indeks osób (S)

klawesynistka i pedagog; ur. 7 września 1943, Kraków. Córka pianistów – Haliny Czerny-Stefańskiej i Ludwika Stefańskiego. Już we wczesnym dzieciństwie zdradzała niezwykłą muzykalność, a gry na fortepianie uczyła się u swego ojca. Studia ukończyła w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie pod kierunkiem Hansa Pischnera. Swoje umiejętności doskonaliła na międzynarodowych konkursach w Sienie i Weimarze m.in. u Zuzanny Ruzickvej i Ruggiero Gerlina.

W 1964 otrzymała dwie pierwsze nagrody na Konkursie Muzyki Dawnej w Łodzi za wykonanie utworów kompozytorów epoki baroku – na fortepianie i klawesynie. W 1965 została laureatką głównej nagrody Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Genewie, otrzymując równocześnie nagrodę specjalną im. Henri Gheza dla najlepszego klawesynisty konkursu. W następnych latach, za wybitne osiągnięcia artystyczne Trio Barokowego, została uhonorowana wraz z flecistką Barbarą Świątek i wiolonczelistą Jerzym Klockiem Nagrodą miasta Krakowa.

Elżbieta Stefańska występuje w kraju i za granicą, m.in. w Austrii, Czechach, Bułgarii, Słowacji, Rumunii, Węgrzech, Rosji, na Łotwie, Litwie, Ukrainie, we Francji, w Szwajcarii, Holandii, Niemczech, Anglii, Szwecji, Włoszech, Hiszpanii oraz w Stanach Zjednoczonych, Iranie, Japonii, Korei Południowej i na Tajwanie. Była etatową solistką Komitetu ds. Radia i Telewizji (w latach 1974-82). Uczestniczyła w wielu krajowych i zagranicznych festiwalach jako solistka i kameralistka, m.in. w Hanowerze, Halle (Festiwal Haendlowski), Lipsku (Festiwal Bachowski), Shiraz (Iran), Orvieto, Interlaken (Szwajcaria), Gaming (Austria), Paryż.

W jej repertuarze znajdują się dzieła muzyki solowej i kameralnej epoki renesansu, baroku, klasycznej, jak również XX-wiecznej, w tym także utwory kompozytorów polskich. Dokonała wielu nagrań radiowych i telewizyjnych oraz płytowych dla takich wytwórni fonograficznych, jak Polskie Nagrania, Emi, Elektroli, Decca, Foni Centra, Pony Canyon, Naxos, DUX, Cosmo, IMC (8 płyt DVD z muzyką polską, francuską i niemiecką XVIII wieku). Płytę zawierającą Partitę Krzysztofa Pendereckiego (EMI, Naxos) wyróżniono Nagrodą Grammy 2013.

Tworzyła duet fortepianowy ze swoją matką, koncertując z powodzeniem w kraju i za granicą w latach 1991-2001. Program duetu obejmował dzieła kompozytorów od epoki klasycznej do współczesnej.

W ramach projektów Baletu Dworskiego Ardente Sole, kultywującego tradycje tańca historycznego, klawesynistka tworzyła koncerty-spektakle tańców europejskich XVII, XVIII i XIX wieku.

Elżbieta Stefańska wykonała partię klawesynu w ścieżkach dźwiękowych do dwóch polskich filmów: Awatar, czyli zamiana dusz w reżyserii Janusza Majewskiego, oraz Skazany w reżyserii Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego.

Oprócz działalności koncertowej brała udział jako juror w krajowych i zagranicznych konkursach muzycznych, m.in. w Międzynarodowym Konkursie Klawesynowym w Monachium (1970), I Konkursie Klawesynowym im. Wandy Landowskiej, którego była organizatorem (1985), Ogólnopolskich Konkursach Gitarowych w Krakowie (w latach 1986-87), Konkursie Pianistycznym w Taipei na Tajwanie (1990), Międzynarodowym Konkursie Bachowskim w Lipsku (1992), Międzynarodowym Konkursie Klawesynowym w Warszawie (1993), Międzynarodowym Konkursie Klawesynowym w Budapeszcie (2000). Co roku zasiadała w jury Turnieju Pianistycznego w Żaganiu, co dwa lata - Konkursu Pianistycznego im. Ludwika Stefańskiego i Haliny Czerny-Stefańskiej. Od 1996 roku pełniła funkcję dyrektora artystycznego Dni Bachowskich, które organizowała w Krakowie.

Elżbieta Stefańska w ciągu wielu lat prowadziła klasę klawesynu w Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie w 1982 roku uzyskała tytuł profesora. W latach 1981-90 pełniła funkcję kierownika Katedry Klawesynu i Instrumentów Dawnych. Prowadzi również kursy klawesynowe w wielu miastach Polski, w Japonii i na Ukrainie. W 2008 roku otrzymała tytuł honorowego profesora Akademii Muzycznej w Kijowie.

Kontynuując tradycję rodziców, w 2010 roku w swoim domu w Krakowie stworzyła salon artystyczny, na wzór dawnych salonów artystyczno-intelektualnych, w którym uruchomiona została Prywatna Szkoła Muzyczna Elżbiety Stefańskiej oraz organizowane są koncerty i spotkania.

W 2017 roku lubelskie Wydawnictwo Polihymnia opublikowało książkę Joanny Wiśnios W moim muzycznym domu. Rozmowy z Elżbietą Stefańską, poświęconą muzycznej rodzinie Stefańskich.

Elżbietę Stefańską uhonorowano Nagrodą Wojewody Krakowskiego w dziedzinie kultury i sztuki za rok 1998, „Laurem Melomanów Krakowskich” „w dowód uznania i wdzięczności za popularyzowanie pięknej muzyki”, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2001), The Ray E. and Ruth A. Robinson Musicology Award za doskonałe wyniki nauczania (2000), Nagrodą Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa w dziedzinie kultury i sztuki za rok 2003, Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (Srebrnym w 2008 i Złotym w 2018), Nagrodą Honorową Krakowskiej Rady Kultury Polskiej (2008), Orderem za wybitne zasługi dla kultury i sztuki w Kijowie (2009), tytułem „Człowiek Roku Gazety Krakowskiej 2018”.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2011), aktualizacja: Wiktoria Antonczyk (2023)