Polmic - FB

omówienia utworów (M)

A B C D E F G H J K L Ł M N O P R S T U W Z Ż


Mykietyn Paweł

Ładnienie


na baryton, klawesyn w stroju mikrotonowym i kwartet smyczkowy (2004)
Utwór Ładnienie do wiersza Marcina Świetlickiego pod tym samym tytułem napisał Paweł Mykietyn latem 2004 roku na zamówienie Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” z myślą o znanym śpiewaku Jerzym Artyszu (baryton). Artysta ten dokonał premierowego wykonania kompozycji na koncercie festiwalowym w dniu 23 września 2004 roku wraz z klawesynistką Violą Łabanow i Kwartetem Dafô.
Ładnienie wyznacza przełom estetyczny w twórczości kompozytora, utrzymywanej dotychczas w stylistyce postmodernistycznej, przynosząc zwrot w nowym kierunku - mikrotonowości. W jednym z wywiadów Mykietyn tak określił tę zmianę:
„Przełom to za mocne słowo. Ta zmiana wiąże się z kategoriami czysto technicznymi. W teatrze próbowałem wykorzystywać współbrzmienia mikrotonowe i zorientowałem się, że zastosowanie akordu, w którym żadna tercja nie jest ani mała, ani wielka, tworzy nową jakość czysto zmysłową. To nie jest brzmienie wyspekulowane, ale takie, które w jakiś sposób na nas działa, bo każdy (nawet osoba, która z muzyką nie ma nic do czynienia) słyszy, że akord durowy jest na ogół wesoły, a molowy jest smutny. Natomiast akord ze współbrzmieniami mikrotonalnymi jest po prostu nietypowy.” (W co gra Pweł Mykietyn? Z Pawłem Mukietynem rozmawia Agata Kwiecińska, „Ruch Muzyczny” 2007 nr 10)
Tekst wiersza Świetlickiego, ironiczny, pełen dwuznaczności oraz motywów zmienności – pór dnia, życia, nastroju – wyraził kompozytor muzyką równie niezwykłą, zaskakującą niespotykanymi efektami kolorystycznymi, których podstawą stała się przede wszystkim harmonika mikrotonalna. Zarówno wybrane struny klawesynu, jak i drugich skrzypiec oraz wiolonczeli nastrojone zostały o ćwierć tonu niżej niż w pozostałych instrumentach kwartetu. Z kolei w partii barytonu tekst rozbijany jest na poszczególne słowa, a nawet zgłoski, które artykułowane są w najróżnorodniejszy sposób – obok zwykłej mowy, Sprechgesang i szeptu pojawia się i falset, i tradycyjny śpiew. Całość utrzymana jest w fakturze ażurowej, budowanej z pojedynczych gestów muzycznych, w przeważającej dynamice piano.
Nagranie z prawykonania Ładnienia Pawła Mykietyna ukazało się na płycie, wydanej przez organizatorów festiwalu „Warszawska Jesień” w ramach Kroniki Dźwiękowej z 2004 roku (CD nr 3). Kolejne wykonanie, dokonane w 2007 i 2008 roku w Filharmonii Narodowej w Warszawie, w interpretacji tych samych wykonawców wydało w roku 2008 Polskie Wydawnictwo Audiowizualne na płycie Paweł Mykietyn. Speechless song.
Anna Iwanicka-Nijakowska