Stanisław Wiechowicz,
kompozytor, dyrygent i pedagog; ur. 27 listopada 1893, Kroszyce koło Kielc; zm. 12 maja 1963, Kraków. W 1908 ukończył IV Gimnazjum w Krakowie. Studiował grę na organach w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie w latach 1908-11 oraz teorię i kompozycję w Instytucie Emila Jaques-Dalcroze’a w Hellerau koło Drezna w latach 1912-13 i w Konserwatorium Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego w Petersburgu od 1914 do 1916, kiedy zmuszony został do przerwania nauki z powodu powołania do armii rosyjskiej. Po demobilizacji w 1918 osiadł w Charkowie, gdzie przez dwa lata był nauczycielem solfeżu i rytmiki w szkole prowadzonej przez jego żonę Walentynę Szaposznikow-Wiechowiczową. W 1921 powrócił do kraju. W Poznaniu, gdzie zamieszkał, objął funkcję kierownika artystycznego i dyrygenta Koła Śpiewackiego Polskiego, które w 1931 przekształciło się w Poznańskie Towarzystwo Oratoryjne. Prowadził także Chór im. Fryderyka Chopina (1927-30), Chór Męski „Echo” (1928-30), a od 1935 Chór Mieszany im. Stanisława Moniuszki. Pracował również jako redaktor naczelny „Przeglądu Muzycznego”, recenzent muzyczny w „Kurierze Poznańskim” oraz sprawozdawca muzyczny w kwartalniku „Muzyka Polska”. Od 1921 Stanisław Wiechowicz był nauczycielem przedmiotów teoretycznych w Państwowej Akademii i Szkole Muzycznej w Poznaniu, od 1923 wykładowcą teorii muzyki w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. W latach 1926-27 kontynuował przerwane studia muzyczne jako stypendysta w Schola Cantorum w Paryżu. Po uzyskaniu w 1931 dyplomu z kompozycji w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie wykładał w Konserwatorium w Poznaniu kompozycję.W czasie II wojny światowej Stanisław Wiechowicz był zatrudniony oficjalnie jako prawnik kancelarii w majątku leśnym Tadeusza Halperta w Jeleńcu koło Ostrowca Świętokrzyskiego. Zajmował się jednak nadal udzielaniem lekcji kompozycji i teorii muzyki, ponadto gromadził materiały do podręczników z zakresu dyrygowania, historii muzyki chóralnej i form wokalnych. Po wojnie przeniósł się do Krakowa, gdzie do śmierci był profesorem kompozycji i teorii w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Pełnił tam również funkcje dziekana Wydziału Pedagogicznego i prorektora. Jego uczniami byli m.in. Krzysztof Penderecki, Lucjan Kaszycki, Juliusz Łuciuk, Krzysztof Meyer. Nigdy jednak nie stracił kontaktu z ruchem śpiewaczym – od 1947 był dyrektorem artystycznym okręgu krakowskiego, a od 1951 honorowym dyrektorem całego Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych. Współpracował przez wiele lat z Polskim Wydawnictwem Muzycznym. Napisał wiele prac z zakresu techniki dyrygowania chórem i czytania partytur, m.in. Dyrygent chóralny i formy wokalne, Dzieje chóru i rozwój praktyki chóralnej, Czytanie partytur, Podstawowe uwagi dla dyrygentów chóralnych.
W 1928 Stanisław Wiechowicz otrzymał I nagrodę na konkursie ogłoszonym z okazji Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego za Oj ty wolo na chór mieszany (1928), w 1939 Państwową Nagrodę Muzyczną za całokształt działalności kompozytorskiej, w 1948 I nagrodę na Krajowym Konkursie Olimpijskim i brązowy medal olimpijski na Międzynarodowym Olimpijskim Konkursie Sztuki w Londynie za Kantatę żniwną (olimpijską) na 8-głosowy chór mieszany (1940-47), w 1950 Państwową Nagrodę Artystyczną II stopnia, w 1951 I nagrodę za suitę Kasia na orkiestrę smyczkową i 2 klarnety (1946) na Festiwalu Muzyki Polskiej, w 1953 Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 1955 I nagrodę na konkursie kompozytorskim zorganizowanym z okazji Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie za Koncert staromiejski na wielką orkiestrę smyczkową (1954), w 1961 Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za List do Marc Chagalla na głosy solowe, recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1961).
