wykonawcy (C)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U W Z

Fryderyk Chopin,

1810
Dnia 1 marca (albo według niektórych historyków 22 lutego) we wsi Żelazowa Wola na Mazowszu urodził się Fryderyk Chopin. Jego ojciec Mikołaj był Francuzem z Lotaryngii, który przywędrował do Polski w 1787 roku, wraz z wracającym do kraju Janem Adamem Weydlichem. Weydlich zarządzał dobrami hrabiego Michała Paca we wsi Marainville, skąd pochodził Mikołaj Chopin. Matka Fryderyka, Justyna z Krzyżanowskich, była powinowatą hrabiny Ludwiki Skarbkowej, właścicielki dóbr w Żelazowej Woli. Chopinowie mieszkali w oficynie jej dworu, Mikołaj był guwernerem synów hrabiego. 23 kwietnia Fryderyk Franciszek Chopin został ochrzczony w kościele św. Rocha w niedalekim Brochowie.
1 października Mikołaj Chopin zaczyna uczyć w Liceum Warszawskim i rodzina Chopinów przenosi się do Warszawy.

1816
Fryderyk rozpoczyna naukę gry na fortepianie u Wojciecha Żywnego, wcześniej muzykowała z nim przy fortepianie matka.

1817
Chopin komponuje swój pierwszy utwór, który zapisuje ojciec; jest to Polonez B-dur. Powstały w tym samym czasie Polonez g-moll wychodzi wkrótce drukiem z parafialnej sztycharni nut kościoła Nawiedzenia Najświetszej Marii Panny na Nowym Mieście.

1818
Pierwszy publiczny występ na koncercie charytatywnym; Chopin gra Koncert fortepianowy g-moll czeskiego kompozytora Adalberta Gyrowetza.

1822
Koniec lekcji u Wojciecha Żywnego, Chopin rozpoczyna naukę kompozycji u Józefa Elsnera i gry na organach u Wilhelma Würfla.

1824
Wakacje w majątku rodziny szkolnego kolegi w Szafarni, tradycyjnej wsi mazowieckiej. Fryderyk styka się tu z mazowieckim i żydowskim folklorem, komponuje Mazurka a-moll zwanego „Żydkiem”. Później jeszcze kilkakrotnie będzie na wsi, zawsze żywo interesując się muzyką ludową.

1825
Wychodzi drukiem opus pierwsze Chopina Rondo c-moll.

1826
Chopin rozpoczyna naukę kompozycji u Józefa Elsnera, w warszawskiej Szkole Głównej Muzyki, wchodzącej w skład Uniwersytetu Warszawskiego. Po trzech latach, w końcowej opinii dla ministerstwa Elner napisze: „Szopen Friderik – szczególna zdatność, geniusz muzyczny.”

1829
Podczas pobytu w Wiedniu Chopin daje dwa koncerty w Kärntnerthortheater. Prasa wiedeńska pisała: „W panu Chopinie poznaliśmy jednego z najznakomitszych pianistów, pełnego delikatności i najgłębszego uczucia.”

1830
Powstaje Koncert f-moll op. 21, wykonany 17 marca na pierwszym własnym koncercie Chopina w Teatrze Narodowym pod dyrekcją Karola Kurpińskiego. Maurycy Mochnacki pisze: „Jest cały oddany geniuszowi muzyki, którym tchnie, oddycha.”
11 października Chopin daje pożegnalny koncert przed wyjazdem (jak się okaże - na zawsze) z Warszawy do Wiednia i Paryża. W programie nowy Koncert fortepianowy e-moll op. 11. W prasie opinia: „Jest to utwór geniusza.”
2 listopada Chopin opuszcza Warszawę, żegnany kantatą Zrodzony w polskiej krainie Józefa Elsnera.
Wybuch Powstania Listopadowego (29.XI) zastaje Chopina w Wiedniu. Znajomi i rodzina powstrzymują go przed powrotem do kraju, on sam pisze: „Przeklinam chwilę wyjazdu.”

1831
8 września upada Powstanie Listopadowe. Chopin jest wówczas w Stuttgarcie, gdzie - według tradycji - powstaje Etiuda c-moll op. 10 nr 12 nazywana „Rewolucyjną”.
W tym miesiącu przybywa do Paryża.

