Dzieła polskich twórców – Józefa Elsnera, Fryderyka Chopina, Aleksandra Tansmana, Witolda Lutosławskiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Władysławy Markiewiczówny – zabrzmią w interpretacji Książek Piano Duo w Filharmonii Narodowej 9 marca 2021 o godz. 19.00. Koncert w ramach programu „Scena dla muzyki polskiej” współorganizowany jest przez Filharmonię i Instytut Muzyki i Tańca.
Od momentu udomowienia fortepianu, czyli od końca XVIII i później, przez cały wiek XIX, duety fortepianowe były popularną formą spędzania czasu wolnego, elementem życia towarzyskiego, a często budziły też ekscytujący dreszcz erotycznej dwuznaczności jako jedyna bodaj forma intymnej (niemal) bliskości osób płci obojga, dozwolona zanim rzecz całą zalegalizuje sakramentalne „tak”.
Elsner pozostawił niewiele kompozycji dla fortepianowego duetu; wśród nich trzyczęściowa Sonata B-dur o niezaprzeczalnych walorach artystycznych jest jedynym utworem z założenia napisanym przez niego dla dwojga pianistów. Czy Chopin napisał swoje Wariacje na temat pieśni Moore’a z pobudek praktycznych i z myślą o konkretnej współwykonawczyni – tego z całą pewnością nie wiemy. Biorąc jednak pod uwagę dość otwarcie manifestujący się „użytkowy” charakter cyklu, można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że powstały one „z potrzeby chwili”.
Wraz z cyklem Kalejdoskop Maurycego Moszkowskiego – niemieckiego kompozytora pochodzenia polsko-żydowskiego – wkraczamy w wiek XX, który nurt muzyki na cztery ręce uczynił pełnoprawnym elementem repertuaru koncertowego. Zarówno trzyczęściowa Suita Władysławy Markiewiczówny z 1936 roku, jak i lapidarna Toccata op. 2 Henryka Mikołaja Góreckiego wnoszą powiew bartokowskiego „barbaryzmu”, napędzane ludowymi rytmami i wyrazistą artykulacją – ostrymi niczym podmuch mroźnego wiatru. La Grande Ville Aleksandra Tansmana i Wariacje na temat Paganiniego Witolda Lutosławskiego zasługiwałyby na miano „muzyki kawiarnianej”, gdyby nie nieco pejoratywny wydźwięk tego określenia. Zapomnijmy jednak o uprzedzeniach i dajmy się oczarować klubowemu klimatowi muzyki Tansmana i porwać żywiołowości kompozycji Lutosławskiego, która w mrocznych czasach okupacji rozbrzmiewała w warszawskich kawiarniach w wykonaniu duetu Lutosławski-Panufnik.
Andrzej Sułek
Więcej – na stronie http://filharmonia.pl/repertuar/-scena-dla-muzyki-polskiej-ksiazek-piano