indeks osób (R)

Jadwiga Rappé,

śpiewaczka (alt); ur. 24 lutego 1952, Toruń. Naukę śpiewu rozpoczęła pod kierunkiem Zofii Brégy, a kontynuowała w Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie Jerzego Artysza, uzyskując dyplom z najwyższym wyróżnieniem. Wcześniej została absolwentką Wydziału Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego.

W 1980 otrzymała I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Bachowskim w Lipsku, a w roku następnym – Złoty Medal na Festiwalu Młodych Solistów w Bordeaux.<>Artystka dysponuje olbrzymim i bardzo zróżnicowanym repertuarem, głównie oratoryjnym oraz pieśniarskim, sięgającym od muzyki baroku do współczesnej, m.in. Johanna Sebastiana Bacha, Ludwiga van Beethovena, Antona Brucknera, Antonína Dvořáka, Georga Friedricha Haendla, Josepha Haydna, Gustawa Mahlera, Stanisława Moniuszki, Krzysztofa Pendereckiego, Giovanniego Battisty Pergolesiego, Roberta Schumanna, Antonio Vivaldiego. Bierze udział w prawykonaniach utworów współczesnych, m.in. Krzysztofa Baculewskiego, Ryszarda Bukowskiego, Wojciecha Kilara, Eugeniusza Knapika, Juliusza Łuciuka, Andrzeja Nikodemowicza, Pendereckiego. Utwory J. Łuciuka, P. Mossa, K. Baculewskiego, P. Mykietyna komponowane były z myślą o jej oryginalnym głosie. W 2008 wzięła udział w prawykonaniu światowym utworu czeskiego kompozytora, zamieszkałego w USA, Ladislava Kubika, Gong. Sinfonietta na mezzosopran solo, chór mieszany i orkiestrę.

Ma również w repertuarze partie operowe w dziełach m.in. Piotra Czajkowskiego, Christopha Willibalda Glucka, Haendla, Pendereckiego, Amilcara Ponchiellego, Sergiusza Prokofiewa, Henry Purcella, Richarda Straussa, Karola Szymanowskiego, Giuseppe Verdiego, Richarda Wagnera. Jej wielkim sukcesem stała się rola Erdy w tetralogii Pierścień Nibelunga Wagnera, którą artystka kreowała w Deutsche Oper Berlin (również podczas tournée tego zespołu w Japonii), w Covent Garden, Operze Królewskiej w Brukseli, Wiener Staatsoper, Grand Théâtre w Genewie, na festiwalu w Orange, a także dokonała nagrania płytowego pod batutą Bernarda Haitinka dla wytwórni EMI.

