kompozytorzy (R)

kompozytor; ur. 10 marca 1939, Bieńkówka koło Makowa Podhalańskiego; zm. 14 października 2023, Kraków. Studiował grę na fortepianie w klasie Ludwika Stefańskiego i kompozycję pod kierunkiem Krzysztofa Pendereckiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Swoje umiejętności doskonalił w 1967 podczas kursów prowadzonych przez Pierre’a Schaeffera (muzyka elektroniczna) oraz Oliviera Messiaena (kompozycja) w Paryżu.

W latach 1960-75 współpracował z kabaretem „Piwnica pod Baranami”. Jednocześnie, w latach 1963-66, był kierownikiem muzycznym Teatru Rozmaitości w Krakowie, zaś w latach 1974-76 – w Teatrze Ateneum w Warszawie. W 1977 związał się na stałe, jako konsultant muzyczny, ze Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, pełniąc od 1980 do 1990 funkcję dyrektora tej sceny.

Stanisław Radwan należał do grona najbardziej cenionych twórców muzyki teatralnej. Był autorem ponad 200 kompozycji, napisanych dla potrzeb teatrów w Krakowie (Stary Teatr, Teatr Rozmaitości, Teatr im. Juliusza Słowackiego, Teatr STU, Teatr Ludowy, Teatr Bagatela im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego), Warszawie (Teatr Narodowy, Teatr Dramatyczny, Teatr Studio, Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza, Teatr Powszechny, Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza, Teatr Współczesny), Częstochowie (Teatr im. Adama Mickiewicza), Katowicach (Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego), Łodzi (Teatr im. Stefana Jaracza, Teatr Nowy), Gdańsku (Teatr Wybrzeże), Wrocławiu (Teatr Współczesny im. Edmunda Wiercińskiego, Teatr Polski), Kaliszu (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego), Lublinie (Teatr im. Juliusza Osterwy, Teatr im. Hansa Christiana Andersena), Sosnowcu (Teatr Zagłębia), Zakopanem (Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza), Poznaniu (Teatr Nowy), Gdyni (Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej) i Szczecinie (Teatr Polski).

Stworzył ścieżki dźwiękowe do ponad czterdziestu filmów, zarówno fabularnych, jak i dokumentalnych i animowanych. Jego debiutem w tym zakresie była muzyka do filmu Szyfry (1966) Wojciecha Jerzego Hasa, skomponowana wspólnie z Krzysztofem Pendereckim.

Współpracował z wieloma wybitnymi reżyserami teatralnymi i filmowymi, m.in. Zygmuntem Hübnerem, Konradem Swinarskim, Jerzym Jarockim, Andrzejem Wajdą, Tadeuszem Bradeckim, Krzysztofem Babickim, Krystianem Lupą. Od końca lat sześćdziesiątych XX wieku z reżyserem Jerzym Grzegorzewskim zrealizowali wspólnie pięćdziesiąt spektakli, czego dowodem jest także wydany w 2011 roku album Coś, co zginęło, szuka tu imienia, zawierający muzykę napisaną dla teatru Grzegorzewskiego.

Został laureatem wielu nagród za muzykę do sztuk teatralnych i filmów: Nagroda indywidualna w kategorii filmów tv za muzykę w filmie Sędziowie na 1. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1974); Nagroda na XVI wrocławskim Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za muzykę do przedstawienia Rzeźnia Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego (1975); Nagroda za muzykę do przedstawienia Wesele Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego na IV Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (1978); Nagroda za muzykę do przedstawienia Śmierć w starych dekoracjach Tadeusza Różewicza w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego na XIX Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu (1978); Nagroda za muzykę do przedstawienia Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego na V Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (1979); Nagroda za muzykę do spektaklu Powrót Odysa Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Krystiana Lupy na VIII Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (1982); I nagroda za muzykę do przedstawienia Irydion w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na X Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (1984); Nagroda za muzykę do spektaklu Już prawie nic według Jerzego Andrzejewskiego w reżyserii Krzysztofa Babickiego podczas XXVI Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu(1984); Nagroda Specjalna za „twórczą inspirację zespołu aktorskiego” w Woyzecku w reżyserii Tadeusza Bradeckiego podczas XXVI Kaliskich Spotkań Teatralnych (1986); Nagroda za muzykę do Rękopisu znalezionego w Saragossie Jana Potockiego w reżyserii Tadeusza Bradeckiego i Wesela w reżyserii Andrzeja Wajdy na XVIII Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (1993); Nagroda za muzykę do Snu srebrnego Salomei Juliusza Słowackiego w reżyserii Jerzego Jarockiego na XIX Opolskich Konfrontacjach Teatralnych (1994); Nagroda im. Aleksandra Bardiniego (Dyplom Mistrzowski) za całokształt twórczości na XXI Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu (2000); Nagroda za muzykę do słuchowiska Dom bez klamek Andrzeja Mularczyka w reżyserii Wojciecha Markiewicza na Festiwalu Słuchowisk Polskiego Radia w Rzeszowie (2000); Nagroda za muzykę do spektaklu Opera mleczana wg własnego libretta ułożonego do rysunków Andrzeja Mleczki w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na 9. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej w Warszawie (2003); Krakowska Nagroda Teatralna "Ludwik" w kategorii muzyka do przedstawienia – za Trzeci akt według Szewców w reż. Jerzego Jarockiego w Starym Teatrze w Krakowie (2003); Grand Prix za muzykę do przedstawienia Tango Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego na XIII Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej Dwa Teatry w Sopocie (2013); Nagroda im. Janusza Hajduna za muzykę do Miłości na Krymie Sławomira Mrożka w inscenizacji Jarockiego i reżyserii telewizyjnej Jana Englerta oraz za muzykę do Udręki życia Hanocha Levina w reżyserii Jana Englerta na XIV Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej Dwa Teatry w Sopocie (2014).

W 2018 ukazała się książka pt. Zagram ci to kiedyś. Stanisław Radwan w rozmowie z Jerzym Illgiem (w wydawnictwie „Znak”). Wziął również udział w zdjęciach do filmów o sobie: Trzeba latać za wysoko. Stanisław Radwan (reż. Jan Sosiński, 1996), w W poszukiwaniu ciszy. Stanisław Radwan (reż. Marta Węgiel, 2016) i w Radwanie (reż. Teresa Czepiec, 2018).

W 2019 nadano mu tytuł doktora honoris causa Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.

Został uhonorowany Medalem 40-lecia Polski Ludowej (1985), Nagrodą miasta Krakowa (1988), Złotą Odznaką za zasługi dla Miasta Krakowa (1990), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1998), Nagrodą im. Aleksandra Bardiniego (2000), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005), Nagrodą Fundacji Kultury Polskiej „w uznaniu wielkich osiągnięć w komponowaniu muzyki teatralnej i filmowej”, a także „za znaczący wkład w dzieło umacniania wielkości Starego Teatru” (2007), Nagrodą "Gustaw", przyznawaną przez Związek Artystów Scen Polskich za szczególne zasługi dla środowiska teatralnego (2014) .

kompozycje