aktualizacja: styczeń 2007
kompozycje
Widmo (We śnie mi się jawi) na głos z fortepianem (1918)
Czego ty bledniesz na głos i fortepian (1921)
Babie lato, poemat symfoniczny na orkiestrę (1922)
Na polu wiśnia na chór mieszany * (1922)
Kiedy będzie słońce i pogoda na chór żeński (1922)
W olsynie, w gęstej krzewinie na chór mieszany (1922)
Kołysanka (Uśnijże mi, uśnij) na chór mieszany (1922)
Przedzierzgnę się siwą gołębicą na chór mieszany (1922)
Gdzie mi się podziały tulipany na chór mieszany * (1922)
Z tamtej strony rzeki na chór mieszany * (1922)
Moja Kasiu, moja droga na chór mieszany (1923)
Matulu moja, krakowiak na chór mieszany * (1923)
Inom cie uwidzioł na chór męski (1923)
Chodziła po sieni, kołysanka na chór mieszany * (1923)
Z tamtej strony jeziora na chór męski (1923)
Nie chcę cię Kasiuniu [wersja I] na chór mieszany * (1923)
Karafiol (Jestem sobie chłopak młody), piosenka żołnierska na chór męski (1923)
W dzikim boru na chór mieszany * (1923)
A siadajże na wóz [wersja I] na chór mieszany (1923)
Maciuś na chór męski (1923)
Deszczyk pada na chór mieszany (1923)
Wysła na pole na chór mieszany (1923)
Pragną oczki [wersja I] na chór mieszany * (1923)
Oj jeno ja na wojenkę pojadę na chór mieszany (1923)
Wdycki, wdycki na chór mieszany * (1924)
A siadajże na wóz [wersja II] na orkiestrę smyczkową (1924)
Matulko moja na chór męski (1924)
Kto ma szwarną żonę na chór mieszany * (1924)
Śniło mi się śniło na chór męski (1924)
A te rudzkie dziewki na chór mieszany * (1924)
Wyszła dzieweczka na chór męski * (1924)
Jenoch jednego braciszka miała na chór mieszany (1924)
Koniarze, koniarze na chór mieszany (1924)
Miałam ci ja pierwszego na chór męski (1924)
Jestem ja dzieweczka na chór mieszany (1924)
Z tamtej strony przeory na chór mieszany (1924)
Leciały gęsi [wersja I] na chór męski * (1924)
Na koniczka wsiadał na chór mieszany (1924)
Służyłam u pana [wersja I] na chór mieszany (1924)
Ach biada mnie na chór męski * (1924)
Kiedym ja szedł na chór męski * (1924)
Ach na polu na chór męski (1924)
Chodziłem ja po grobelce na chór męski * (1924)
Nie wiedziała co czyniła na chór mieszany (1924)
Wyleciał mi ze krza na chór mieszany (1924)
Żenie pastereczka na chór męski (1924)
Bez wodę koniczki na chór mieszany (1924)
Jakech ja konie pasł na chór męski * (1924)
Miałam ci ja kochaneczka na chór mieszany (1924)
Pojedziemy na gon na chór męski (1924)
Oj dziewczę, dziewczę na chór mieszany (1924)
Deszcz idzie na chór mieszany * (1924)
Jak ja ciebie na chór mieszany (1924)
Stoi lipka na chór mieszany (1924)
Krakowski mosteczek na chór mieszany * (1924)
Śniło się Marysi na chór mieszany (1924)
U mej matki na chór mieszany (1924)
Jak się będę wydawała na chór mieszany * (1924)
Nie chcę cię Kasiuniu [wersja II] na małą orkiestrę symfoniczną (1924)
Służyłam u pana [wersja II] na chór mieszany (1924)
Kolędziołki beskidzkie na chór żeński * (1925)
Kołysanka (Ta kolebka, ta wierzbowa) na chór żeński * (1925)
Hejże Maryś rusaj sobą na głos z fortepianem (1925)
Czemuż ci mi moja matko na chór mieszany (1926)
Za ujazdem czarna rola na chór mieszany * (1926)
Już się lasy zielenią na chór mieszany (1926)
Siedzi zajączek na chór mieszany (1926)
Wedle tego Jędrzejeczka na chór mieszany * (1926)
Pod kominem, scherzino piccolo na chór mieszany * (1926)
Jechało pacholę na chór mieszany (1926)
Pieśni wielkanocne w łatwym układzie na chór mieszany (1926)
Chmiel Polski taniec weselny na orkiestrę symfoniczną * (1927)
Kołysanka bez słów na chór mieszany (1927)
Pastorałki na chór mieszany i orkiestrę (1927)
Słowo o Jakubie Szeli na chór mieszany (1927)
Pod borem sosna [wersja I] na chór mieszany (1927)
Kaczor (Uśnijże mi moje dziecię), [wersja I] kołysanka na chór mieszany * (1927)