Jadwiga Rappé koncertowała w prestiżowych salach koncertowych i teatrach operowych całego świata, m.in. w Austrii (Musikverein i Konzerthaus w Wiedniu, sale filharmoniczne w Grazu, Linzu i Salzburgu), we Francji (La Salle Pleyel, Théâtre des Champs-Élysées, Théâtre du Châtelet i Musée d’Orsay w Paryżu, sale filharmoniczne w Lille, Lyonie, Strasburgu, Tuluzie, Nicei, Montpellier, Colmar i La Chaise Dieu), w Monaco (Teatro San Carlo), Hiszpanii (Filharmonia Madrycka, sala Orkiestry Symfonicznej Radia i Telewizji w Madrycie, sale koncertowe i teatralne w Sewilli, Bilbao, Valencii, Oviedo, Maladze i La Corunie), Niemczech (Gewandhaus w Lipsku, Gasteig i Herkulessaal w Monachium, Semper Oper w Dreźnie, Deutsche Oper w Berlinie, filharmonie w Hamburgu, Kolonii, Düsseldorfie, Mannheim i Stuttgarcie, Ludwigsburger Schlossteater, Teatr Operowy i Alte Oper we Frankfurcie nad Menem, Teatr w Karlsruhe), Holandii (Concertgebouw w Amsterdamie, sala Radia w Hilversum), Belgii (teatr w Brukseli), Szwajcarii (Victoria Hall w Genewie), we Włoszech (Sala Santa Caecilia, RAI w Rzymie i Turynie), Norwegii (sale filharmoniczne w Oslo i Bergen), Szwecji (sale filharmoniczne w Sztokholmie i Göteborgu), Danii (sala filharmoniczna w Kopenhadze), Finlandii (sale filharmoniczne w Helsinkach i Turku), Islandii (sala filharmoniczna w Reykjaviku), Rosji (sale koncertowe w Moskwie i Samarze), Czechach (sale filharmoniczne w Pradze i Brnie), na Słowacji (sala filharmoniczna w Bratysławie), Węgrzech (sala filharmoniczna w Budapeszcie), w Rumunii (sala filharmoniczna w Bukareszcie), Izraelu (sale filharmoniczne w Jerozolimie, Tel Avivie, Jaffie i Beer-Sheevie), Wielkiej Brytanii (teatry w Edynburgu, Glasgow, Covent Garden, Royal Albert Hall i Quinn Elizabeth Hall w Londynie, teatr w Birmingham), Stanach Zjednoczonych (Carnegie Hall w Nowym Jorku, Kennedy Center w Waszyngtonie, sale koncertowe w Chicago, Filadelfii i Bostonie), Kanadzie (sale koncertowe w Toronto, Montrealu i Ottawie), Brazylii (sala koncertowa w São Paulo), Wenezueli (sala koncertowa w Caracas).

Współpracowała z dyrygentami tej miary, co Nicolaus Harnoncourt, Marek Janowski, Bernard Haitink, Sir Colin Davies, Seiji Ozawa, Leopold Hager, Helmut Rilling, Riccardo Chailly, Jezus Lopez-Cobos, Charles Dutoit, Aleksander Lazarev, Armin Jordan, Claus Tennstedt, Krzysztof Penderecki, Jerzy Semkow, Lorin Maazel, Kazimierz Kord, Kent Nagano, Sir Simon Rattle, Antoni Wit, Stanisław Skrowaczewski, Christopher von Dohnanyi, Antonio Guadagno, Aleksander Fiedosiejew, John Neschling. Śpiewała z takimi orkiestrami, jak Wiener Philharmoniker, National Symphony Orchestra Washington, Hallé Orchestra, RIAS Berlin, Concentus Musicus Wien, ORF Sinfonieorchester. Przez wiele lat współpracowała z pianistami: Mają Nosowską, Ewą Pobłocką, Tomaszem Herbutem, a obecnie koncertuje z Hartmutem Hoellem, Mariuszem Rutkowskim oraz Maciejem Grzybowskim, a także organistą Jarosławem Malanowiczem.

Jadwiga Rappé brała udział w wielu międzynarodowych festiwalach, jan np. Salzburger Festspiele, Festival de Paris, Festival d’Oragne, Brucknerfest Linz, Styriarte Graz, Maggio Musicale Fiorentino, Haendel Festspiele w Karlsruhe, MDR Musiksommer w Lipsku, Warszawskie Spotkania Muzyczne, „Wratislavia Cantans”, „Warszawska Jesień”.

Dyskografia artystki obejmuje ponad 40 pozycji, zarejestrowanych głównie dla firm: Philips, Erato, EMI, Eterna, Teldec, Orfeo BMG, Decca, Naxos, Polskie Nagrania, KOS, CD Accord, DUX, Polskie Radio. Nagrania z jej udziałem otrzymały wiele międzynarodowych nagród, m.in. Diapason d’Or (Stabat Mater, Demeter i Król Roger Szymanowskiego), Fryderyk 1998 (Pieśni Mieczysława Karłowicza), Fryderyk 2000 (Siedem bram Jerozolimy Pendereckiego), Fryderyk 2001 (Duety rosyjskie), Fryderyk 2001 (Missa pro pace Kilara), Fryderyk 2004 (Pieśni Witolda Lutosławskiego), Fryderyk 2006 (Pieśni Władysława Żeleńskiego). Płyta S. Moniuszko. Pieśni nagrana wspólnie z Mają Nosowską uzyskała w 2011 roku we Francji nagrodę „Orphee d’Or” , przyznawaną przez Academie du Disque Lyrique za najlepsze nagranie pieśni.