1832
Pierwszy koncert Chopina w Paryżu, w Sali Pleyela gra Koncert f-moll i Wariacje na temat arii „La ci darem la mano” z opery „Don Juan” Mozarta op. 2. W prasie pisze się o „odrodzeniu muzyki fortepianowej”.
W lipcu Wariacje na temat Mozarta gra w Lipsku Clara Wieck, słynna wówczas pianistka, żona Roberta Schumanna, który komentując ten utwór powiedział o Chopinie: „Panowie, czapki z głów, oto geniusz.”

1833
W styczniu Chopin zostaje przyjęty do emigracyjnego Towarzystwa Literackiego Polskiego, kierowanego przez księcia Adama Czartoryskiego.
15 grudnia wraz z Ferencem Lisztem i Ferdinandem Hillerem gra w Konserwatorium Paryskim Koncert na trzy fortepiany Bacha. Hector Berlioz pisze entuzjastycznie o jego grze.

1834
Chopin odmawia złożenia podania do ambasady rosyjskiej w Paryżu o wydanie paszportu i wybiera status emigranta politycznego. Oznacza to, że nie ujrzy już kraju.

1835
26 kwietnia w sali Konserwatorium gra z orkiestrą Introdukcję i Wielkiego Poloneza Es-dur op. 22 , odnosząc wielki sukces. W sierpniu Fryderyk spotyka się w Karlsbadzie z rodzicami, którzy przyjechali tutaj na kurację uzdrowiskową.

1836
We wrześniu w Dreźnie oświadcza się siedemnastoletniej Marii Wodzińskiej. Jego oświadczyny zostają przyjęte warunkowo: przez rok ma obowiązywać okres próbny, w którym Chopin ma zadbać o swoje wątłe zdrowie, zmieniając tryb życia.
W październiku w Paryżu w salonie hrabiny Marii d’Agoult, kochanki Liszta, spotyka po raz pierwszy trzydziestodwuletnią wówczas George Sand. Komentuje: „Cóż za antypatyczna kobieta.”

1837
Rodzina Wodzińskich wycofuje się z projektu małżeństwa Chopina z Marią. Na pakiecie listów od Marii Wodzińskiej Chopin pisze: „Moja bieda.”

1838
W maju zbliża się z George Sand, w lipcu Eugene Delacroix szkicuje ich wspólny portret, w październiku wyjeżdżają razem na Majorkę, gdzie ma się dopełnić ich romans. Pozostaną tam do lutego przyszłego roku, mieszkając między innymi w opustoszałym klasztorze kartuzów w Valldemosie. Chopin ze względu na wilgotny klimat i zimową porę podupada na zdrowiu. Na Majorce ukończone zostaje jedno z największych osiągnięć twórczych Chopina, cykl 24 Preludiów .

1839
Po opuszczeniu Majorki kolejne trzy miesiące Chopin i George Sand spędzają w Marsylii. Stąd robią wycieczkę do Genui, po czym jadą do posiadłości George Sand w Nohant w środkowej Francji. Tutaj powstaje Sonata b-moll z „Marszem żałobnym”. Chopin studiuje Das Wohltemperierte Klavier Jana Sebastiana Bacha.
W październiku wraca do Paryża, związek z George Sand utrzymuje w tajemnicy.

1840
Razem z George Sand uczęszcza na wykłady Adama Mickiewicza w Collège de France.

1841
Lato w Nohant. Chopin będzie tu spędzał kolejne lata do 1846 roku.

1842
Po występie w Salle Pleyel ukazują się entuzjastyczne recenzje: „Chopin osiągął swój szczyt”.

1844
Spotkanie z siostrą Ludwiką i jej mężem w Paryżu, wspólny pobyt w Nohant.

1845
Podczas pobytu w Nohant deochodzi do pierwsszych poważniejszych nieporozumień z George Sand i jej synem Maurycym.

1846
W lutym wraz z George Sand bierze udział w balu u książąt Cartoryskich na rzecz emigrantów polskich.
Po raz ostatni spędza lato w Nohant, gdzie dochodzi do gwałtownych konfliktów. Powstają wówczas Nokturny op. 62 i Mazurki op. 63.

