Dzięki działaniom poszukiwawczym Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego we Włoszech, w prywatnej kolekcji, odnalazły się oryginalne płyty z muzyką do filmu Janko Muzykant (1930) autorstwa Leona Schillera i Grzegorza Fitelberga! To jedno z najbardziej sensacyjnych odkryć dotyczących przedwojennego kina w ostatnich latach.
Historię na podstawie znanej noweli Henryka Sienkiewicza wyreżyserował znany wówczas na całym świecie reżyser Ryszard Ordyński. Janko Muzykant był jednym z pierwszych wyprodukowanych w Polsce pełnometrażowych filmów dźwiękowych. Film nakręcono w Polsce, przede wszystkim w Warszawie i okolicach, a następnie udźwiękowiono w studiu w Berlinie. Muzykę do filmu, którą skomponowali Leon Schiller oraz Grzegorz Fitelberg, zapisano na płytach gramofonowych. W filmie Ordyńskiego piosenki po raz pierwszy w historii polskiego filmu zostały zaśpiewane przez bohaterów. Po wojnie ścieżka dźwiękowa zaginęła, nie zachowała się także partytura. Film znany jest więc do dziś jedynie w niepełnej, pozbawionej dźwięku wersji. Dzięki temu, że powstał na przełomie kina niemego i dźwiękowego, dialogi i elementy fabuły wyświetlane były na planszach, więc obraz z powodzeniem mógł być pokazywany jako niemy.
W pracowniach FINA trwają obecnie prace nad restauracją cyfrową obrazu Janka Muzykanta i przywróceniem mu utraconej ścieżki dźwiękowej. Repremiera filmu w oryginalnym kształcie zaplanowana jest na kwiecień 2021 roku, czyli na najbliższą edycję Święta Niemego Kina, organizowanego przez FINA w warszawskim Kinie Iluzjon. Światowa repremiera filmu po rekonstrukcji odbędzie się w maju 2021 roku w Castro Theatre w San Francisco.
Dorota Zajdel
Więcej – na stronie https://fina.gov.pl/