animatorzy (N)

Zygmunt Noskowski, kompozytor, pedagog, dyrygent i publicysta; ur. 2 maja 1846, Warszawa; zm. 23 lipca 1909, Warszawa. Kształcił się początkowo u Jana Hornziela (skrzypce), następnie w latach 1964-67 w Instytucie Muzycznym w Warszawie u Apolinarego Kątskiego (skrzypce), Stanisława Moniuszki (harmonia) i Franciszka Ciaffeiego (śpiew). W latach 1872-75 kontynuował naukę u Fryderyka Kiela (kompozycja) i Richarda Wüersta (instrumentacja) w Berlinie, dokąd wyjechał dzięki uzyskaniu stypendium Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Od 1867 grał w Orkiestrze Teatru Wielkiego w Warszawie, występując jako śpiewak i pianista oraz uczył w Instytucie dla Ociemniałych. W 1870 został sprawozdawcą muzycznym w „Kurierze Warszawskim”. Prowadził żywą działalność w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. W listopadzie 1875 Towarzystwo zorganizowało jego koncert kompozytorski. W latach 1876-80 był dyrektorem Towarzystwa Śpiewaczego „Bodan” w Konstancji, w latach 1881-1902 – dyrektorem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, organizatorem i dyrygentem koncertów. W 1886 objął klasę kompozycji w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Oprócz pracy twórczej i pedagogicznej działał jako dyrygent opery i drugi dyrygent Filharmonii Warszawskiej. W 1903-04 wygłosił w Warszawie cykl 12 odczytów o muzyce, często zabierał głos w prasie w związku z aktualnymi wydarzeniami muzycznymi, współpracował z pismami: „Gazeta Polska” (1871), „Świat” (1888), „Wiek” (1899), „Kurier Warszawski” (1870, 1890, 1904), „Echo Muzyczne” (1879, 1888, 1891, 1892, 1903-04), „Głos” (1900-01), „Kurier Poranny” (1901), „Tygodnik Ilustrowany” (1900). Obdarzony wybitnym zmysłem pedagogicznym, wykształcił w ciągu 20 lat całe pokolenie kompozytorów polskich. Do uczniów jego należeli m.in.: Henryk Melcer, Ludomir Michał Rogowski, Piotr Rytel, Apolinary Szeluto, Wacław Lachman, Stanisław Nawrot, Witold Frieman, Grzegorz Fitelberg, Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Ludomir Różycki.
Zygmunt Noskowski z zaciekawieniem śledził rozwój muzyki nowszej i przyswajał nowe zdobycze techniki i stylu muzycznego. Żywy temperament nie pozwolił mu ograniczyć się tylko do jednej formy muzycznej, próbowal swoich sił we wszystkich dziedzinach twórczości. Pisał z niezwykłą łatwością. Jego kompozycje często wykonywano na koncertach kompozytorskich w Warszawie (1883-1900), Krakowie i Lwowie. Niektóre z nich stanowią do dziś stałą pozycję repertuarową.

WAŻNIEJSZE KOMPOZYCJE:

Kolęda do słów Mieczysława Romanowskiego na głos z fortepianem (1861)
Wariacje f-moll na temat własny na fortepian (ok. 1870)
Gavotte na fortepian (ok. 1870)
Rozpacz na chór męski (1870-72)
Valse na fortepian (1870-80)
Salve Regina, hymn na chór (1871-72)
Niewidome dziewczę na głos z fortepianem (1871-72)
Oto jestem do słów Józefa Kuczyńskiego na głos z fortepianem (1871-72)
Sen do słów Henryka Heinego na głos z fortepianem (1871-72)
Pożegnanie do słów Teofila Lenartowicza na głos z fortepianem (1871-72)
Nad kołyską do słów Bohdana Zaleskiego na głos z fortepianem (1872)
Do fiołków do słów Macieja K. Sarbiewskiego na głos z fortepianem (1872)
I Symfonia A-dur (1874-75)
Bajki Ignacego Krasickiego na głos z fortepianem (1874-78)
Morskie Oko, uwertura koncertowa na orkiestrę (1875)
Sonata a-moll na skrzypce i fortepian (ok. 1875)
II Symfonia c-moll „Elegijna” (1875-79)
I Kwartet smyczkowy d-moll na dwoje skrzypiec, altówkę i wiolonczelę (1875-80)
Heldentod (Śmierć bohatera), kantata na 4-głosowy chór męski (1876-80)
Krakowiaki (Cracoviennes, Polnische Lieder u. Tänze) na fortepian (1876-77)
Trzy pieśni do słów Roberta Reinicka na głos z fortepianem (1876-80)
