z historii muzyki polskiej

Kompozytorzy polscy przed Chopinem i jemu współcześni

Romantyzm w muzyce polskiej poprzedzała działalność kompozytorów rozwijających klasyczne formy pieśniarskie, fortepianowe i symfoniczne. Pierwszą polską symfonię napisał około roku 1740 Jacek Szczurowski. Twórcami symfonii byli również tacy kompozytorzy, jak uczeń Haydna - Franciszek Lessel i nauczyciel Chopina - Józef Elsner (na zdjęciu - po prawej). Odkrywane wciąż nowe źródła wzbogacają obraz muzyki polskiej tego okresu, pozostaje ona jednak drugoplanowym zjawiskiem w historii muzyki europejskiej. Tylko pojedyncze dokonania kompozytorów polskich mogłyby stanąć w jednym rzędzie z dziełami wybitnych twórców epoki. Należy do nich z pewnością wspaniała Passio Domini Nostri Jesu Christi Józefa Elsnera z 1837 roku. Na wyżyny europejskie wprowadził muzykę polską jego uczeń - Fryderyk Chopin. Komponując niemal wyłącznie na fortepian solo stworzył niepowtarzalne dzieło o uniwersalnej wartości, zakorzenione jednak mocno w idiomie polskiej muzyki ludowej.
Współcześni Chopinowi twórcy polscy pozostawali w cieniu jego geniuszu, dużą sławą cieszyli się natomiast kompozytorzy-wirtuozi: pianistka Maria Szymanowska oraz skrzypkowie - Karol Lipiński, z powodzeniem rywalizujący z Paganinim, i Henryk Wieniawski. I chociaż ich głównie użytkowa twórczość nie nosi znamion sztuki najwyższego lotu, to niektóre przynajmniej kompozycje - jak choćby dwa koncerty Wieniawskiego - grywane są przez największych wirtuozów i dzisiaj. Nie dane było rozwinąć się znakomicie zapowiadającemu się talentowi Juliusza Zarębskiego, ucznia Ferenca Liszta i profesora fortepianu Królewskiego Konserwatorium Muzycznego w Brukseli. Jego Kwintet fortepianowy g-moll jest z pewnością jednym z najpiękniejszych utworów kameralnych w światowej literaturze muzycznej.
Inni kompozytorzy tego okresu to m.in.:
Ignacy Feliks Dobrzyński, Julian Fontana, Antoni Kątski, Apolinary Kątski, Oskar Kolberg, Ignacy Marceli Komorowski, Karol Kurpiński, Karol Mikuli, Tomasz Napoleon Nidecki, Michał Kleofas Ogiński, książę Antoni Henryk Radziwił, Aleksander Zarzycki.