indeks osób (M)

Artur Malawski, kompozytor, pedagog i dyrygent; ur. 4 lipca 1904, Przemyśl; zm. 26 grudnia 1957, Kraków. Kształcił się od ósmego roku życia w grze na skrzypcach w rodzinnym mieście. W latach 1920-28 studiował grę na skrzypcach w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie w klasie Jana Chmielewskiego (uzyskał dyplom ze srebrnym medalem) oraz teorię muzyki u ks. Bernardina Rizziego. W latach 1927-33 koncertował w Krakowie i innych miastach oraz w Polskim Radiu, lecz na skutek urazu lewej ręki musiał zrezygnować z kariery wirtuozowskiej. Od 1928 do 1936 był profesorem skrzypiec i teorii muzyki w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, jednocześnie ucząc w latach 1929-30 gry na skrzypcach w Śląskiej Szkole Muzycznej w Katowicach oraz, w latach 1930-32, w Żeńskim Seminarium Nauczycielskim w Krakowie. W 1932 został współzałożycielem Stowarzyszenia Młodych Muzyków w Krakowie i brał aktywny udział w jego działalności. W 1936 podjął studia w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie: w zakresie kompozycji w klasie Kazimierza Sikorskiego oraz dyrygentury pod kierunkiem Waleriana Bierdiajewa, które ukończył w 1939 z odznaczeniem za kompozycję. Po wybuchu II wojny światowej przebywał we Włodzimierzu Wołyńskim, gdzie przez pół roku prowadził chór i orkiestrę ukraińskiego teatru muzycznego. W 1940 przeniósł się do Tarnopola, gdzie był nauczycielem gry na skrzypcach i klasy kameralnej w szkole muzycznej. W 1941 zamieszkał we Lwowie, a następnie w Lublinie, gdzie do 1944 uczył prywatnie gry na skrzypcach oraz organizował koncerty dla Polaków, podczas kórych występowali głównie muzycy warszawscy. Od 1945 uczył przedmiotów teoretycznych, prowadził klasy dyrygentury oraz kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, gdzie w latach 1951-52 kierował również sekcją operową na Wydziale Wokalnym, zaś w 1957 został mianowany kierownikiem nowo utworzonej Katedry Dyrygentury krakowskiej uczelni. W latach 1950-54 prowadził także klasę dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. W 1955 został profesorem nadzwyczajnym.
Artur Malawski wykształcił wielu kompozytorów i dyrygentów, m.in.: Janusza Ambrosa, Karola Anbilda, Andrzeja Cwojdzińskiego, Andrzeja Dobrowolskiego, Romana Haubenstocka-Ramatiego, Jerzego Katlewicza, Tadeusza Machla, Stefana Marczyka, Krzysztofa Missonę, Krzysztofa Pendereckiego, Witolda Rowickiego, Bogusława Schaeffera, Jerzego Semkowa, Zdzisława Szostaka.
W latach 1945-57 występował sporadycznie jako dyrygent, najczęściej prezentując utwory z okresu klasycyzmu i romantyzmu, wielokrotnie dyrygował też własnymi kompozycjami. W 1948 odniósł sukces artystyczny wykonując swoje Etiudy symfoniczne na fortepian i orkiestrę (1948) podczas festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Amsterdamie. W latach 1945-48 wchodził w skład Komisji Programowej Szkolnictwa Wyższego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki. Od 1946 był członkiem zarządu, a w latach 1948-51 i w 1957 prezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. W latach 1951-54 był członkiem Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich.
Artur Malawski był laureatem wielu nagród i odznaczeń, m.in. w 1928 otrzymał I nagrodę na Konkursie Towarzystwa Bratniej Pomocy Uczniów Konserwatorium Krakowskiego za Bajkę na skrzypce i fortepian (1928), w 1949 – II nagrodę za Wariacje na orkiestrę (1938), III nagrodę za Toccatę z fugą w formie wariacji na fortepian i orkiestrę symfoniczną (1949) oraz wyróżnienie za Tryptyk góralski na fortepian (1949) na Konkursie Kompozytorskim im. Fryderyka Chopina, w 1952 – Nagrodę Państwową III stopnia za szkic symfoniczny Wierchy na orkiestrę (1934), w 1955 – Nagrodę Państwową II stopnia za twórczość kompozytorską i działalność pedagogiczną oraz Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za Trio fortepianowe (1953) i za Etiudy symfoniczne, w 1956 – Order Sztandaru Pracy II klasy oraz Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich za całokształt działalności kompozytorskiej i pedagogicznej, w 1957 – Nagrodę Muzyczną miasta Krakowa za osiągnięcia twórcze ze szczególnym uwzględnieniem II Symfonii „Dramatycznej” (1956).
W latach 1962-82 co dwa lata odbywał się w Krakowie Konkurs Kompozytorski im. Artura Malawskiego.

aktualizacja: listopad 2003

kompozycje

Kwartet smyczkowy nr 1 (1926)

Bajka [wersja I] na skrzypce i fortepian * (1928)

Andante, Recitativo misterioso na skrzypce i fortepian (1928)

Allegro capriccioso na małą orkiestrę (1929)

Bajka [wersja II] na skrzypce i orkiestrę (1932)

Sekstet smyczkowy (1932)

Robot na fortepian (1933)

Tor na fortepian (1933)

Taniec wschodni na fortepian (1933)

Synkopa na fortepian (1933)

Wierchy szkic symfoniczny na orkiestrę (1934)

Żywioły Tatr (Tryptyk góralski) na kwintet instrumentów dętych (1934)

Sinfonietta na małą orkiestrę (1935)

Fuga w starym stylu a-moll na małą orkiestrę (1936)

Fuga D-dur na trio smyczkowe (1936)

Fuga e-moll na kwartet smyczkowy (1936)

Fuga podwójna g-moll na kwartet smyczkowy (1937)

Wariacje na orkiestrę symfoniczną * (1938)

Symfonia nr 1 (1939-43)

Burleska na skrzypce i fortepian * (1940)

Hucułka na skrzypce i fortepian (1941)

Fantazja ukraińska na orkiestrę (1941)

Kwartet smyczkowy nr 2 * (1943)

Wierchy balet-pantomima na sopran, tenor, baryton, chór i orkiestrę symfoniczną (1944-50)

Mazurek na fortepian * (1946)

Pięć miniatur na fortepian * (1947)

Toccata na małą orkiestrę * (1947)

Etiudy symfoniczne na fortepian i orkiestrę * (1948)

Uwertura na orkiestrę symfoniczną * (1949)

Toccata z fugą w formie wariacji na fortepian i orkiestrę * (1949)

Tryptyk góralski [wersja I] na fortepian (1949)

Tryptyk góralski [wersja II] na małą orkiestrę * (1950)

Andante e Allegro na skrzypce i fortepian * (1950)

Mazurek na skrzypce i fortepian * (1950)

Sonata na tematy Feliksa Janiewicza na skrzypce i fortepian * (1951)

Siciliana i rondo na tematy Feliksa Janiewicza na skrzypce i fortepian * (1951)

Mała suita chóralna na chór mieszany a cappella * (1951)

Suita popularna na orkiestrę (1952)

Trio fortepianowe * (1953)

Symfonia nr 2 „Dramatyczna” * (1956)

Hungaria 1956 muzyka symfoniczna na wielką orkiestrę * (1957)

literatura wybrana

Mrygoń Adam Malawski Artur w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „m”, PWM, Kraków 2000

Schaeffer Bogusław (red.) Artur Malawski. Życie i twórczość, PWM, Kraków 1969