- Stopka:
na wielką orkiestrę symfoniczną (2018)
8'
Utwór Agaty Zubel
Fireworks na wielką orkiestrę symfoniczną został zamówiony wspólnie przez Instytut Adama Mickiewicza w ramach programów „Polska Music” i „Polska 100” z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, oraz przez EUYO – The European Union Youth Orchestra w ramach programu „2018 European Year of Cultural Heritage”.
Kompozytorka tak opisała swój utwór: „Historia czasem wydaje się być perfidną konstelacją zdarzeń. Zdarzeń które, choć uchodzą za szereg ewoluujących przyczyn i skutków, gubią swoją inteligentną konsekwencję naiwnie ufając ułomnej ludzkiej niepamięci. Spojrzenie na sto lat narodu, tradycji, sukcesów, wyzwań, ale także kultury, kontekstów, myśli, w końcu samej muzyki (!) – może zawierać niekończącą się ekspozycję obserwacji i skojarzeń. Ale może też obejmować ogląd świata tu i teraz – jako efektu wszystkiego, co wydarzyło się wcześniej. Nie uzurpuję sobie prawa, by ta muzyka służyła podsumowaniu ani przestrodze. Chcę za to zakrzyknąć: "Cieszę się, że żyję wolna tu i teraz!". Tak więc wrzaskliwe interwencje instrumentów dętych blaszanych, czy natarczywe dźwięki perkusji, to nie wspomnienia ani inspiracje – to fajerwerki muzycznych myśli. Ten, kto doszuka się brzmień lirycznych, nie musi łączyć ich z nostalgicznym patriotyzmem ani echami bolesnego romantyzmu. Muzyka człowieka żyjącego dzisiaj, w kraju od stu lat cieszącym się wolnością, może przecież nieść w sobie humanizm, razem z jego naturalnością i afektami. Świadomość, że pochodzi z Polski, jest istotna, ale identyfikacja twórcy nie jest warunkiem ani jedynym kluczem do nadawania dźwiękom znaczeń. Chciałabym, aby Fireworks dodawały siły, budziły do działania, ogniskowały zapał, a nie współczesne wątpliwości: jaką kto ma (lub powinien mieć) tożsamość. Chciałabym, aby uruchamiały pęd myśli wartko i niespodziewanie wijących się wśród wielości wrażeń, zaskakiwały i napawały energią – by po prostu chciało się żyć!”.
Dzieło Agaty Zubel zawiera w sobie eksplozję idei i różnorodnych brzmień. Muzyczne fajerwerki doskonale korespondują z radością, która towarzyszy wolności i realizowane są dzięki monumentalnej obsadzie dzieła, a rozmaite zestawienia grup instrumentalnych i rozszerzona obsada instrumentów perkusyjnych budują narrację o ekstremalnej ekspresji. Dzięki wykorzystaniu niekonwencjonalnych technik wydobycia dźwięków zaprezentowana jest feeria muzycznych barw i kształtów. Energetyczna narracja muzyczna wprowadza naprzemiennie kulminacje i rozładowanie napięcia, tworząc przy tym interesującą, wyrazistą formę muzyczną.
Prawykonanie utworu odbyło się w Warszawie, 13 sierpnia 2018 roku, podczas festiwalu „Chopin i jego Europa”. Następnego dnia utwór został wykonany w berlińskim Konzerthaus, zaś 19 sierpnia zaprezentowano go w Royal Albert Hall w Londynie podczas słynnego festiwalu BBC Proms.
19 sierpnia 2018 roku Agata Zubel otrzymała Europäischer Komponistenpreis za swoją najnowszą kompozycję. Europejska Nagroda Kompozytorska to nagroda ustanowiona przez burmistrza Berlina dla najciekawszej festiwalowej premiery odbywającej się w Niemczech albo na świecie. Jury Europejskiej Nagrody Kompozytorskiej pod przewodnictwem Manolisa Vlitakisa, kompozytora i teoretyka muzyki, profesora wizytującego Uniwersytetu Sztuk, podkreśliło w laudacji: „Agata Zubel wykazuje ogromną moc wyobraźni i bardzo wysoki poziom kompozytorski, a ponadto odzwierciedla aktualny stan sztuki kompozycji. Nie tylko z wyczuwalną pasją, ale i bardzo umiejętnie potrafi wyzwolić „demoniczne” moce wielkiej orkiestry”.
Wydawcą kompozycji jest Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
