|
Piotr Wilhelmi z Grudziądza Piotr Wilhelmi z Grudziądza, kompozytor i poeta. Urodził się w 1392 w Grudziądzu. W 1418 rozpoczął studia na Uniwersytecie Krakowskim – z tego roku zachował się wpis studenta nazywanego Petrus Wilhelmi de Grudencz. 7 lat później jest on wymieniany już pośród tych, którzy uzyskali stopień bakałarza, w 1430 osiągnął stopień magistra. Przypuszczalnie po 1430 opuścił Kraków, ok. 1436 mógł przebywać w Wiedniu, następnie w okolicach Bazylei – być może w związku z odbywającym się tam soborem, którego program streścił w wierszu Pontifices ecclesiarum (muzyka nie zachowała się). W latach 40-tych pełnił funkcję „cappellanusa” Fryderyka III w Wiedniu (w 1442 kancelaria cesarza wydała Piotrowi, określonemu jako ksiądz diecezji chełmińskiej, list żelazny, zapewniający mu bezpieczeństwo poruszania się po drogach), później prawdopodobnie udał się do Czech. Ostatnie lata jego życia wiązane są ze Śląskiem. W 1448 przebywał we Wrocławiu na dworze biskupa Petera Novaka, szukając protekcji w staraniach o stanowisko kanonika we Fromborku. W 1452 odbył podróż do Rzymu. Zmarł ok. 1480.Podróże Piotra z Grudziądza i kontakty z różnymi środowiskami uczyniły go twórcą międzynarodowym. Jego twórczość znajduje się w rozproszonych, często bardzo fragmentarycznych źródłach. Zachowała się przede wszystkim na ziemiach czeskich (m.in. w rękopisach czeskich – kodeksie Speciálník oraz w kancjonałach Franusa i Chrudim), także w Śpiewniku głogowskim, spisanym prawdopodobnie w Żaganiu pod koniec XV w. Napisał kilkadziesiąt utworów religijnych i świeckich 2-, 3-, 4- i 5-głosowych, m.in.: Presulis eminenciam totam Probleumata enigmatum Plaude, euge theotokos Predulcis eurus turbinis Promitat eterno Pregrata era Panis ecce / Panis ewus / Pange exul / Tantum ergo Prefulcitam expolitam Preconia etroclita Kyrie fons bonitatis Probitate eminentem / Poditando exarare Presulem ephebeatum Phonicorum ethicorum Presidiorum erogatrix Phebus ecclipsi tumuli Paraneuma eructemus Prelustri elucencia. Większość jego kompozycji to kilkutekstowe motety łacińskie, podpisywane charakterystycznym akrostychem – Petrus, który składał się zawsze z pierwszych liter kolejnych słów tekstu, przez co był wyjątkowy, gdyż popularne w owym czasie akrostychy zwykle były pierwszymi literami wersów lub zwrotek. Można przypuszczać, że Piotr z Grudządza pisał teksty do swoich kompozycji sam. Nazwisko Piotra z Grudziądza długo nie było znane muzykologom. Odkrycia dokonał dopiero w 1975 czeski naukowiec Jaromír Černý, który odczytał je zaszyfrowane jako akrostych w pierwszych literach poematu Pneuma eucaristiarum / Veni vere illustrator / Dator eya graciarum / Paraclito tripudia. |
|
|
|