Głównym tematem 53. edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, która odbędzie się w dniach 17-25 września 2010 roku, jest szeroko pojęta klawiatura. W ramach festiwalu zaprezentowany zostanie szereg utworów przeznaczonych na rozmaite instrumenty klawiszowe, „klawiatury” instrumentów perkusyjnych, a także klawiatury komputerów. Wśród nich kompozycje na klawiatury nietradycyjne, z dźwiękami przestrojonymi, preparowanymi, z udziałem elektroniki, instalacje, utwory konceptualne.
Temat „Klawiatura” symbolicznie odnosi się do 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina i obchodzonego Roku Chopinowskiego. W programie koncertów festiwalowych znajdą się m.in. spektakularne multimedialne instalacje Gdzie jest Chopin? Jarosława Kapuścińskiego i Mapping Chopin Pawła Janickiego, instalacja Akord Chopinowski, którą przygotowuje Gordon Monahan. Podczas koncertu inauguracyjnego odbędzie się prawykonanie nowego dzieła Zygmunta Krauze, przeznaczonego na cztery fortepiany i orkiestrę. Jest to obsada, jakiej w swojej kompozycji Omaggio (in memoriam Jorge Louis Borges) użył Tomasza Sikorski. Omaggio poprzedzi utwór Krauze, stanowiąc dlań rodzaj motta. Tego wieczoru usłyszymy też Haags Hakkûh na dwa fortepiany z orkiestrą Louisa Andriessena. Nową klawiaturowość egzemplifikują także w programie m. in. kompozycje Johannesa Marii Stauda One Movements and Five Miniatures na klawesyn przetworzony elektronicznie i zespół, Sama Haydena Emergence na akordeon solo, zespół i live electronics, Martijna Paddinga First Harmonium Concerto i Octaviana Nemescu PINASCENSIOCRISTICHO na organy, fortepian, czelestę, perkusję i elektronikę.
W przestronnej hali przy Mińskiej 25 zainstalowany zostanie rodzaj galerii utworów nietypowych – historycznych i współczesnych – takich jak Three Quarter-Tone Pieces Charlesa Ivesa, Banshee Henry Cowella, Studies for Player Piano Conlona Nancarrowa, Three Dances for Two Prepared Piano Johna Cage’a, a także Through Spheres Maksyma Shorenkova (utworu przeznaczonego na fortepian, którego struny pobudzane są do drgań za pomocą systemu pocierających je nici) oraz Clavier of Pure Reason i Monad Rytisa Mažulisa – kompozycje na rozliczne fortepiany i mnogie klawesyny tak utopijne w swoim założeniu, że możliwe do prezentacji praktycznie jedynie za pomocą elektroniki. Będziemy też świadkami prawykonania utworu nowego, zamówionego u Mażulisa na tę okazję. Usłyszymy tu również nowe dzieło Pawła Szymańskiego, zamówione przez Instytut Adama Mickiewicza z okazji dziesięciolecia istnienia tej instytucji, a przeznaczone na fortepian i 10 harf.
„Klawiatury” perkusyjne zostaną użyte w koncercie Les Percussions de Strasbourg w nowej kompozycji Włodzimierza Kotońskiego, a także w utworach Philippe’a Manoury’ego i Françoise’a B. Mâche’a, a fortepianowe i perkusyjne – w monumentalnym cyklu Różnia Wojciecha Ziemowita Zycha oraz w …Ex Machina Carlosa Sancheza-Gutierreza, utworze przeznaczonym na duet fortepianu z marimbą, któremu towarzyszy orkiestra. Będzie to koncert z udziałem Sinfonii Iuventus, w którym ponadto zabrzmi m. in Homeobox Misato Mochizuki na inny duet z orkiestrą: skrzypce i fortepian.
Przygotowywany we współpracy z ośrodkiem NOTAM (Oslo) odbędzie się koncert utworów elektronicznych, przeznaczonych na klawiatury komputerowe i keyboardy, a w nim m. in. kompozycje Natashy Barret, Rolfa Wallina i Lidii Zielińskiej. Przy okazji obecności tego ośrodka w Warszawie zademonstrowany zostanie projekt norweskiej muzyki elektronicznej noisy z udziałem m. in. Maji Ratkje.
Napięcie stopniowo będzie wzrastać, aż do eksplozji fortepianu (projekcja wideo) w blisko godzinnej kompozycji Cornelisa de Bondta Karkas w koncercie finałowym. Kompozycja przeznaczona jest na dużą orkiestrę o nietypowym składzie instrumentów; oprócz udziału m. in. 6 trąbek, 6 puzonów, 6 perkusji, 8 gitar elektrycznych itd., eksponowanych jest także dwoje organów Hammonda i 4 fortepiany. Karkas – dzieło „transowe, hipnotyczne, o typie agresywnego repetitiv, staje się dzisiejszym Bolerem Ravela inaczej...” (Andrzej Chłopecki).
W kontrapunkcie do głównego tematu zaprezentowane zostaną utwory na głosy wokalne, którym towarzyszy zespół bądź orkiestra. Będą to: ostatnie, ukończone tuż przed śmiercią, dzieło Maurizio Kagela In der Matratzengruft oraz pochodząca z 1972 roku, kompozycja Claude’a Viviera Hiérophanie (w koncercie MusikFabrik). Wydarzeniem festiwalu będzie z pewnością pierwsze polskie wykonanie Le Livre de Vie: Préface, ekstatycznego orkiestrowego dzieła modernisty Nikołaja Obuchowa, pochodzącego z wczesnych lat dwudziestych ubiegłego wieku (główną partię wokalną zaśpiewa kontratenor Andrew Watts).
Podczas 53. Warszawskiej Jesieni światowe prawykonania będą miały kompozycje Gordona Monahana, Zygmunta Krauze, Pawła Szymańskiego, Maji Ratkje, Ørjana Matre, Eivinda Buene, Christiana Eggena, Włodzimierza Kotońskiego, Rytisa Mažulisa, Marcina Bortnowskiego, Doiny Rotaru, Marcina Stańczyka, Jarosława Kapuścińskiego, Agaty Zubel, Hanny Kulenty, Lidii Zielińskiej, Wojciecha Ziemowita Zycha, Jerzego Kornowicza, Cristiana Lolei, Octaviana Nemescu. Większość z nich to zamówienia festiwalu.
Wystąpią orkiestry: Filharmonii Narodowej, Sinfonii Iuventus oraz Sinfonii Varsovii oraz orkiestry kameralne i zespoły: Österreichisches Ensemble für Neue Musik, Oslo Sinfonietta, Les Percussions de Strasbourg, Aukso, Orkiestra Kameralna Miasta Tychy, Ensemble Nikel, European Workshop for Contemporary Music, Kwadrofonik, De Ereprijs, Musik Fabrik. Za pulpitami dyrygenckimi staną m. in. Reinbert de Leeuw, Christian Eggen, Marek Moś, Rüdiger Bohn, René Gulikers, Emilio Pomarico, Etienne Siebens.