Tadeusz Wielecki,
kompozytor i kontrabasista; ur. 5 lipca 1954, Warszawa. Studiował grę na kontrabasie u Alfreda Wieczorka i Andrzeja Mysińskiego oraz kompozycję u Włodzimierza Kotońskiego w Akademii Muzycznej w Warszawie. W 1986 otrzymał stypendium Witolda Lutosławskiego. W latach 1986-87 kontynuował studia kompozytorskie u Isanga Yuna w Berlinie Zachodnim i Klausa Hubera we Fryburgu Bryzgowijskim.
Jako kontrabasista koncertował w wielu krajach Europy, a także w Azji i w Stanach Zjednoczonych, prezentując współczesny repertuar solowy. Uprawia również muzykę improwizowaną, grając z zespołami Kawalerowie Błotni i Laterna.
W 1995 r. jego Historia bardzo prawdziwa na taśmę uzyskała najwyższą lokatę na konkursie radiowym EAR w Budapeszcie, a w roku 1999 Koncert à rebours na skrzypce i orkiestrę otrzymał rekomendację Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO w Paryżu.
Komponował na zamówienie Wakacyjnych Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie, Warszawskiej Jesieni, Filharmonii Poznańskiej, Polskiego Radia i Polskiej Orkiestry Radiowej, festiwalu Klangspuren w Schwaz (Austria), Orkiestry Symfonicznej w Hiroshimie, Klangforum Wien, Orkiestry Muzyki Nowej w Katowicach, Forbidden City Chamber Orchestra w Pekinie, Plural Ensemble w Madrycie, holenderskiej Orkest De Ereprijs oraz dla Intercontemporain, Warsztatu Muzycznego, Kwartetu Śląskiego i in. zespołów i instytucji. Brał udział w programie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kolekcje – priorytet Zamówienia kompozytorskie”, w ramach którego powstały m.in. następujące utwory: Czytanie na orkiestrę (2014), Kompozycja dynamistyczna (2015) oraz Obraz wielokrotny (2016).
Kompozytor zajmuje się także propagowaniem muzyki współczesnej i edukacją artystyczną. W Polskim Radiu prowadził cykle autorskich audycji dla dzieci i młodzieży poświęcone nowej muzyce: Przeboje muzyki współczesnej, Coś z niczego i Dźwiękowdzięki. Współpracował z poznańskim Ośrodkiem Sztuki dla Dziecka oraz ze Stowarzyszeniem Kultury i Edukacji w Warszawie.
Przewodniczył Komitetowi Artystycznemu festiwalu ISCM – Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej „Światowe Dni Muzyki”, który w 1992 odbywał się w Warszawie. W 2004 został zaproszony jako wykładowca na Międzynarodowe Wakacyjne Kursy Nowej Muzyki w Darmstadcie. W 2005 na Uniwersytecie Stanowym Florydy (Tallahassee) prezentował swoją muzykę (wykłady, koncert) oraz demonstrował możliwości współczesnego kontrabasu, w tym własną, specyficzną technikę gry na tym instrumencie.
Tadeusz Wielecki był wieloletnim (1999-2016) dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.
Uhonorowany Nagrodą Doroczną Związku Kompozytorów Polskich (2008) oraz medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005, brązowy; 2007, srebrny) przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W roku 2013 w serii wydawniczej Związku Kompozytorów Polskich / Polskiego Centrum Informacji Muzycznej (wydanej we współpracy z Polskim Radiem i przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego) "Muzyka Polska Dzisiaj – Portrety Współczesnych Kompozytorów Polskich" ukazała się jego autorska płyta CD.