1847
W gwałtownym sporze George Sand z córką Solange Chopin bierze stronę córki.

1848
16 lutego daje w Salle Pleyel ostatni koncert w Paryżu. Recenzje są entuzjastyczne.
4 lutego dochodzi do przypadkowego, ostatniego spotkania Chopina z George Sand.
Od kwietnia do listopada przebywa w Anglii i Szkocji, gdzie koncertuje i udziela lekcji.
16 listopada w Londynie gra po raz ostatni puiblicznie.
Pisze ostatniem ukonczone utwory: Walca a-moll i Mazurka g-moll.

1849
Powstają szkice ostatniego, niedokończonego utworu, Mazurka f-moll.
Po dwóch krwotokach 22 czerwca lekarz stwierdza u Chopina ostatnie stadium gruźlicy.
9 sierpnia przyjeżdża do Paryża siostra Ludwika z mężem i córką.
15 października Delfina Potocka śpiewa dla Chopina. Kompozytor przyjmuje ostatnie sakramenty. Prosi, by jego serce po śmierci wyjęto z ciała i przewieziono do Polski.
17 października o godzinie drugiej w nocy Chopin umiera.
18 października po sekcji zwłok zabalsamowane ciało zostaje złożone w krypcie kościoła św. Magdaleny.
30 października odbywają się uroczystości pogrzebowe w kościele św. Magdaleny. Ciało Chopina zostaje złożone na cmentarzu Père Lachaise. Siostra Ludwika zabiera serce kompozytora do Polski. Umieszczono je w filarze kościoła Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. W 1880 roku odsłonięto tam epitafium wyrzeźbione przez Leandro Marconiego.

KOMPOZYCJE:

– na fortepian solo:
Allegro de concert A-dur op. 46 (1841)
Ballady g-moll op. 23 (1835), F-dur op. 38 (1839), As-dur op. 47 (1841), f-moll op. 52 (1842)
Barkarola Fis-dur op. 60 (1846)
Berceuse (Kołysanka) Des-dur op. 57 (1844)
Bolero C-dur op. 19 (przed 1834)
3 Ecossaises op. 72 (1830)
Etiudy op. 10 (1829-32), op. 25 (przed 1837), 3 Nouvelles études (1839)
Fantazja f-moll op. 49 (1841)
Impromptus As-dur op. 29 (przed 1837), Fis-dur op. 36 (1839), Ges-dur op. 51 (1842), Fantaisie Impromptu cis-moll op. 66 (ok. 1834)
Mazurki (1825-49)
Nokturny (1828-46)
Polonezy (1817-42)
24 Preludia op. 28 (1831-39)
Preludium cismoll op. 45 (1841)
Ronda (1825-34)
Scherza h-moll op. 20 (1831-34), b-moll op. 31 (1835-37), cis-moll op. 39 (1839), E-dur op. 54 (1842)
Sonaty c-moll op. 4 (1827/28), b-moll op. 35 (1839), h-moll op. 58 (1844)
Tarantela As-dur op. 43 (1841)
Walce (1829-49)
Wariacje (1824-38) 

– kameralne:
Grand duo concertant na fortepian i wiolonczelę (1832/33)
Introdukcja i Polonez C-dur op. 3 na fortepian i wiolonczelę (1830)
Sonata g-moll op. 65 na fortepian i wiolonczelę (1846/47)
Trio g-moll op. 8 na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (1829) 

– na fortepian z orkiestrą:
Andante spianato i Polonez Es-dur op. 22 (1830-36)
Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13 (ok. 1829)
I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 (1830)
II Koncert fortepianowy f-moll op. 21 (1829/30)
Rondo à la krakowiak F-dur op. 14 (1828)
Wariacje B-dur op. 2 na temat arii „Là ci darem la mano” z opery „Don Juan” Mozarta (1827/28) 

– pieśni:
19 Pieśni op. 74 (1829-47)

ZOBACZ:
Stronę internetową Wydania Narodowego Dzieł Fryderyka Chopina 
mUltimate Chopin