Jadwiga Rappé od 1977 jest członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków; od 2005 była przewodniczącą Rady Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów na Stawisku, w latach 2006-2009 sprawowała obowiązki prezesa Zarządu Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego, w ;2009 pełniła funkcję dyrektora artystycznego 6. edycji Festiwalu „Łańuch”.

Jest wykładowcą na Wydziale Wokalnym w Państwowym Zespole Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie, od 2000 prowadzi – na stanowisku profesora nadzwyczajnego – klasę śpiewu solowego na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina, gdzie zorganizowała także wiele koncertów z udziałem studentów. Zasiada w jury przesłuchań i konkursów wokalnych w kraju oraz za granicą.

Jadwiga Rappé została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (2003), Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006).

aktualizacja: 2002, 2009 (mk), 2021 (wa)

twórczość

W czasach daleko posuniętej specjalizacji wśród śpiewaków wszechstronność repertuarowa Jadwigi Rappé budzi podziw, tym bardziej, że śpiewaczka ma bardzo charakterystyczny, niski głos o ciemnej barwie. Śpiewa pieśni i partie kantatowe; występuje w oratoriach i operach; zajmuje się zarówno muzyką dawną, jak i współczesną oraz wszelkich epok pomiędzy tymi okresami. I wszędzie odnosi sukcesy. Jednym z największych jej triumfów był występ w roli bogini Erdy w Pierścieniu Nibelungów Wagnera na scenie Deutsche Oper w Berlinie. Z zespołem berlińskiego teatru śpiewała partię Erdy również w Japonii, ponadto występowała w tej roli w Covent Garden w Londynie, w Operze Królewskiej w Brukseli, na festiwalu w Orange, w wiedeńskiej Staatsoper i w Grand Théâtre w Genewie. Wzięła także udział w nagraniu dla firmy EMI pod dyrekcją Bernarda Haitinka. Sama tak mówiła o swoim repertuarze:
„Wydaje mi się, że naturalne brzmienie mojego głosu najlepiej pasuje do Wagnera, muzyki rosyjskiej, może również do Brahmsa. Są jednak niektóre pieśni Brahmsa o wysokiej tessiturze, pieśni Mahlera, utwory Bacha czy Lutosławskiego, w których potrzebuję pewnego rodzaju piana. Tego typu efekty wymagają specjalnych zabiegów, wykorzystania odpowiedniego rezonowania głowy. To jest dość skomplikowane, ale ogólnie problem sprowadza się do kontrolowania emocji. Ktoś mógłby zrobić mi zarzut, że wszystko dokładnie kontroluję, sprawdzam, eksperymentuję i w związku z tym moje śpiewanie jest chłodne. Być może, ale wolę śpiewanie kontrolowane aniżeli histeryczne emocje, które rujnują warsztat. Wielu śpiewaków operowych nie radzi sobie z pieśniami czy oratoriami. Właśnie przez brak takiej umiejętności. Nie można przenosić rozbuchanych, ogromnych emocji, strawnych w operze, do wycyzelowanych arii Bachowskich, do muzyki dawnej i wielu pieśni, nawet współczesnych.”

literatura wybrana

Kochajcie muzykę w sobie Z Jadwigą Rappé, światowej sławy śpiewaczką, członkiem jury wielu konkursów międzynarodowych, rozmawia Adam Wojciechowski, "Twoja Muza" 2004 nr 4, s. 10-13.