kompozytor, teoretyk muzyki, dyrygent; ur. 15 lipca 1937, Włodzimierz Wołyński; zm. 21 września 2023, Lublin. Ukończył teorię muzyki (1964) oraz kompozycję (1970) u prof. K. Pałubickiego w PWSM w Gdańsku i Sopocie. Uczestniczył w Studium Doktoranckim w zakresie teorii muzyki w PWSM w Warszawie (1971). Umiejętności dyrygenckie zdobywał pod kierunkiem I. Łukaszewskiego.
Jako kompozytor debiutował w roku 1967. Na Ogólnopolskim Konkursie Młodych Kompozytorów (Warszawa 1971) otrzymał II nagrodę (I nie przyznano) za Kwintet dęty.
Jako dyrygent prowadził chóry w instytucjach muzycznych i wyższych uczelniach Trójmiasta (PWSM, Akademia Medyczna, Uniwersytet Gdański, Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka, Teatr Muzyczny w Gdyni). Z chórem Uniwersytetu Gdańskiego, którego był założycielem, koncertował przez 13 lat, zdobywając szereg nagród (Arezzo, Włochy 1970; Legnica 1976, 1977 i 1978; Barcelona, Hiszpania 1977; Neerpelt, Belgia 1978 – I nagroda; Gorizia, Włochy 1980; Tolosa, Hiszpania 1981 i 1984; Cantonigros, Hiszpania 1983). Brał udział w 33 międzynarodowych i krajowych festiwalach i konkursach muzycznych, występował z ok. 600 koncertami w ponad 20 krajach świata.
Jako pedagog pracował m.in. w PWSM w Gdańsku (1964-1976) i Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1987-99). Był prelegentem audycji szkolnych w filharmoniach w Bydgoszczy (1963-64) i Lublinie (1986-87). W Miejskim Domu Kultury w Gdańsku prowadził Młodzieżową Orkiestrę Symfoniczną (1971-72).
Wyróżniony został m.in. odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1971), „Zasłużony Działacz Kultury” (1976), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1981).
Był współzałożycielem Koła Młodych (1967) oraz członkiem zwyczajnym Związku Kompozytorów Polskich od 1974 roku; należał do Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.
Fot.: Ewa M. Zarzycka.
aktualizacja: 2005 (Zespół POLMIC), 2017, 2023 (Wiktoria Antonczyk)
twórczość
W dorobku kompozytorskim Henryka Czyżewskiego dominują chóralne utwory sonorystyczne o cechach ilustracyjnych. Do najciekawszych i najczęściej wykonywanych (m.in. przez chór „Schola Cantorum Gedanensis”) należy Musica Nordica, w której zastosowany został nowatorski w owym czasie aleatoryzm naturalny - technika łączenia efektów szmerowo-fonicznych inspirowanych odgłosami przyrody (np. śpiew ptaków) i dowolności rytmiczno-dynamicznych. Wpływy dodekafonii można zaobserwować w twórczości symfonicznej (np. Musica concertante) i kameralnej (np. Azione) przełomu lat 60-tych i 70-tych. Elementy groteski, rozumianej jako reakcja na nieprzewidywalność natury, uwidaczniają się w utworach chóralnych (np. Zyg, zyg) i fortepianowych (np. 3 miniatury,1995).
kompozycje
literatura wybrana