aktualizacja: grudzień 2016 (wa), marzec 2017, maj 2017 (iz)
Kontakt
e-mail: wielecki@tlen.pl
twórczość
Tadeusz Wielecki jest jednym z najciekawszych kompozytorów polskich średniego pokolenia. Jego postawę twórczą charakteryzuje z jednej strony duża wyrazistość emocjonalna, z drugiej zaś intelektualne podejście do procesu komponowania. Wiele utworów Wieleckiego ma znamiona intelektualnego eksperymentu. Z pewnością istotne znaczenie dla jego kompozytorskiej formacji ma doświadczenie koncertującego kontrabasisty. Wielecki jest szczególnie zainteresowany modyfikacją tradycyjnej techniki gry na instrumentach smyczkowych. W Koncercie à rebours na skrzypce i orkiestrę z 1998 roku rozwija swoistą metodę gry, którą można by określić jako „ślizgową”. Polega ona na ciągłym ruchu, ślizganiu się palców po strunach, w przeciwieństwie do techniki tradycyjnej, której istotą jest statyczne stawianie palców na chwytni instrumentu. Ta techniczna innowacja ma mieć - według kompozytora - konsekwencje muzyczne, wpływa bowiem na brzmienie muzyki.
Szczególną kategorią teoretyczną, ale również istonym elementem techniki kompozytorskiej jest dla Wieleckiego „gest muzyczny”. Mówi o nim: „Jego istotą jest niepodzielność dramaturgiczna jakiegoś motywu, całostki muzycznej. Jest to więc rodzaj muzycznego zdarzenia, którego nie da się zredukować do jakiejś bardziej prostej postaci bez uszczerbku dla zasadniczej jego funkcji, to jest funkcji elementu muzycznej akcji. A dalej jest to coś takiego, co powinno mieć charakter znaku. Nie będzie gestem po prostu motyw, czy jakaś abstrakcyjna komórka dźwiękowa. W gruncie rzeczy chodzi o przeniesienie na teren muzycznego dyskursu zasady gestu, jako odruchu ciała. Odruchu zawierającego przekaz, choć obywajacego się bez słów. Człowiek wykonuje jakiś gest, za pomocą którego komunikuje własne odczucie rzeczy, jakąś swoją wewnętrzna prawdę. Lecz taki gest ma walor muzyczny: posiada własną energię, rytm, tempo, określony czas trwania. Przeniesienie tych cech na dźwięki jest do zrobienia. Lecz dodatkowo - i tu dotykamy istoty sprawy - te elementy są nośnikiem wyrazu i znaczenia. A ponieważ zasadniczym wymogiem muzycznego gestu jest jego odrębność, charakterystyczność, widzę w metodzie komponowania posługującej się gestami możliwość muzyki, która gra wyrazami, różnorodną energią. A też możliwość uzyskania większej plastyczności muzycznej materii oraz - niezależnie - nadania dźwiękom humanistycznego sensu w stopniu większym, niż one mają, gdy traktowane są jako czysta konstrukcja.” Praktyczną realizacją ideii gestu muzycznego są w szczególności takie jego utwory, jak Melodia z akompaniamentem na zespół kameralny (1981), Dukt na małą orkiestrę smyczkową i klawesyn (1986), Ballada dziadowska na zespół kameralny (1994), jak również trzy kompozycje zatytułowane Studium gestu i przeznaczone kolejno na klarnet, fortepian i wiolonczelę (1995), na fortepian (1997) oraz na klarnet, puzon, fortepian, wiolonczelę i kontrabas (2000). W ostatnim okresie swoją technikę kompozytorską rozszerzył o tzw. technikę komponowanego trylu – Tafle na orkiestrę symfoniczną (2002), Czas kamieni na kontrabas amplifikowany i orkiestrę kameralną (2002), Kwartet smyczkowy (2003-2004), Szmer półtonów na kontrabas i zespół (2004).
W planie generalnym Wielecki formułuje przesłanie swojej twórczości następująco: „Moim celem jest odwoływanie się do głębokich, wewnętrznych pokładów psychiki. W czasie obcowania z muzyką stajemy wobec świata nieograniczonego, wobec tego, co transcendentne. Działanie muzyczne, artystyczne wynika z komunikacji z innym człowiekiem, ale wobec Boga, Absolutu.”
kompozycje
literatura wybrana