Trzy utwory religijne w łatwym układzie na chór mieszany (1927)
Pieśni wielkopostne w łatwym układzie na chór mieszany (1927)
Dzień słowiański na chór mieszany i orkiestrę dętą (1928)
Oj ty wolo na chór mieszany (1928)
Veni Creator [wersja I] na chór mieszany * (1928)
Veni Creator [wersja II] na chór męski z towarzyszeniem organów (1928)
Suita pastoralna na recytatora, chór mieszany i orkiestrę (1929)
Kolęda w olbrzymim mieście, recytacja na chór, głos solowy i perkusję (1929)
Muzyka symfoniczna na orkiestrę (1930)
Hymn na 250 rocznicę odsieczy Wiednia na 2 głosy wokalne (1933)
Zwycięzca na głos solo (1933)
Kantata romantyczna [wersja I] na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną * (1934)
Mruczkowe bajki, wariacje II na chór mieszany i 2 fortepiany * (1934)
Kukułecka (Kukułecka kuka, Jasio listy pise) na chór mieszany * (1934)
A kto ciebie na głos i fortepian (1935)
Koło mego ogródeczka na głos z fortepianem (1935)
Uśnijże mi moje dziecię [wersja II] na głos z fortepianem (1935)
Pod borem sosna [wersja II] na głos z fortepianem (1935)
Liście w ogrodzie na głos z fortepianem (1935)
Miała Kasieńka na głos z fortepianem (1935)
Nie chcę cię Kasiuniu [wersja III] na głos z fortepianem (1935)
Są na boru szyszki na głos z fortepianem (1935)
Ta kolebka (Kołysanka) [wersja II] na głos i fortepian (1935)
Hej żeglajże żeglarze na głos z fortepianem (1935)
Hejże ino fijołeczku leśny na głos z fortepianem (1935)
Som w stawie rybecki [wersja I] na głos z fortepianem (1935)
Kołysanka lalek (U naszego synka) na głos i fortepian (1935)
Oj siadaj, siadaj na chór mieszany * (1937)
Som w stawie rybecki [wersja II] na 3-głosowy chór żeński * (1938)
Powiewaj wiatreńku na chór żeński * (1938)
Deszcz po szybce ścieka na chór mieszany (1939)
Na glinianym wazoniku [wersja I] na 8-głosowy chór mieszany * (1939)
Stuku, puku na 3-głosowy chór żeński * (1939)
Na glinianym wazoniku [wersja II] na chór męski (1941)
Pastorałka (Pienia aniołów brzmią pod niebiosy; Pójdziemy bracia) na chór żeński (1942)
Dwa mazurki na skrzypce i fortepian (1942)
W Betleem sławnem na chór żeński i fortepian lub organy (1942)
Pragną oczki [wersja II] na chór mieszany z towarzyszeniem 2 fortepianów * (1943)
Kwartet smyczkowy nr 2 „Jeleniecki” (1943)
Kujawiak-ballada (Miesiączku świeć w okno moje) na 8-głosowy chór mieszany * (1944)
Psalmodia na chór mieszany i orkiestrę (1944)
Od buczku do buczku na 3 głosy żeńskie (lub dziecięce) (1945)
Krakowiak Es (Zeszły się jedna z drugą) na chór mieszany * (1945)
Wlazła na wieżę na chór mieszany (1945)
Ma miła dzieweczko na chór żeński (1945)
Oj, przyszło mi, przyszło na chór mieszany (1945)
Siadaj na wóz na chór żeński (1945)
Krakowiak C (Hejże ino po skalmirsku) na chór męski * (1945)
Młodo pani na cepiecek prosi [wersja I] na chór głosów równych (1945)
Młodo pani na cepiecek prosi [wersja II] na głos z towarzyszeniem skrzypiec (1945)
Szumi dolina [wersja I] na chór mieszany (1945)
Hosa, hosa [wersja I] na chór mieszany * (1945)
Leciały gęsi [wersja II] na chór mieszany (1945)
Proso (Czyje proso ograniacie) [wersja I] na chór żeński (1945)
Ej za dworem na górze [wersja I] na chór głosów równych (1945)
Ej za dworem na górze [wersja II] na głos z towarzyszeniem skrzypiec (1945)
Zarżyjże mi mój koniczku na 3 głosy żeńskie lub dziecięce (1945)
Trzy utwory na fortepian (1945)
Kasia, suita ludowa w 5 częściach na orkiestrę smyczkową i 2 klarnety * (1946)
Na glinianym wazoniku [wersja III] na 8-głosowy chór mieszany i 2 fortepiany (1946)
Zielony gaiku na głos z towarzyszeniem skrzypiec, altówki i wiolonczeli (1947)
Na glinianym wazoniku [wersja IV], scherzo na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną * (1947)
Uważ mamo raz [wersja I], kujawiak na 1 lub 2 głosy żeńskie z towarzyszeniem fortepianu (1947)
