Polmic - FB

opisy książek (L)



Lindstedt Iwona

Sonorystyka w twórczości kompozytorów polskich XX wieku


Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010, s. 486

Książka Iwony Lindstedt na temat sonorystyki ugruntowana została na dogłębnych, wieloletnich badaniach prowadzonych w Uniwersytecie Warszawskim nad rozbudowanymi metodami badań muzykologicznych, jak teoria sonologii Józefa Michała Chomińskiego, teoria zbiorów klas wysokości dźwięku Allena Forte’a, czy najnowsze metody informatyczne. Zagadnienie sonorystyki w muzyce polskiej moderny i postmoderny wsparte zostało licznymi przykładami muzycznymi oraz analizami widma dźwiękowego omawianych kompozycji wygenerowanego za pomocą programów AudioSculpt 2.4 oraz Sonic Visualizer 2.0. Wyniki analiz spektromorfologicznych zamieszczone w książce zawierają także ich czytelną interpretację. Autorka powiela indywidualny schemat opisu poszczególnych dzieł nurtu sonorystycznego oraz operujących elementami tej techniki, skupiając uwagę badawczą na takich aspektach, jak organizacja materiału dźwiękowego, regulacja czasu i przestrzeni, stany gęstości i rozrzedzenia brzmienia, forma. Przedmiotem analiz Iwony Lindstedt są partytury i nagrania oraz spektrogramy, których fragmenty pojawiają się w dołączonej do książki płycie CD, ukazującej przykłady praktycznego zastosowania spektrogramu w wybranych dziełach instrumentalnych takich artystów, jak Krzysztof Penderecki, Henryk Mikołaj Górecki, Wojciech Kilar, Kazimierz Serocki, Witold Szalonek oraz Bogusław Schaeffer. W ostatnim rozdziale autorka podaje także pojedyncze przykłady zastosowania techniki sonorystycznej w muzyce elektroakustycznej wśród kompozytorów polskich: Włodzimierza Kotońskiego, Andrzeja Dobrowolskiego, Tomasz Sikorskiego.

Kolejnym szeroko poruszanym zagadnieniem są konteksty teoretyczne. Interdyscyplinarnie potraktowane aspekty sonorystycznych metod analizy muzycznej nawiązują do osiągnięć z pogranicza muzykologii „tradycyjnej”, psychologii percepcji oraz psychoakustyki (analiza sceny słuchowej), a także historii badań nad kategoriami samego brzmienia muzyki XX wieku zaproponowane przez zagranicznych autorów: Pierre’ a Schaeffera, Denisa Smalleya, a także osiągnięć amerykańskiej muzykologii empirycznej. W konkluzji Iwona Lindstedt objaśnia perspektywy, możliwości i konsekwencje płynące z zastosowania techniki sonorystycznej w muzyce w wymiarze uniwersalnym, wykorzystującej także metody osiągnięcia widma spektrograficznego w obszarze elektronicznej muzyki popularnej (Aphex Twin). Książka ukazuje także ewolucję samego pojęcia w polskim piśmiennictwie publicystycznym oraz fachowym, uwypuklając dotychczasowe spory wokół nie sprecyzowanego i nieuchwytnego wcześniej w sposób jednoznaczny terminu „sonorystyka muzyczna”.

Piotr Wojciechowski