indeks osób (S)

Henryk Szeryng, skrzypek i pedagog; ur. 22 września 1918, Żelazowa Wola; zm. 3 marca 1988, Kassel. Pierwszych lekcji gry na fortepianie udzielała mu matka, lecz instrument ten wkrótce zamienił na skrzypce. W 1928, za namową Bronisława Hubermana (przyjaciela rodziny), udał się do Berlina na studia pod kierunkiem Karla Flescha. W 1933 w Warszawie odbył się jego debiut, podczas którego wraz z Orkiestrą Filharmonii Warszawskiej pod dyrekcją Bruno Waltera wykonał Koncert skrzypcowy D-dur Ludwiga van Beethovena. W tym samym roku zagrał jeszcze w Bukareszcie, Wiedniu i Paryżu, zdobywając uznanie zarówno publiczności, jak i krytyków. Od 1933 do 1939 kontynuował w Paryżu naukę gry na skrzypcach u Jacquesa Thibaud i Gabriela Bouillon, a także studiował kompozycję pod kierunkiem Nadii Boulanger.
W Paryżu zastał go wybuch II wojny światowej. Nie przerwał jednak swojej działalności koncertowej. W 1940 wstąpił do polskiej armii we Francji, dawał koncerty dla żołnierzy alianckich w obozach wojskowych i szpitalach polowych (ponad 300). Jako oficer łącznikowy i tłumacz (władał 7 językami) służył Władysławowi Sikorskiemu w czasie jego misji w Meksyku, podczas której generał prosił o przyjęcie przez ten kraj kilku tysięcy polskich uchodźców.
W 1946 Henryk Szeryng przyjął obywatelstwo meksykańskie i rozpoczął działalność pedagogiczną, kierując klasą skrzypiec na wydziale muzycznym Narodowego Uniwersytetu Meksyku. Do powrotu na estradę nakłonił go w 1954 Artur Rubinstein, a koncert w Nowym Jorku okazał się sukcesem. Od tej pory występował razem z najsłynniejszymi orkiestrami i dyrygentami w całej Europie, obu Amerykach, Afryce i Azji, wielokrotnie także przyjeżdżał do Polski. W swoim repertuarze miał ponad 40 koncertów i kilkadziesiąt sonat kompozytorów wszystkich epok. Sławę przyniosły mu interpretacje koncertów Johanna Sebastiana Bacha, Ludwiga van Beethovena, Johannesa Brahmsa, Felixa Mendelssohna-Bartholdy, Wolfganga Amadeusa Mozarta, Niccolò Paganiniego, Piotra Czajkowskiego, Henryka Wieniawskiego, a także twórców XX wieku – Beli Bartóka, Albana Berga, Arama Chaczaturiana, Sergiusza Prokofiewa, Karola Szymanowskiego, Jeana Sibeliusa.
Artysta był propagatorem muzyki współczesnej, w każdym sezonie prezentował nowy utwór na skrzypce z orkiestrą. Swe prawykonania zawdzięczają mu m.in. utwory Manuela Marii Ponce’a, Petera Racine Frickera, Camargo Guarnieriego, Rodolfo Halfftera, Jeana Martinona, Benjamina Leesa, Ramireza Carlosa Chaveza, Juliána Carillo, Romana Haubenstocka-Ramatiego. Jego nagrania otrzymały sześciokrotnie Grand Prix du Disque (m.in. z koncertami Bacha, Beethovena, Brahmsa, Chaczaturiana, Ponce’a, Prokofiewa, Chaveza, Martinona, Sibeliusa, Czajkowskiego oraz Symfonią hiszpańską Édouarda Lalo).
Henryk Szeryng był specjalnym doradcą muzycznym przy stałym przedstawicielstwie Meksyku w UNESCO. Uczestniczył w pracach jury międzynarodowych konkursów skrzypcowych, w tym Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu (1967 – członek i 1981 – przewodniczący).

aktualizacja: maj 2007