Bronius Kutavičius,
litewski kompozytor, pedagog, który wziął udział w Programie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Polski „Kolekcje – priorytet Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca; ur. 13 września 1932, Molainiai k. Poniewieża. Jest absolwentem klasy kompozycji Antanasa Račiūnasa w Konserwatorium Wileńskim. Od 1994 pełni stanowisko profesora Akademii Sztuki im. M.K. Čiurlionisa.
Jego twórczość została uhonorowana wieloma nagrodami. W 1987 otrzymał Litewską Nagrodę Państwową, w 1995 – Litewską Narodową Nagrodę Sztuki i Kultury. W 1996 Broniusowi Kutavičiusowi przyznano nagrodę za całokształt osiągnięć artystycznych podczas Festiwalu Probaltica w Toruniu. W 1999 roku został uhonorowany Orderem Wielkiego Księcia Giedymina IV klasy oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, w 2003 – orderem „Za zasługi dla Litwy”. Jest również laureatem konkursów organizowanych przez Związek Kompozytorów Litewskich w kategoriach "Najlepsze dzieło sceniczne" (dyptyk sceniczny Ignis et fides, 2003 i muzyka do filmu niemego C. Th. Dreyera Męczeństwo Joanny d'Arc, 2010) oraz "Najlepsze dzieło kameralne" (oktet wiolonczelowy Andata e ritorno, 2008). Jego kompozycje 10 kwietnia, sobota… na sopran i orkiestrę symfoniczną oraz Winter Cares na chór i orkiestrę znalazły się wśród laureatów tego samego konkursu w latach 2011 i 2012. Ponadto kompozytor otrzymał nagrodę World Intellectual Property Organization (2003) i nagrodę Agencji Litewskiego Stowarzyszenia ochrony praw autorskich „Autor Roku” (2004).
Obecnie jest uważany za jednego z najwybitniejszych twórców litewskich, czołowego przedstawiciela litewskiego minimalizmu, stanowiącego unikalne połączenie repetytywności z formami tradycyjnych pieśni sutartin oraz elementami muzyki popularnej. Zasłynął jako twórca muzyki wokalno-instrumentalnej, głównie oratoriów, które nawiązują do obrzędowości słowiańskich plemion, co często podkreśla rytualna rytmika i ludowe zaśpiewy. Pomimo charakterystycznej powtarzalności motywów, jego kompozycje dalekie są od typowej medytacyjności, a dzięki wyrazistym rytmom oraz oryginalnym metodom śpiewu posiadają niezwykle wartką narrację. Ze względu na wielowarstwową powtarzalność i ograniczenie materiału muzycznego do dość elementarnych modeli archetypowych, twórczość Kutavičiusa przypomina wczesny europejski (post)minimalizm, ale brzmi zupełnie inaczej. Korzenie jego „pogańskiego minimalizmu” są zakorzenione w archaicznych formach litewskiej muzyki etnicznej, która jest przez niego traktowana jako protominimalistyczna.
Jego muzyka jest regularnie wykonywana na różnych festiwalach na Litwie i za granicą: „Warszawska Jesień” (1978, 1983, 1987, 1990, 1991, 1994, 1997, 1999, 2002), Huddersfield Contemporary Music Festival (1990, Wielka Brytania), Festival International des Musiques d'Aujourdhui de Strasbourg „Musica” (1992), Mare Balticum (1992, Finlandia), De Suite Muziekweek (1995, Holandia), Wratislavia Cantans (1995, Polska), Vale of Glamorgan Festival (1996, Wielka Brytania), Bałtyk Arts'96 (Wielka Brytania), Probaltica'96 (Polska), Spitalfields Festival (2002, Wielka Brytania), MaerzMusik (2003, Niemcy), Icebreaker II: bałtyckie Voices (2004, USA), Światowe Dni muzyki ISCM w Wilnie (2008). W 1998 Bronius Kutavičius był kompozytorem gościnnym podczas Music Harvest Festival w Odense, Dania. Obecnie dyskografia Kutavičiusa obejmuje 7 płyt autorskich. Jego dorobek został omówiony w dwóch monografiach znanych litewskich muzykologów (R. Lampsatis, Bronius Kutavičius. A Music of Signs and Changes, 1998; I. Jasinskaitė-Jankauskienė, Pagan Avant-Garde. Theoretical aspects of music by Bronius Kutavičius, 2001) oraz w książce samego kompozytora (Music of Bronius Kutavičius. Passing Time, 2008).
W 2013 Kutavičius wziął udział w powstaniu polsko-litewskiej suity multimedialnej Frater w ramach programu „Kolekcje” – priorytet „Zamówienia kompozytorskie”. Utwór jest pracą zbiorową kompozytorów polskich (Zygmunta Koniecznego, Anthony'ego Milosza i Cezarego Duchnowskiego) oraz litewskich (Broniusa Kutavičiusa, Arvydasa Malcysa i Vytautasa Germanaviciusa), poświęconą setnej rocznicy urodzin Witolda Lutosławskiego.
aktualizacja: lipiec 2016 (wa)
