet smyczkowy (1992) – powstałych na zamówienie rozgłośni BBC w Bristolu, pierwszy raz wykonanych również podczas Festiwalu „Warszawska Jesień” – grał Kwartet Śląski; Koncert na fortepian i orkiestrę (1994) – skomponowany na zamówienie Radio France i tam też prawykonany przez Ewę Pobłocką i Wielką Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia pod dyrekcją Antoniego Wita; Recalling a Serenade na klarnet, dwoje skrzypiec, altówkę i wiolonczelę (1996) – napisane na zamówienie Kuhmo Chamber Music Festival, w ramach którego prawykonania dokonał klarnecista Kari Kriikku i Kwartet Śląski. Polskie Radio (projekt Marka Zwyrzykowskiego) w 1998 roku zamówiło Viderunt omnes fines terrae, które prawykonane zostało w Eglise Saint-Pierre de Chartres (Francja, 1999); polska premiera odbyła się w 2000. Na zamówienie Alonzo King's Lines Ballet powstał utwór Compartment 2, car 7, którego prawykonanie miało miejsce w San Francisco podczas spektaklu baletowego Vibraphone Quartet (2003). Fundacja Muzyki Aukso zamówiła Concerto a 4, po raz pierwszy zaprezentowane podczas koncertu „Muzyczny sejsmograf” (CSW, Warszawa, 2005). W 2006 w warszawskim Zamku Królewskim zostały prawykonane Prelude and Fugue, zamówione przez Kaoru Sakurada. W tym samym roku Office of Vital Records (Paweł Potoroczyn) zamówił Singletrack.

Ceci n'est pas une ouverture, zamówione przez Filharmonię Narodową i ZKP, prawykonano w Filharmonii w 2007. Premiera .Eals(Oomsu), zamówionego przez „Warszawską Jesień”, miała miejsce w Filharmonii Narodowej podczas Festiwalu 2009 roku. Tamże w roku następnym zaprezentowano a più corde na harfy i fortepian, które zamówił Instytut Adama Mickiewicza. Cztery tańce heweliańskie po raz pierwszy zabrzmiały w 2011 w Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, która zamówiła ten utwór. We wrocławskiej Katedrze Marii Magdaleny w tymże roku zaprezentowano PHYLAKTERION (ΦΥΛΑΚΤΗΡΙΟΝ), napisany dla 46. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans.

W latach 2012/2013 Szymański był kompozytorem-rezydentem sezonu w warszawskiej Filharmonii Narodowej. W roku 2013 w Filharmonii prawykonano zamówione przez nią Sostenuto. W tymże roku w Studiu im. Witolda Lutosławskiego odbyło się prawykonanie Czterech utworów na kwartet smyczkowy, napisanych na zamówienie Stowarzyszenia Kwartesencja (Marek Czech). Stowarzyszenie Kulturalne LADO w 2014 zamówiło Dissociative Counterpoint Disorder, prawykonane w warszawskim Teatrze Studio. W 2015 w Studiu im. Witolda Lutosławskiego prawykonano Sonatę na altówkę i fortepian, napisaną dla Krzysztofa Chorzelskiego i Macieja Grzybowskiego). W Filharmonii Narodowej zaprezentowano premierowe wykonanie utworu Through the Looking-Glass, który Paweł Szymański skomponował specjalnie na 200-lecie Uniwersytetu Warszawskiego.

Koncert na flet i orkiestrę it’s fine, isn’t it został zamówiony u Pawła Szymańskiego w grudniu 2019 roku przez Fundację Piąta Esencja. Premiera utworu miała się odbyć w 2021 roku podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie organizowanego przez Narodowe Centrum Kultury ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jednak do tego nie doszło.

Od 2008 roku Szymański jest członkiem jury Nagrody Mediów Publicznych w dziedzinie współczesnej muzyki poważnej OPUS.

Muzyka kompozytora regularnie ukazuje się na płytach, wydawanych przez znane firmy fonograficzne. Albumy te otrzymały m. in. nagrody „Fryderyk”: w 1998 i 1999 w kategorii Muzyka Współczesna za płyty Portret kompozytora – Paweł Szymański (CD Accord) i Koncerty fortepianowe – Lutosławski, Panufnik, Szymański (CD Accord), zaś w 2008 - w kategorii Kompozytor Roku – Muzyka Poważna.

W 2005 roku został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Uchwałą podjętą 27 maja 2011 roku na XXXVI Walnym Zebraniu Członków Związku Kompozytorów Polskich Paweł Szymański został Członkiem Honorowym ZKP.

aktualizacja: 2002 (mk), 2017, 2022 (wa)

twórczość

kompozycje

dyskografia

literatura wybrana

publikacje