Polmic - FB

indeks osób (M)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Tadeusz Machl,

kompozytor, organista i pedagog; ur. 22 października 1922, Lwów; zm. 31 sierpnia 2003, Kraków. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 10 lat; uczył się w Szkole Muzycznej we Lwowie w klasie Heleny Kasparek. W latach 1939-41 uczęszczał do średniej szkoły, również we Lwowie, którą ukończył z oceną celującą, a w nagrodę został wytypowany na stypendialne studia kompozytorskie, pianistyczne i w zakresie gry na organach do Konserwatorium w Moskwie. Jednak wybuch wojny sowiecko-niemieckiej nie pozwolił zrealizować tych planów. W latach 1941-43 brał udział w stałych, tajnych koncertach, organizowanych w lwowskim Zakładzie Sierot Polskich. Jako akompaniator towarzyszył takim solistom, jak Edward Statkiewicz, Andrzej Hiolski, Franciszek Bedlewicz, Romuald Cyganik. Po wojnie był organistą w Kościele św. Elżbiety we Lwowie (1944-46) i w Kościele Bożego Ciała w Krakowie (1947-50). W latach 1947-51 kontynuował edukację muzyczną w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie – studiował kompozycję pod kierunkiem Artura Malawskiego, instrumentację u Feliksa Wrobla oraz grę na organach w klasie Bronisława Rutkowskiego. Od 1950 do 1954 pełnił funkcję korektora, a następnie adiustatora, redaktora i doradcy muzycznego w Państwowym Wydawnictwie Muzycznym w Krakowie.
Tadeusz Machl prowadził szeroką działalność pedagogiczną: w latach 1952-98 wykładał kompozycję i instrumentację w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (od 1976 – jako profesor nadzwyczajny, od 1980 – profesor zwyczajny), w latach 1982-86 uczył również w Katedrze Muzykologii, a od 1999 – w Katedrze Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pełnił także wiele funkcji w różnych instytucjach kulturalnych w Polsce: w latach 1967-70 był dziekanem Wydziału Teorii, Kompozycji i Dyrygentury Akademii Muzycznej w Krakowie, a od 1970 do 1973 – prorektorem tejże uczelni. W latach 1969-72 i 1976-79 zasiadał w Radzie Wyższego Szkolnictwa Artystycznego Ministerstwa Kultury i Sztuki. Czynnie udzielał się również w Związku Kompozytorów Polskich: w latach 1962-65 był przewodniczącym Koła Terenowego ZKP w Krakowie, a w latach 1970-72 i 1974-76 – sekretarzem Komisji Rewizyjnej w Zarządzie Głównym. Od 1979 do 1983 przewodniczył Związkowi Chórów i Orkiestr Amatorskich w Krakowie.
Tadeusz Machl za swoją działalność artystyczną otrzymał wiele nagród i odznaczeń, m.in. w 1956 i 1959 – specjalne wyróżnienie za Kwartet smyczkowy nr 1 (1950) i Kwartet smyczkowy nr 2 (1957) na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Liège, w 1965 – Złoty Krzyż Zasługi za pracę jako kompozytor i pedagog, w 1971 i 1990 – Nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki, w 1972 – Kawalerski Order Polonia Restituta, a w 1988 – Oficerski Order Polonia Restituta.