Leb wohl do słów Alberta Traegera na głos z fortepianem (1876-80)
Christkindleins Lied do słów A. Brentano na głos z fortepianem (1876-80)
Stimme im Dunkel do słów Richarda Dehmela na głos z fortepianem (1876-80)
Trzy hasła (Wahlsprüche) na chór męski (1876-80)
Opracowanie „Piosenki żołnierskiej” Stanisława Moniuszki na orkiestrę symfoniczną (ok. 1876-81)
Krakowiaki (Cracoviennes, Polnische Lieder u. Tänze, zwite Folge) na fortepian (1878-79)
Krakowiaki (Cracoviennes, Polnische Lieder u. Tänze, dritte Folge) na fortepian na 4 ręce (1878-80)
II Kwartet smyczkowy E-dur na dwoje skrzypiec, altówke i wiolonczelę (1879-83)
Kwartet fortepianowy d-moll na skrzypce, altówkę, wiolonczelę i fortepian (ok. 1879)
Kołysanka (Polnisches Wiegenlied, Berceuse) na skrzypce z fortepianem (przed 1880)
Dwa utwory (Zwei Stücke) na skrzypce z fortepianem (przed 1880)
Suita polska (Suite polonaise. Chansons, romances et danses nationales d’après des mélodies originales) na fortepian na 2 i 4 ręce (ok. 1880)
Rondino grazioso na fortepian (ok. 1880)
Dwa tańce polskie (Deux danses polonaises) na fortepian (po 1880)
Serce pęka mi z bólu na głos z fortepianem (1880-93)
Marsz uroczysty na orkiestrę symfoniczną (1881)
Opracowanie „Mazurka D-dur” Fryderyka Chopina na orkiestrę (1881)
Wiara, miłość i nadzieja, obraz ludowy w 4 aktach Adama Staszczyka (1882)
Wieczornice, obraz ludowy w 5 aktach Jana Olechnowicza (1882)
Wariacje e-moll na temat własny na orkiestrę (1883)
Trzy pieśni ludowe na 2 głosy żeńskie z fortepianem lub chór żeński (1883)
III Kwartet smyczkowy e-moll „Fantazja” na dwoje skrzypiec, altówke i wiolonczelę (przed 1884)
Chata za wsią, obraz ludowy w 5 aktach Zofii Mellerowej i Jana Galasiewicza według powieści I. J. Kraszewskiego (1884)
Dwa utwory (Zwei Stücke) na skrzypce z fortepianem (przed 1885)
Warszawiacy za granicą, operetka w 4 aktach (1885)
Fantazja góralska (Eine Gebirges-Phantasie über 2 Volksmelodien aus Zakopane im Tatra-Gebirge) na fortepian na 4 ręce (1885)
Trzy utwory (Drei Stücke) na skrzypce z fortepianem (ok. 1885)
Trzy utwory (Trois morceaux) na skrzypce z fortepianem (ok. 1885)
Sielanka, trzy pieśni ludowe na chór mieszany z fortepianem (1885-95)
Wędrowny gajek (Fahrender Spielmann), suita mazurków na tenor lub sopran solo, chór mieszany i fortepian na 4 ręce (przed 1886)
Opracowanie „Dwóch preludiów z op. 28” Fryderyka Chopina na orkiestrę (1886)
Dziewczę z chaty za wsią, obraz ludowy w 5 odsłonach Zofii Mellerowej i Jana Galasiewicza według powieści I. J. Kraszewskiego (1886)
Małaszka, obraz ludowy w 6 odsłonach Gabrieli Zapolskiej (1886)
Stach do słów Marii Konopnickiej na głos z fortepianem (1886)
Les sentimentes (trois pièces caractéristiques...) na fortepian (1886)
O pieśni gminna, hasło na chór męski do słów Adama Mickiewicza (1886-87)
Lutnia, wódz tańców, hasło na chór męski do słów Jana Kochanowskiego (1886-87)
Świtezianka, kantata na sopran i tenor solo, chór mieszany i orkiestrę (1886-88)
Kantata rycerska na tenor solo i chór męski z fortepianem lub orkiestrą dętą (przed 1887)
Budnik, obraz ludowy w 4 aktach Wacława Ratyńskiego według powieści I. J. Kraszewskiego (1887)
Rok w pieśni ludowej – „kantata z pieśni polskich” na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę lub fortepian (1887)
Koriolan, szkice do opery do libretta Czesława Jankowskiego (ok. 1887)
Bóg wszechmocny, psalm XLVI Dawida w przekładzie Jana Kochanowskiego na chór meski i orkiestrę (ok. 1887)
Do konika polnego do słów Macieja K. Sarbiewskiego na głos z fortepianem (ok. 1887)
Dwie pieśni na 3-głosowy chór żeński z fortepianem (przed 1888)
Aquarelles (six morceaux caractéristiques) na fortepian (przed 1888)
