indeks osób (B)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Zbigniew Bujarski,

kompozytor; ur. 21 sierpnia 1933, Muszyna; zm. 13 kwietnia 2018, Kraków. W latach 1944–1946 działał jako łącznik w AK, NSZ, WIN. W latach 1955-58 studiował dyrygenturę, a od 1956 do 1960 kompozycję pod kierunkiem Stanisława Wiechowicza w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie.

Zbigniew Bujarski był nagradzany na wielu konkursach, m.in. w 1961 uzyskał wyróżnienie na Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich za Strefy na zespół symfoniczny (1961), a w 1964 – II nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach za Kinoth na orkiestrę kameralną (1963). W 1967 jego utwór Contraria na orkiestrę symfoniczną (1965) otrzymał wyróżnienie, zaś w 1978 jego Musica domestica na 18 instrumentów smyczkowych (1977) zdobyła II nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu.

Pracował jako redaktor w Polskim Wydawnictwie Muzycznym w Krakowie (1959-61) oraz jako prelegent muzyczny i kierownik literacki w Filharmonii w Rzeszowie (1961-67).

W latach 1972–2013 związany był z Akademią Muzyczną w Krakowie. Pełnił funkcję dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki krakowskiej uczelni (1978–1986), a od 1992 roku - profesora w Katedrze Kompozycji. W 2012 otrzymał tytuł profesora sztuk muzycznych.

Został dwukrotnie uhonorowany Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki II stopnia – w 1979 i 1987. Był też laureatem nagrody Związku Kompozytorów Polskich i nagrody Miasta Krakowa w 1984. W 1991 otrzymał Nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego. W 2011 został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

aktualizacja: 2002, 2008 (Małgorzata Kosińska), 2018 (Wiktoria Antonczyk)

twórczość

Zbigniew Bujarski był kompozytorem o niezwykle subtelnej wrażliwości dźwiękowej, zapewne dlatego ważne miejsce w jego twórczości zajmował kwartet smyczkowy. Jednorodny materiał brzmieniowy czterech smyczkowych instrumentów sprzyjał subtelnym działaniom kompozytorskim i dążeniu do wysublimowanych efektów dźwiękowych. Sama natura kwartetowej formy jest intymna i ewokuje atmosferę skupienia. Ograniczone zaś środki, jakie stawia do dyspozycji i zespół czterech instrumentów, i klasyczna forma kwartetowa skłaniają do wejścia w głąb dźwięku i w głąb struktury formalnej. To wydaje się być naturalnym środowiskiem brzmieniowo-formalnym Zbigniewa Bujarskiego, który napisał cztery kwartety smyczkowe, opatrując je sugestywnymi tytułami: Na otwarcie domu (1980), Na Adwent (1984), Na Wielkanoc (1989) i Na jesień (2001). Przy okazji wykonania ostatniego kwartetu podczas festiwalu “Międzynarodowe Dni Muzyki Kompozytorów Krakowskich” kompozytor powiedział:
Kwartet na jesień jest czwartym, jak dotychczas moim ostatnim kwartetem smyczkowym. Mam nadzieję, że nie ostatnim w ogóle. W moich planach przewiduję napisanie Kwartetu na Boże Narodzenie. Prawdopodobnie po skomponowaniu większego utworu symfonicznego przyjdzie czas - jak to zwykle u mnie bywało - na powrót do większej intymności, «prywatności», którą najchętniej realizuję właśnie przez mały zespół. Gatunek kwartetu smyczkowego jest rodzajem jakby prywatnego listu, który kompozytor pisze do konkretnego adresata i w podobny sposób odbiera muzykę kwartetową innych kompozytorów - jak prywatną korespondencję dźwiękową między pojedynczymi osobami. Ten bardzo osobisty charakter muzyki oraz wysokie wymagania, jakie stawia przed kompozytorem technika kwartetu smyczkowego bardzo mi odpowiada i jak długo żyć będę, pozostanę jej wierny.”
Kwartet na jesień został napisany na osiemdziesiąte urodziny Mieczysława Tomaszewskiego i jemu jest dedykowany. Prawykonanie odbyło się na jubileuszowym koncercie w sali „Florianka” w Krakowie 17 listopada 2001 roku. Grał Kwartet „Dafô”.