U sąsiada kalenica spadła [wersja I] na 4-głosowy chór męski i instrumenty (1947)
Pochód czasów, onomatopeia rytmiczna – recytacja masowa na wielki zespół mieszany i instrumenty perkusyjne (1947)
Trio na dowolne instrumenty: smyczkowe, dęte lub mieszane (1947)
A czemużeś nie przyjechał, obrazek wiejski na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną * (1948)
Kołysanka d-moll [wersja I] na chór mieszany (1949)
Szła Karolinka na chór mieszany (1949)
Kaczki na chór mieszany (1949)
W gaiku na chór mieszany (1949)
Leluje na chór mieszany * (1949)
Pieśń pracy [wersja I] na chór mieszany * (1949)
Pieśń pracy [wersja II] na chór męski (1949)
Tren (Wokaliza) na głos i fortepian (1949)
Kujawiak G (Pod borem sosna) [wersja III] na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1952)
Tam na górze jawor stoi na chór mieszany (1953)
Pado dysc na chór mieszany i mały zespół orkiestrowy (1953)
Pieśni Mickiewiczowskie na chór mieszany * (1954)
Koncert staromiejski na wielką orkiestrę smyczkową * (1954)
Proso (Czyje proso ograniacie) [wersja II] na chór mieszany * (1954)
Szyszki, rondo na orkiestrę symfoniczną (1954)
Kantata romantyczna [wersja II] na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1955)
Jesień (Na skrzydłach lipowych śnieg) na głos z fortepianem * (1955)
Rybeczki (Som w stawie rybecki) [wersja III] na chór mieszany i orkiestrę (1956)
Gołębica, kantata na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę (1959-63)
Uważ mamo raz [wersja II], kujawiak na chór żeński, fortepian i perkusję (1961)
Zawitał nam dzionek na chór żeński (1961)
List do Marc Chagalla, rapsod dramatyczny na głosy solowe, recytatorów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną * (1961)
Po nocnej rosie na chór żeński (1961)
Kołysanka d-moll [wersja II] na chór mieszany i orkiestrę smyczkową (1961)
U sąsiada kalenica spadła [wersja II] na chór żeński, fortepian na 4 ręce i perkusję (1961)
Przyleciał gołąbek na chór żeński (1961)
A że zapomnieć ciebie muszę na głos z fortepianem (ok. 1920)
Pocałunek (Słodko usta ustom rade) na głos i fortepian (ok. 1920)
Oj Janicku serdecko na głos z fortepianem (ok. 1925)
A wsadzę ja jabłoneczkę na głos z fortepianem (ok. 1925)
Córuleńku Anuleńku na głos z fortepianem (ok. 1925)
Osa, osa, zimna rosa na głos z fortepianem (ok. 1925)
Rytmy na zespół perkusyjny (ok. 1955)
Zawołanie (Millenium) na instrumenty dęte i perkusyjne (ok. 1960)
Szumi dolina [wersja II] na podwójny kwartet smyczkowy (po 1945)
Hosa, hosa [wersja II] na podwójny kwartet smyczkowy (po 1945)
Leciały gęsi [wersja III] na podwójny kwartet smyczkowy (po 1945)
Rapsod na orkiestrę i recytację (przed 1932)
Ballada na orkiestrę symfoniczną (przed 1936)
Kwartet smyczkowy nr 1 Es-dur (przed 1939)
Na krosnach (Sam od brzega) na głos i fortepian (przed 1939)
Powadziły się bieguny na głos i fortepian (przed 1939)
Ruta, poemat symfoniczny na orkiestrę (przed 1939)
Andante d-moll na kwartet smyczkowy (przed 1945)
Andante D-dur na kwartet smyczkowy i chór mieszany ad libitum (przed 1945)
literatura wybrana
Stanisław Wiechowicz - by czas nie zaćmił i niepamięć (pod red. Ewy Mizerskiej-Golanek), Akademia Muzyczne w Krakowie, Kraków 2005
Stanisław Wiechowicz in memoriam Materiały z sympozjum w 100-lecie urodzin i 30-lecie śmierci Stanisława Wiechowicza (pod red. Jerzego Kurcza), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1996
Mielcarek-Krzyżanowska Barbara Stanisław Wiechowicz i jego inspiracje folklorem w: Dzieło muzyczne i jego archetyp, Akademia Muzyczna w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2006
Mrygoń Adam Stanisław Wiechowicz II, PWM, Kraków 1989
Mrygoń Adam Stanisław Wiechowicz. Działalność, PWM, Kraków 1982
