opisy książek (G)

Gołąb Maciej

Spór o granice poznania dzieła muzycznego


Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 2003, s.265
Książka jest próbą określenia miejsca analizy dzieła muzycznego we współczesnej muzykologii, zdefiniowania jej źródeł i przedmiotów, usystematyzowania pojęć, problemów i metod analiz normatywnych i deskryptywnych oraz naświetlenia relacji między analizą dzieła a jego interpretacją. Zagadnienia te to fundamentalne założenia owego sporu. Dotyczy on badań systematycznych nad możliwością poznania dzieła muzycznego w ogóle, odnosząc się do takich koncepcji filozoficznych, jak fenomenologia Romana Ingardena, czy reizm Tadeusza Kotarbińskiego. Interdyscyplinarność i wielowątkowość pozwalają autorowi spojrzeć na omawianą problematykę w szerszej perspektywie.
Książka pomyślana została jako próba całościowego usystematyzowania zagadnień analizy, koncentrując się na omówieniu wszystkich jej przedmiotów, aspektów i rodzajów. Jest próbą metodycznego usytuowania analizy dzieła muzycznego w kontekstach historycznych, teoretyczno-muzycznych, estetycznych oraz heurystycznych (źródłowych). Same zaś przedmioty analizy autor klasyfikuje z punktu widzenia psychofizjologicznej teorii poznania Ingardena na substancje i latencje. Omówienie koncepcji analitycznych stanowi obiekt klasyfikacji ze względu na możliwość pomiaru i liczenia podczas ich realizacji. Maciej Gołąb nazywa je normatywnymi, a za cel stawia im formułowanie ogólnych praw naukowych. W odróżnieniu od nich typ analiz deskryptywnych służy do subiektywnego opisu jej wyników, przyjmując w wielu przypadkach arbitralne pozamuzyczne założenia porównawcze lub ideologiczne. Cała charakterystyka analiz i ich kompatybilnych przedmiotów wymaga, zdaniem autora, sztuki interpretacji, co szczegółowo omawia w rozdziale ostatnim, odnosząc się do jej przesłanek ontologicznych („co” analizy) oraz epistemologicznych („jak” analizy).
Piotr Wojciechowski