|
Mikołaj z Radomia Mikołaj z Radomia (Mikołaj Radomski), najwybitniejszy polski kompozytor działający w pierwszej połowie XV w., a zarazem najstarszy znany z imienia twórca muzyki wielogłosowej w Polsce.Do dziś nie wiadomo, kim był, gdzie przebywał i działał, a także jakie stanowisko zajmował. Na podstawie jego hymnu panegirycznego, zaczynającego się od słów Hystorigraphi aciem mentis, w tekście którego jest mowa o Krakowie, rodzinie królewskiej, Władysławie Jagielle, królowej Zofii i zmarłym królewiczu Kazimierzu, można wysnuć przypuszczenie, że mógł przebywać w latach 20-tych XV w. w Krakowie i że był związany ze środowiskiem wawelskim. Tekst Hystorigraphi jest dziełem dostojnika dworu królewskiego, Stanisława Ciołka, i został napisany z okazji narodzin królewicza Kazimierza 16 maja 1426. Ta jedyna data pozwala na twierdzenie, że Mikołaj z Radomia tworzył w latach dwudziestych. Mógł też tworzyć przed 1420, natomiast działał i pisał niewątpliwie po 1430, czego dowodzi jego twórczość, w szczególności utwór do tekstu Magnificat, zawierający ustępy opracowane techniką fauxbourdonową. Technika ta zaczęła rozpowszechniać się pod wpływem szkoły burgundzkiej po 1420. Należy więc przypuszczać, że zanim przedostała się i zaaklimatyzowała w Polsce, upłynęło trochę czasu. Tak więc Radomski swój Magnificat stworzył najprawdopodobniej dopiero w latach 30-tych XV w. Zachowało się 10 utworów tego kompozytora. Zanotowane są w dwóch polskich piętnastowiecznych zbiorach muzyki wielogłosowej: w Rękopisie o sygnaturze 52 Biblioteki Krasińskich, obecnie Biblioteka Narodowa sygnatura III 8054 (podpisane na początku utworów w formie „Nicolaus de Radom” lub „Opus Nicolai de Radom”) i w Rękopisie o sygnaturze F. Lat. I. 378 Biblioteki Narodowej, zaginionym podczas II wojny światowej i znanym obecnie z kopii mikrofilmowej (podpisane „Mycolay Radomsky”). Rękopis 52 nie jest wyłącznie rękopisem muzycznym, gdyż znajdują się w nim także traktaty teologiczne. Czasu wpisania kompozycji nie podano, natomiast na traktatach umieszczona jest data 1445. Przypuszczalnie więc utwory zostały wpisane w tym samym czasie lub też nieco wcześniej. Rękopis 378 powstał prawdopodobnie wcześniej niż rękopis 52 – po 1440. Oba rękopisy zanotowane są notacją mensuralną czarno-czerwoną typu francuskiego. KOMPOZYCJE: osiem utworów kościelnych: trzy pary ordinarium missae złożone z Gloria i Credo:
Et in terra pax hominibus II (rkp. 52 i rkp. 378), Patrem omnipotentem II (rkp. 52) Et in terra pax hominibus III (rkp. 378), Patrem omnipotentem III (rkp. 378) Alleluja (rkp. 52) jeden utwór świecki – Hystorigraphi aciem mentis (rkp. 52) jeden utwór bez tekstu (rkp. 52). Wszystkie kompozycje są trzygłosowe, głos najwyższy jest zawsze głosem wokalnym. |
|
|
|