Pan Zołzikiewicz (Szkice węglem), obraz dramatyczny w 5 odsłonach Zofii Mellerowej i Jana Galasiewicza według powieści Henryka Sienkiewicza (1888)
W Tatrach, wodewil w 4 aktach Klemensa Junoszy (1888)
Kantata na obchód 40 rocznicy panowania Cesarza Franciszka Józefa na chór mieszany z fortepianem (1888)
Dziesięć pieśni ludowych na małą orkiestrę (1889)
Śpiewnik dla dzieci do słów Marii Konopnickiej na 1 i 2 głosy z fortepianem (1889)
Kto się w opiekę, psalm XCI Dawida w przekładzie Jana Kochanowskiego na sola, chór mieszany i orkiestrę (ok. 1889)
Cicha prośba na głos z fortepianem (ok. 1889)
Veni Creator, psalm 8-głosowy na 2 chóry mieszane i organy ad libitum (przed 1890)
Nowy Don Kiszot czyli Sto szaleństw, krotochwila w 3 aktach Aleksandra Fredry (1890)
Trzy utwory (Trois morceaux) na fortepian (1890)
Images (Six morceaux caractéristiques) na fortepian (1890)
Impressions (Quatre pièces caractéristiques) na fortepian (ok. 1890)
En pastel (Trois morceaux caractéristiques) na fortepian (ok. 1890)
Pieśni i tańce krakowskie (Chansons et danses cracoviennes) na fortepian (ok. 1890)
Causeries (Cinq pièces caractéristiques) na fortepian (ok. 1890)
Melodie ukraińskie (Mélodies rutheniennes. 8 morceaux caractéristiques d’après des chansons et danses nation des provinces Galizie et Ukraine) na fortepian na 4 ręce (ok. 1890)
Trzy utwory (Trois pièces) na fortepian (ok. 1890)
Contes (Cinq morceaux de genre) na fortepian (ok. 1890)
Mazury (Danses masoviennes) na fortepian (ok. 1890)
Moments de danses (Six pièces caractéristiques) na fortepian (ok. 1890)
W lesie (Im Walde) do słów Marii Konopnickiej na głos z fortepianem (po 1890)
Wesoło żeglujemy na chór męski do słów Andrzeja Niemojewskiego (1890-95)
Veni Creator, psalm na chór męski (1890-97)
Salve Regina, pieśń na chór męski (1890-97)
Livia Quintilla, opera w 2 aktach z prologiem (1890-1898)
Pieśni weselne ludu. Fantazja na tematy ludowe w łatwym układzie na fortepian (1890-1900)
Moments mélodiques (Quatre pièces caractéristiques) na fortepian (ok. 1891)
Sześć polonezów na fortepian na 4 ręce (ok. 1891)
Jasio, ballada ludowa w formie wariacji na mezzosopran i tenor solo, chór mieszany i orkiestrę (1891-92)
Opracowanie „Poloneza As-dur” Fryderyka Chopina na wielką orkiestrę (1892)
Hje, grono śpiewcze, hasło na chór męski (1893)
Pensées lyriques (Cinq morceaux) na fortepian (ok. 1893)
Cztery toasty na chór męski (1893-95)
Zaszumiał las na chór męski do słów Marii Konopnickiej (1893-95)
Pieśń wiosenna na chór męski (1893-95)
Feuille de trèfle (Trois pièces) na fortepian (ok. 1893-95)
Stances (Cinq pièces) na fortepian (ok. 1893-95)
Powrót, suita krakowiaków na tenor (lub sopran) solo, chór mieszany i orkiestrę lub fortepian na 4 ręce (1894)
Na chlebie u dzieci, obraz ludowy w 5 aktach Klemensa Junoszy (1894)
Przeklęty dorobek, obraz ludowy w 5 aktach Wincentego Kosiakiewicza (1894)
Nad Utratą, kantata na chór mieszany i orkiestrę (1894)
Opracowanie „Trzech mazurków” Fryderyka Chopina na chór mieszany (1894)
Skowroneczek śpiewa (Krakowiak) na głos z fortepianem (1894)
Les primevères na fortepian (1894)
Dwie pieśni do słów Adama Asnyka na głos z fortepianem (ok. 1895)
Księżyc do słów Andrzeja Niemojewskiego na głos z fortepianem (ok. 1895)
Na wodzie do słów Karola Brzozowskiego na głos z fortepianem (ok. 1895)
Barkarola na chór męski do słów Adama Asnyka (1895-96)
Podczas burzy na chór męski do słów Adama Asnyka (1895-96)
Choć pól i łąk na chór męski do słów Adama Asnyka (1895-96)
Dwnaście pieśni ludowych na chór męski (1895-97)
Nad mogiłą na chór męski (1895-97)
Dwanaście pieśni na chór męski (1895-98)
Kantata na cześć Deotymy na chór męski 4-głosowy (1896)
Urywek kolędowy do słów Stanisława Rzętkowskiego na głos z fortepianem (1896)