kompozycje

Krzewy płonące [wersja I], 3 pieśni na głos i fortepian * (1958)
Krzewy płonące [wersja II], 3 pieśni na głos i zespół kameralny (1958)
Tryptyk na orkiestrę smyczkową i perkusję (1958)
Synchrony I na sopran i zespół kameralny (1959)
Synchrony II na sopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1960)
Strefy na zespół symfoniczny * (1961)
Kinoth na orkiestrę kameralną * (1963)
Kompozycja kameralna na głos, flet, harfę, fortepian i perkusję * (1963)
Contraria na orkiestrę symfoniczną * (1965)
El Hombre, oratorium na głosy solo (sopran, mezzosopran, baryton), chór mieszany i orkiestrę * (1969-73)
Musica domestica na 18 instrumentów smyczkowych * (1977)
Concerto per archi na skrzypce solo i orkiestrę smyczkową * (1979)
Similis Greco I na orkiestrę symfoniczną (I część cyklu Similis Greco) * (1979)
Kwartet na otwarcie domu na kwartet smyczkowy * (1980)
Narodzenie na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (III część cyklu Similis Greco) (1981)
Veni Creator Spiritus na organy * (1983)
Da Bóg nam kiedyś..., pieśń na baryton i fortepian do słów Jana Lechonia (1983)
Kwartet na Adwent na kwartet smyczkowy * (1984)
Ogrody cykl pieśni na sopran i orkiestrę (1987)
Veni Creator Spiritus na orkiestrę symfoniczną (1988)
Kwartet na Wielkanoc na kwartet smyczkowy * (1989)
Concerto per archi II na wiolonczelę solo i orkiestrę smyczkową (1992)
Lęk ptaków na skrzypce, altówkę i perkusistę * (1993)
Scolaresca na orkiestrę smyczkową * (1993)
Pawana dla „oddalonej” na orkiestrę smyczkową * (1994)
Lęk ptaków II na 2 klarnety i perkusję * (1994)
Pięć pieśni na sopran, orkiestrę smyczkową i wibrafon * (1994-96)
Lęk ptaków III na klarnet, klarnet basowy, skrzypce, altówkę i perkusję * (1995)
Cassazione per Natale na dęty zespół kameralny i perkusję (1996)
Per cello na wiolonczelę solo * (1996)
Lumen na orkiestrę symfoniczną (II część cyklu Similis Greco) * (1997)
La Danza per „Aukso” na kameralną orkiestrę smyczkową * (1998)
Alleluja na chór mieszany, orkiestrę smyczkową, dwie trąbki i perkusję (1999)
Stabat Mater na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (2000)
Kwartet smyczkowy „Na jesień” * (2001)
Bagatela na orkiestrę smyczkową (2001)
Orniphania na wiolonczelę i fortepian * (2001)
Frutti di Marek na wiolonczelę, akordeon i fortepian (2001)
Peirene na orkiestrę symfoniczną (2003)
Pieśni brzasku dnia na mezzosopran i orkiestrę smyczkową (2004)
Elegos, pieśń żałobna na wiolonczelę solo i orkiestrę smyczkową (2004-2005)
Games na orkiestrę (2006)
Do Przestrzeni na orkiestrę symfoniczną (2009)
KalSzlez na wiolonczelę i fortepian (2010)
Largo na dwie wiolonczele i altówkę (2013)
Adagio na dwie wiolonczele (2013)

literatura wybrana

Janicka-Słysz Małgorzata, Rozmowy z kompozytorem, w ramach spotkań z wybitnymi twórcami, organizowanych przez Koło Naukowe Studentów Teorii Muzyki, Akademia Muzyczna, Kraków 2003
Kowalczyk Marcin, Istotą muzyki jest synteza, rozmowa ze Zbigniewem Bujarskim, „Kwarta” 2003 nr 12
Małecka-Myślik Magda, Rodem z Muszyny: „Nie znoszę festiwali”, rozmowa ze Zbigniewem Bujarskim, „Almanach Muszyny” 1993
Chopinspira. Współcześni kompozytorzy polscy o Chopinie red. Krzysztof Droba, Warszawa 2009
Malecka Teresa Sfera inspiracji w twórczości Zbigniewa Bujarskiego czyli historia artysty niezależnego w: Muzykologia wobec przemian kultury i cywilizacji (red. L. Bielawski, K. Dadak-Kozicka, A. Leszczyńska), Związek Kompozytorów Polskich, Warszawa 2001
Malecka Teresa Zbigniew Bujarski. Kompozytor – malarz w: Filozofia muzyki. Studia (red. Krzysztof Guczalski), Musica Iagellonica, Kraków 2003
Malecka Teresa Odnawianie tradycji w muzyce Zbigniewa Bujarskiego w: Muzyka polska 1945-1995 (red. Krzysztof Droba, Teresa Malecka, Krzysztof Szwajgier), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1996
Malecka Teresa Świat muzyki Zbigniewa Bujarskiego. Twórczość pieśniowa w: Krakowska Szkoła Kompozytorska 1888-1988 (red. Teresa Malecka), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1992
Malecka Teresa Zbigniew Bujarski. Twórczość i osobowość, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2006
Malecka Teresa Zbigniewa Bujarskiego "Stabat Mater" na koniec wieku, "Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne", 2002 nr 9/2
Pawłowska Małgorzata Oblicza sonoryzmu we wczesnej twórczości Zbigniewa Bujarskiego, "Teoria Muzyki" (Akademia Muzyczna w Krakowie) 2014 nr 5
Perkowska Małgorzata Bujarski Zbigniew w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „ab”, PWM, Kraków 1979
Świstak Aleksandra Zbigniew Bujarski. Katalog tematyczny utworów, Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 2005
Tomaszewski Mieczysław W zadziwieniu i zadumie nad „pokoleniem 33", „Teoria Muzyki: Studia Interpretacje Dokumentacje”, 2013 nr 3
Widłak Elżbieta Bujarski Zbigniew w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „ab – suplement”, PWM, Kraków 1998