W programie koncertu znakomitego Lutosławski Quartet 25 lutego 2021 o godz. 19.00 w Narodowym Forum Muzyki znalazły się dwa kwartety autorstwa Karola Szymanowskiego i Ludwiga van Beethovena. Oba dzieła powstały w momentach trudnych dla twórców, którzy w muzyce szukali ukojenia dla swoich zmartwień. Z tego też względu Beethoven określił jedną z części swojego kwartetu mianem „pieśni dziękczynnej uzdrowionego”.
Szymanowski skomponował I Kwartet smyczkowy C-dur op. 37 w 1917 roku w Elizawetgradzie, dokąd jego rodzina wyjechała z majątku w Tymoszówce ze względu na trwającą rewolucję październikową. Artysta nigdy już nie powrócił do tego miejsca, jednak swoim uczuciom dał wyraz w muzyce tyleż poruszającej, co niezwykle wyszukanej pod względem barw i harmonii. Po prawykonaniu kwartetu w Warszawie w marcu 1924 roku zachwycony nim Jarosław Iwaszkiewicz pisał w swojej recenzji: „Nigdy jeszcze żadne z jego dzieł nie dyszało takim żarem południa, nie upałem południa sycylijskiego czy żałobą greckiego żaru, kiedy to fletnia Pana uśmierca serca, lecz żarem soczystym, dojrzałym, pachnącym zbożem Ukrainy… zawodzenie, jakie się miesza w żarkie południe… z wysokim świergotaniem cykad”. Sam kompozytor wypowiadał się na temat utworu znacznie bardziej lakonicznie: „nie należy do kompozycji specjalnie przeze mnie lubianych, przedstawia jednak pewną wartość”.
Kwartet smyczkowy a-moll op. 132 należy do późnych dzieł Beethovena. To potężna, monumentalna, pięcioczęściowa i bardzo osobista kompozycja. Największe znaczenie miała dla artysty utrzymana w wolnym tempie część trzecia, którą pisał po przebyciu ciężkiej, potencjalnie śmiertelnej choroby i powrocie do zdrowia. Zgodnie ze słowami twórcy część ta to „pieśń dziękczynna cudownie uzdrowionego w skali lidyjskiej”. Epizod w szybkim tempie został natomiast opatrzony autorską adnotacją „Neue Kraft fühlend”, czyli „czując nową siłę”.
Agnieszka Frei
Więcej – na stronie https://www.nfm.wroclaw.pl/component/nfmcalendar/event/8235