Król Roger to jedna z najbardziej znanych oper polskich na świecie, a jednocześnie arcydzieło swojego gatunku. To historia o przemianie i wolności człowieka, walki o duszę i o kobietę z przenikającymi się wątkami ascetycznego chrześcijaństwa i dionizyjskiego antyku. Od momentu premiery, a więc od 1926 roku, budzi zainteresowanie krytyków i melomanów. Każda jej realizacja jest długo omawiana i komentowana. To właśnie ta opera z muzyką Karola Szymanowskiego do libretta Jarosława Iwaszkiewicza zwieńczyła sezon Teatru Operowego w Warszawie. Realizacja jest przeniesieniem słynnej już inscenizacji wizjonera opery Davida Pountney'a zrealizowanej wcześniej na Bregenzer Festspiele w 2009 roku. Pountney znany polskiej publiczności z reżyserii Pasażerki Mieczysława Weinberga wystawianej na otwarcie sezonu 2010/2011 symbolicznie zamyka rok premier w Teatrze Wielkim w Warszawie.Premiera Króla Rogera odbyła się w Operze Narodowej 1 lipca 2011 roku. Spektakl uświetnił obchody w związku z przejęciem przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Jak stwierdził dyrektor naczelny Teatru Wielkiego Waldemar Dąbrowski - Trudno o bardziej trafny znak - emblemat dla wyzwań, przed którymi stoi dzisiaj Unia Europejska i Polska. Do partii Króla Rogera przewidziano Polaka, Mikołaja Zielińskiego. W rolę Roksany wcieliła się polsko-ukraińska śpiewaczka Olga Pasiecznik. Autorką kostiumów jest Rumunka na stałe mieszkająca w Londynie Marie-Jeanne Lecca, a scenografii Niemiec Raimund Bauer. Orkiestra i Chór Teatru Wielkiego Opery Narodowej wystąpili pod batutą Jacka Kaspszyka.
Czy ta międzynarodowa obsada to gwarancja sukcesu? A może próba zmierzenia się znanego Brytyjczyka z tak znanym, polskim dziełem już sama w sobie jest sukcesem?
Jaki jest Król Roger wg Davida Pountneya? Dlaczego reżyser zdecydował się na dosłowne wręcz pokazanie atmosfery Bachanaliów i orgii ku czci Dionizosa? Czy zajrzał w zakamarki ludzkiej duszy? Czy próbował odpowiedzieć na szereg pytań jakie to dzieło za sobą niesie (Kim jest Pasterz? Kim jest Bóg? Jaka to właściwie historia?), czy może zostawił atmosferę niedopowiedzenia, tajemnicy? Jak ocenił główne postaci i relacje między nimi? Kto jest postacią pozytywną, kto negatywną? Co ma Pasterz a czego nie ma Król Roger? Kim jest Roksana i dlaczego od strony wizualnej jest tak podobna do Rogera? Dlaczego podąża za Pasterzem? Czym jest finał opery: zagadką, przestrogą, a może pozostaje tajemnicą? Jak w wizji Pountney’a sytuuje się muzyka Szymanowskiego? Czy koncentruje się na niej czy wznosi ponad nią? Jaką rolę odgrywa kolor w jego inscenizacji (biel, czerń, czerwień)? Jaką jedność miejsca i akcji? Gdzie tkwi prawda o człowieku? Czy w tym, że przez całe życie postępował zgodnie ze swoimi założeniami, czy w tym jednym dniu kiedy coś go opętało i zrobił rzeczy, co do których nawet nie przypuszczał, że je zrobi?
Odpowiedzi na te pytania, wzbogacone unikatowymi materiałami z prób do spektaklu i zdjęciami z premiery, znajdą się w reportażu przygotowywanym dla TVP Kultura. Reportaż był również jedyną szansą na udokumentowanie dzieła, które w Polsce zostało zaprezentowane jedynie trzykrotnie.
KRÓL ROGER – Premiera w Teatrze Wielkim
realizacja Eliza Orzechowska
Emisja w TVP Kultura - 29 lipca 2011, godz. 18:30