kompozytorzy (M)

Eugeniusz Morawski-Dąbrowa, kompozytor, pedagog i malarz; ur. 2 listopada 1876, Warszawa; zm. 23 października 1948, Warszawa. W latach 1899-1904 studiował grę na fortepianie u Antoniego Sygietyńskiego oraz kompozycję pod kierunkiem Zygmunta Noskowskiego w Instytucie Muzycznym w Warszawie. W 1903 rozpoczął naukę w warszawskiej szkole artystycznej Klasa Rysunkowa u Jana Kauzika, a w 1904 wstąpił do nowo powstałej Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie do 1907 był uczniem Konrada Krzyżanowskiego (portret), Ferdynanda Ruszczyca (pejzaż) i Karola Tichego (sztuka stosowana). Brał też udział w organizowanych przez tę uczelnię plenerach w Arkadii (1904), Zwierzyńcu (1905) i Istebnej (1906).
Od 1903 działał w organizacji bojowej Frakcji Rewolucyjnej Polskiej Partii Socjalistycznej. 3 listopada 1907, za udział w przygotowaniu zamachu na policję, został uwięziony w Cytadeli Warszawskiej, a po roku wyrokiem carskiego sądu wojskowego skazany na 4 lata zesłania na Syberię. Dzięki staraniom ojca karę tę zamieniono na emigrację. W 1908 zamieszkał w Paryżu, gdzie kontynuował studia u André Gédalge’a (kontrapunkt) i Camille’a Chevillarda (instrumentacja). Podjął też studia malarskie w Académie Julien, a następnie rzeźbiarskie w Académie Colorossi pod kierunkiem Émile’a Antoina Bourdelle’a.
Po powrocie do Polski w 1930 zajął się działalnością pedagogiczną. W marcu został dyrektorem Konserwatorium Muzycznego w Poznaniu, zaś w czerwcu przeniósł się do Warszawy i objął stanowisko dyrektora Średniej Szkoły Muzycznej Konserwatorium Warszawskiego. W latach 1932-39, po odejściu Karola Szymanowskiego, pełnił funkcję rektora Państwowego Konserwatorium Muzycznego oraz wykładał instrumentację. Będąc na tym stanowisku przyczynił się do utworzenia wydziału muzykologicznego, wydziału nauczycielskiego pod kierunkiem Stanisława Kazury oraz do uruchomienia klasy operowej i kapelmistrzów pod kierunkiem Waleriana Bierdiajewa. Podczas II wojny światowej prowadził zajęcia w tajnym konserwatorium kierowanym przez Stanisława Kazurę. W 1944 zamieszkał w Rudzie Pabianickiej, gdzie uczył muzyki. Do Warszawy powrócił w 1948.
Eugeniusz Morawski był członkiem-założycielem Société des Artistes Polonais w Paryżu (1909), Towarzystwa Opery Narodowej (1932) oraz Instytutu Fryderyka Chopina (1934). Otrzymał Nagrodę Muzyczną Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego za balet Świtezianka (1933) oraz został odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1933), Medalem Niepodległości (1933) i Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury (1938).

aktualizacja: czerwiec 2007

WAŻNIEJSZE KOMPOZYCJE:

– orkiestrowe:
Symfonia nr 1 „Vae Victis” h-moll (ok. 1906)
Symfonia nr 2 „Fleurs du mal” g-moll (ok. 1906)
Symfonia nr 3 „Prometeusz” e-moll na głosy solowe, chór i orkiestrę
Don Kichot, poemat symfoniczny (ok. 1909)
Nevermore, poemat symfoniczny (ok. 1911)
Ulalume, poemat symfoniczny
Hop-Frog, poemat symfoniczny
Irydion, poemat symfoniczny
Ahasweries, poemat symfoniczny
Koncert skrzypcowy
2 koncerty fortepianowe

– kameralne:
Trio A-dur na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (1900)
7 kwartetów smyczkowych
2 sonaty na skrzypce i fortepian

– fortepianowe:
Preludium C-dur (1902)
Sonata fis-moll na 4 ręce
8 sonat

– wokalno-instrumentalne:
Libera me Domine na głos, altówkę i organy (1914)
Agnus Dei na głos, skrzypce i organy (ok. 1920)
O vos omnes na głos i organy
Msza częstochowska na chór i orkiestrę (1902)
Kordecki, kantata na chór mieszany i orkiestrę (1904)
Baska komedia, oratorium (ok. 1920)

– pieśni na głos i fortepian:
Un grand sommeil noir, słowa Paul Verlaine (ok. 1907)
Par des nuits d’insomnie, słowa Leopold Staff (1910)
La détresse, słowa Leopold Staff (ok. 1910)
A ci co giną w boju, słowa Maria Konopnicka (1911)
Nie! Nie jesteśmy niemą lutnią, słowa Maria Konopnicka (1911)
Magnolia, słowa Lucien Rolmer (1911)
Open the door to me, oh!, słowa Robert Burns (ok. 1912)
L’aube, słowa Catulle Mendès (przed 1914)
Chanson, słowa Alfred de Musset (przed 1918)
Die Mitternacht, słowa Heinrich Heine (1920)
Für die Zeit, słowa Romain Rolland (1940)
Du bist wie eine Blume, słowa Heinrich Heine (ok. 1945)
Las płaczących brzóz, słowa Tadeusz Miciński

– opery:
Aspazja, libretto według Aleksandra Świętochowskiego
Lilla Weneda, libretto według Juliusza Słowackiego
Salammbô, libretto według Gustave’a Flauberta
Pan Tadeusz, libretto według Adama Mickiewicza [nieukończona]
Dafnis i Chloe [nieukończona]

– balety:
Miłość (1928)
Krak i smok (1929)
Świtezianka (1930)
Balet gotycki
Kuszenie św. Antoniego

literatura wybrana

Spóz Irena Morawski-Dąbrowa Eugeniusz w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „m”, PWM, Kraków 2000