animatorzy (H)

pianista, kompozytor, pedagog i wynalazca; ur. 20 stycznia 1876, Kraków; zm. 16 lutego 1957, Los Angeles. Jego pierwszym nauczycielem był ojciec – Kazimierz, kompozytor, dyrygent, pianista i pedagog. W 1881 zadebiutował jako „cudowne dziecko” w Ciechocinku, grając własne kompozycje. W 1884 wystąpił w Warszawie i wykonał Koncert fortepianowy d-moll Wolfganga Amadeusa Mozarta z orkiestrą prowadzoną przez ojca. 16 kwietnia 1885, na wspólnym koncercie z udziałem skrzypka Stanisława Bacewicza i śpiewaczki Józefy Szlezygierówny, grał własne Wariacje fortepianowe op. 14. 14 maja tego roku wystąpił w Teatrze Wielkim w Warszawie – wykonał wówczas Koncert fortepianowy d-moll Antona Rubinsteina, Koncert fortepianowy e-moll Fryderyka Chopina i kilka utworów solowych. W 1886 odbył tournée po Europie – koncertował w Czechach, Niemczech, Danii (przed królem duńskim), Szwecji, Holandii, Francji (przed Camillem Saint-Saënsem) oraz w Anglii.

W listopadzie 1887 wraz z rodziną wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Tu 29 listopada, w Metropolitan Opera House w Nowym Jorku, rozpoczął swoje tournée, które miało objąć 80 koncertów. Jednak po pięćdziesiątym drugim zostało przerwane przez Society for the Prevention of Cruelty to Children, które stwierdziło nadmierne obciążenie i możliwość utraty zdrowia u 11-letniego chłopca. Występy w Stanach przyniosły mu jednak stypendium Alfreda Corninga Clarka, obwarowane wszakże zakazem publicznych występów przed 18 rokiem życia. Dzięki otrzymanemu stypendium w latach 1888-94 Józef Hofman mógł studiować w Singakademie w Berlinie, gdzie uczył się kompozycji u Heinricha Urbana oraz gry na fortepianie pod kierunkiem Maurycego Moszkowskiego i Eugena d’Alberta. Od 1892 do 1994 jeździł do Drezna na prywatne lekcje fortepianu do Antona Rubinsteina. W marcu 1894, po 6-letniej przerwie, powrócił na estrady koncertowe i zagrał w Hamburgu Koncert fortepianowy d-moll Antona Rubinsteina, z kompozytorem jako dyrygentem. Za ten występ otrzymał ufundowaną przez Rubinsteina nagrodę. Koncertował następnie w Europie – Anglii, krajach skandynawskich, w 1895 w Polsce (Warszawa, Kraków, Poznań, Łódź) oraz w Rosji, stając się ulubieńcem petersburskiej publiczności.

W 1898 wyjechał po raz drugi do Stanów Zjednoczonych. W 1901 podjął współpracę z magazynem „Ladies Home Journal”, w którym przez 13 lat pisał artykuły o grze fortepianowej (m.in. Jak osiągnąć pianistyczny sukces, Co pianista powinien i nie powinien robić), redagował, na prośbę czytelników, comiesięczne lekcje fortepianu oraz odpowiadał na pytania uczących się pianistów-czytelników. W 1907 wydana została książka Piano Playing, zawierająca artykuły Hofmana, a w 1909 książka Piano Questions Answered, zawierająca 245 pytań i odpowiedzi o grze na fortepianie. W sezonie 1912/13 odbył wielką podróż koncertową po Rosji. W samym Petersburgu w ciągu kilku tygodni dał 21 recitali, podczas których wykonał 255 utworów.

W październiku 1924 w nowo powstałym Curtis Institute of Music w Filadelfii, elitarnym konserwatorium dla utalentowanej młodzieży (ufundowanym i założonym przez Mary Curtis Bok), objął stanowisko dyrektora wydziału pianistycznego, zaś w maju 1927 został dyrektorem szkoły. Prowadził też klasę fortepianu, która liczyła 12 studentów. W pierwszych latach pracy w Curtis Institute artysta znacznie ograniczył działalność koncertową, dbając przede wszystkim o sprawy uczelni. Dopiero w 1934 i 1935 odbył długie tournée po Europie. Koncertował również w Polsce, gdzie w 1934 został honorowym profesorem Konserwatorium Warszawskiego, a w 1935 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Z okazji 50-lecia debiutu amerykańskiego odbyła się w całych Stanach Zjednoczonych seria jego koncertów, którą rozpoczął 28 listopada 1937 uroczystym koncertem w Metropolitan Opera House. We wrześniu 1938, po 12 latach pracy, złożył rezygnację z kierowania Curtis Institute of Music. Po opuszczeniu Filadelfii zamieszkał w Kalifornii. Koncertował jeszcze przez 8 lat – ostatni jego występ odbył się 19 stycznia 1946 w Carnegie Hall.

Józef Hofman miał niezwykłe, niespotykane u artystów zainteresowania techniczne. Obdarzony analitycznym umysłem i pasją wynalazczą opatentował ponad 70 wynalazków. Są wśród nich wycieraczki do szyb samochodowych, amortyzatory, maszynki na spiralę do gotowania, piecyki olejowe, spinacze biurowe i regulowane stołki do fortepianów.

kompozycje

literatura wybrana