Serocki Kazimierz Impromtu fantasque na flety proste, mandoliny, gitary, perkusję i fortepian PWM, Kraków 1975, s. 44 (partytura)  |
|
Znakomitym przykładem niezwykle kolorowej muzyki Kazimierza Serockiego jest utwór Impromptu fantasque. Serocki zawsze był zainteresowany brzmieniem, które stało się nawet jego najważniejszym elementem twórczym. Obok brzmień tradycyjnych stosuje Serocki brzmienia wydobywane z instrumentów w sposób niekonwencjonalny, wprowadza nowe instrumenty oraz nietypowe zestawy instrumentalne, wykorzystuje bogate i różnorodne układy perkusyjne oraz dźwięki elektroniczne. W Impromptu fantasque już sam zestaw instrumentów gwarantuje brzmienia nietypowe, oryginalne: mandolina i gitara są w muzyce poważnej właściwie nieobecne, a kompozytorzy stosują je właśnie dla uzyskania specjalnych efektów brzmieniowych. Jeszcze bardziej niecodzienne jest użycie przez Serockiego fletów prostych, które w muzyce późniejszej niż barokowa nie były w ogóle stosowane. Kompozytor dostrzegł w tym zapomnianym, skromnym krewnym popularnego fletu poprzecznego niezwykłe możliwości barwowe i wykorzystał je w pełni w Impromptu fantasque, wpisując do partytury sześć fletów prostych o różnych skalach - od basowego do sopranina. Mandolin i gitar przewidział kompozytor od trzech do sześciu, ponadto trzydzieści pięć instrumentów perkusyjnych obsługiwanych przez dwóch perkusistów oraz fortepian. W efekcie powstał utwór o wyjątkowo wyraźnym, indywidualnym wyrazie, charakteryzujący się przy tym dużą dawką humoru. Prawykonanie Impromptu fantasque odbyło się w 1974 roku na znanym festiwalu współczesnej muzyki kameralnej w Witten. W tym samym roku utwór Serockiego wykonany został na "Warszawskiej Jesieni" przez muzyków Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Jana Krenza. Jeszcze raz pojawiło się Impromptu fantasque na "Warszawskiej Jesieni" w roku 1991, a to się bardzo rzadko zdarza. Tym razem w wykonaniu wzięli udział fleciści z Zespołu instrumentów dawnych "Ars Nova". Dyrygował Mieczysław Nowakowski. W książce programowej zamieszczone zostało niezwykle interesujące omówienie utworu, zaczerpnięte z książki Tadeusza A. Zielińskiego "O twórczości Kazimierza Serockiego", wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w 1985 roku. Zieliński napisał między innymi: "Impromptu fantasque jest utworem, w którym idea kształtowania muzyki z barw brzmieniowych, ich kombinacji i ruchu uzyskała postać szczególnie błyskotliwą, stylistycznie przekonującą i estetycznie (a także formalnie) doskonałą - być może najdoskonalszą w całej twórczości Serockiego. Jego inwencja brzmieniowa oraz niezwykły smak w łączeniu barw święcą tu najwyższe triumfy. Mimo kilku szczególnie agresywnych efektów brzmieniowych (zresztą o wiele bardziej wybrednych słuchowo i wyselekcjonowanych niż w poprzednich utworach) kolorystyka dzieła jest raczej subtelna, pełna finezji, ujmująca bogactwem barwnych niuansów i filigranowym kształtem figur. Delikatna, misterna koronka konstrukcji, fascynująca właściwie w każdym utworze Serockiego, tutaj ujawnia się najpełniej, dostarczając słuchaczom najwyższej satysfakcji słuchowo-estetycznej. A równocześnie Impromptu fantasque porywa ogromnym pędem, wyjątkową żywością i wartkością muzycznego przebiegu. Barwy i ich odcienie, niezależnie od swej lokalnej, zmysłowej atrakcyjności, swych chwilowych uroków, zostają wprzęgnięte w niezwykle wartki potok następstw i kolejnych napięć, z którego wyrasta cała porywająca treść emocjonalna utworu. Jasny koloryt, błyskotliwy dowcip i elegancja tej muzyki walczą o lepsze z efektownością jej energetycznego pulsu, który sam w sobie pozostawia niezapomniane wrażenie. Pod tym względem Impromptu fantasque może się równać ze Swinging Music, choć mechanizm pulsujących rytmów jest inny - nie tak schematyczny, o wiele bardziej żywy, zmienny, wyrafinowany. Niemniej utrzymywany ciągle przez różne instrumenty (z wyjątkiem paru chwilowych zawahań) elektryzujący ruch rytmiczny, przybierający różne formy, decyduje w całości o charakterystycznym wyrazie tego utworu - w nie mniejszym stopniu niż jego pyszna kolorystyka." |
|