Step, poemat symfoniczny na wielką orkiestrę (1896-97)
Opracowanie „Pieśni ze Śpiewników domowych” Stanisława Moniuszki na chór męski a cappella (1896-97)
Marcia funebre „Cieniom Asnyka” na orkiestrę symfoniczną (1897)
Letni wieczór na chór męski do słów Adama Asnyka (1897)
Z moich młodych lat na chór męski do słów Adama Asnyka (1897)
Daremne żale na chór męski do słów Adama Asnyka (1897)
Serenada i dumka na głos z fortepianem (1897)
Fleurs de printemps (Quatre pièces caractéristiques) na fortepian (1897)
Zwiędły listek do słów Adama Asnyka na głos z fortepianem (ok. 1897)
Opracowanie „Poloneza D-dur” Stanisława Moniuszki na orkiestrę symfoniczną (1898)
Kantata mickiewiczowska na chór męski i orkiestrę (1898)
Jesień na chór męski do słów Andrzeja Niemojewskiego (1898)
Dziesięć pieśni dla dzieci do słów Józefa Jankowskiego na głos z fortepianem (1898)
Trzy pieśni na głos z fortepianem (1898)
Gwiazdka. Wiązanka kolęd w łatwym układzie na fortepian (1898-1900)
Święto ognia czyli Noc Świętojańska, fantazja chreograficzna Mariana Prażmowskiego w 3 aktach (1898-1901)
Opracowanie „Chóru sprawiedliwego” Stanisława Moniuszki na baryton solo i chór mieszany z towarzyszeniem organów (1899)
Opracowanie „Ecce lignum crucis Stanisława Moniuszki na baryton solo i chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry (1899)
Opracowanie „Marszu żałobnego” z „Sonaty b-moll” Fryderyka Chopina na chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry (1899)
Opracowanie „Wojaka” Fryderyka Chopina na chór męski z towarzyszeniem orkiestry (1899)
Dwie pieśni do słów Mariana Gawalewicza na głos z fortepianem (1899)
Opracowanie „Pieśni op. 74” Fryderyka Chopina na chór męski a cappella (1899-1904)
Obrazy tatrzańskie, trzy utwory na chór meski (1900)
Pięć pieśni do słów Mariana Gawalewicza na głos z fortepianem (ok. 1900)
Dwie pieśni na głos z fortepianem (ok. 1900)
Dwie piosenki na głos z fortepianem (ok. 1900)
Pieśni z fantazji dramatycznej Zawisza Czarny Kazimierza Przerwy-Tetmajera na głos z fortepianem (ok. 1900)
Cztery pieśni na głos z fortepianem (ok. 1900)
Danses exotiques na fortepian na 4 ręce (ok. 1900)
Deux mélodies na fortepian (ok. 1900)
Dwa utwory na fortepian (ok. 1900)
Perły polskie. Fantazja [...] walce osnute na tle pieśni narodowych na fortepian (ok. 1900)
Przechodzień do słów Bożymira na głos z fortepianem (po 1900)
Trzy pieśni do słów Marii Konopnickiej na głos z fortepianem (po 1900)
Pieśni ludowe na chór męski a cappella (1900-03)
Z życia (narodu) obrazy fantazyjne na tle Preludium A-dur, wariacje symfoniczne na wielką orkiestrę (1901)
Opracowanie „Wezmę ja skrzypki” Ignacego Komorowskiego na chór mieszany (1901)
Opracowanie „15 pieśni (i arii)” Stanisława Moniuszki na orkiestrę symfoniczną (1901-03)
Do braci Słowian do słów Mirona na głos z fortepianem (1902)
Zemsta za mur graniczny, opera w 4 aktach (1902-08)
III Symfonia F-dur „Od wiosny do wiosny” (1903)
Opracowanie „Poloneza melancholijnego” Stanisława Moniuszki na orkiestrę symfoniczną (1903)
Opracowanie „Wędrowca” Franciszka Schuberta na orkiestrę symfoniczną (1904)
Odgłosy pamiątkowe („...wiązanka hymnów, marszów i pieśni”), fantazja na wielką orkiestrę (1904-05)
Opracowanie „Sobowtóra” Franciszka Schuberta na orkiestrę symfoniczną (1905)
Śmierć Ofelii, scena dramatyczna Stanisława Wyspiańskiego na sopran i orkiestrę (1906)
Wyrok, opera w 2 aktach (1906)
Trzy pieśni do słów Stanisława Wyspiańskiego na głos z fortepianem (1906-08)

literatura wybrana

Munia Anna Zygmunt Noskowski wielki zapomniany - twórczość, "Muzyka21" 2009 nr 9, s. 23-24

Munia Anna Zygmunt Noskowski wielki zapomniany - życie, "Muzyka21" 2009 nr 7-8, s. 32-33