aktualizacja: listopad 2003

kompozycje

Stabat Mater, oratorium na 4 solistów, chór mieszany i orkiestrę (1945)
Trzy miniatury symfoniczne na orkiestrę (1946)
Symfonia nr 1 na chór mieszany i orkiestrę (1947)
Symfonia nr 2 (1948)
Dzień pracy, kantata na 4 solistów i małą orkiestrę symfoniczną (1948)
Symfonia nr 3 (Uwertura symfoniczna „Tatry”) na orkiestrę (1948)
Koncert organowy nr 1 na organy i wielką orkiestrę symfoniczną * (1950)
Kwartet smyczkowy nr 1 (1950)
Pięć etiud wirtuozowskich na organy (1950)
Trzy pieśni do słów Leopolda Staffa i Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego na sopran z fortepianem (1950-55)
Koncert organowy nr 2 na organy i wielką orkiestrę symfoniczną (1952)
Koncert organowy nr 3 (Uwertura koncertująca) na organy i wielką orkiestrę symfoniczną (1953)
Kantata młodzieżowa na sopran, baryton, chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną (1954)
Symfonia nr 4 na wielką orkiestrę symfoniczną (1954)
Suita liryczna na skrzypce z fortepianem (1955)
Suita liryczna na wielką orkiestrę symfoniczną * (1956)
Koncert organowy nr 4 na organy i orkiestrę smyczkową (1957)
Kwartet smyczkowy nr 2 (1957)
Koncert na sopran i wielką orkiestrę symfoniczną (1958)
Koncert skrzypcowy (1960)
Kwartet smyczkowy nr 3 (1961)
Koncert klawesynowy * (1962)
Symfonia nr 5 (Cztery studia wirtuozowskie) na sopran, chór żeński i orkiestrę (1963)
Deux Piéces pour Grand Orgue (1964)
Koncert fortepianowy (1964)
Pièce en cinqe mouvements na organy (1965)
Koncert na harfę i orkiestrę symfoniczną * (1965)
Koncert podwójny na klawesyn, fortepian i orkiestrę (1966)
Koncert na wiolonczelę lub altówkę (1967)
Mini Suita na organy * (1967)
Lot Ikara, kantata koncertująca na sopran, recytatora, organy i orkiestrę (1968)
Tryptyk na duże organy * (1968)
Koncert organowy nr 5 na trzy organy i orkiestrę symfoniczną * (1969)
Uwertura jubileuszowa na orkiestrę (1969)
Koncert potrójny na 2 fortepiany, organy i orkiestrę (1969)
Dziesięć utworów na średnie organy (1970)
Koncert na waltornię i orkiestrę (1971)
Kwartet smyczkowy nr 4 (1972)
Sonata na troje organów (1972)
Błękitny krzyż, kantata na sopran, 2 recytatorów, 2 magnetofony i orkiestrę (1974)
Pejzaże I, cykl preludiów i fug na organy * (1976)
Pejzaże II, cykl preludiów i fug na organy * (1977)
Koncert organowy nr 6 na organy i dwie orkiestry (1979)
Poemat Jubileuszowy na wielką orkiestrę symfoniczną (1979)
Wielka fantazja z podwójną fugą B-A-C-H na organy * (1980)
Haerbarium, septet na organy, rożek angielski, róg, fagot, wiolonczelę, harfę i perkusję * (1980)
Requiem dla Zaginionych w Tatrach na sopran, baryton, recytatora, chór mieszany, organy i wielką orkiestrę symfoniczną (1980)
Rupicaprae, 8 etiud na podwójny pedał * (1982)
Pejzaże III, cykl preludiów i fug na organy * (1982)
Terrarium na organy, harfę, skrzypce i perkusję (1982)
Piętnaście poematów różańcowych na organy * (1983)
Koncert organowy nr 7 (1983)
Preludium na fortepian (1983)
Ballada o Dniestrze na chór mieszany a cappella (1984)
Impresja na organy, harfę i perkusję (1984)
Witraże, suita na organy, flet, obój i róg * (1985)
Srebrne skrzydła, uwertura symfoniczna na wielką orkiestrę symfoniczną (1985)
Scherzo symfoniczne (Kontrowersje) na orkiestrę (1986)
Capriccio na klawesyn * (1986)
Chorał, Cantabile, Fuga na organy (1988)
Dissonatio for organ (1989)
Ave Maria na chór mieszany a cappella (1989)
Missa brevis na chór mieszany a cappella (1990)
Improvisation pour orgue (1990)
Sonatina „In memoriam I. J. Paderewski” na fortepian (1991)
Poemat na organy (1992)
Moje Miasto, poemat symfoniczny na wielką orkiestrę symfoniczną (1992)
Tryptyk na baryton i fortepian (1992)
Krajobrazy Serdeczne, tryptyk na 4 recytatorów, poczwórny kwartet mieszany i orkiestrę kameralną (1993)
Witraże na organy solo (1993)
Tren, poemat symfoniczny na wielką orkiestrę symfoniczną (1994)
Noc na Kazalnicy, rapsod na wielką orkiestrę symfoniczną, dedykowany Stanisławowi Janikowi (1996)
Ave Maria na chór mieszany i 2 instrumenty (1996)
Serenada na orkiestrę smyczkową (1996)
Suita na orkiestrę smyczkową (1997)
Preludia na temat polskich pieśni kościelnych na organy (1997)
Symfonia nr 6 „Sinfonia Desiderii” na wielką orkiestrę symfoniczną (1998)
In memoriam St. Kinga na obój i zespół smyczkowy (1998)
Oremus pro pontifice, utwór na XX-lecie pontyfikatu Jana Pawła II na baryton solo, organy i zespół smyczkowy (1998)
Msza na sopran, tenor, chór mieszany i organy (1998)
Tryptyk pamięci Andrzeja Hiolskiego na baryton i zespół kameralny (1998)
Epitafium dédié à Jean Langlais na organy (1999)
Fantazja na fortepian (1999)
Janowi Sebastianowi Bachowi w Hołdzie, poemat na wielką orkiestrę symfoniczną (2000)
Poematy Różańcowe na zespół kameralny (2001)

literatura wybrana

Jarzębska Alicja Machl Tadeusz w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „m”, PWM, Kraków 2000
Kowal Roman Koncerty organowe i twórczość organowa Tadeusza Machla w: Krakowska szkoła kompozytorska 1888-1988 (red. Teresa Malecka), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1993