Rok 2014 Andrzeja Panufnika

XXII Świętokrzyskie Dni Muzyki trwać będą od 28 marca do 11 kwietnia 2014 roku. Zapowiadają się w tym roku bardzo różnorodnie. Na program festiwalu, organizowanego przez Filharmonię Świętokrzyską im. Oskara Kolberga w Kielcach, złożą się trzy koncerty symfoniczne, cztery kameralne, po dwie instalacje dźwiękowe, projekcje filmowe i wystawy, a także kurs mistrzowski i promocja książki.

Głównym bohaterem tegorocznych Dni będzie Andrzej Panufnik, twórca nie tylko w Kielcach, lecz w całym kraju wciąż nieomal nieznany, a na świecie bardzo ceniony i grywany nie tylko przy takich okazjach, jak tegoroczna setna rocznica urodzin. Losy kompozytora, które odkrywać dla nas będzie jego syn, poznamy podczas projekcji filmu Tata zza żelaznej kurtyny, zaś jego muzyki słuchać będziemy podczas Inauguracji i Finału Dni oraz podczas kameralnego wieczoru zatytułowanego Remember me, na którym zabrzmi także dorobek jego córki, Roxanny. Dla zainteresowanych tą niezwykłą postacią zorganizowane będzie spotkanie z autorką monografii Panufnik, wydanej przez PWM – Beatą Bolesławską.

Do muzyki stanowiącej już nasze narodowe dziedzictwo, a nigdy dotąd jeszcze w Kielcach niewykonywanej, artyści sięgną nieco szerzej i głębiej: usłyszymy romantyczną III Symfonię Od wiosny do wiosny Zygmunta Noskowskiego, patetyczną i kolorystyczną jednocześnie IV Symfonię Grażyny Bacewicz, a także kameralne kompozycje Franciszka Brzezińskiego i Ludomira Różyckiego oraz wybitne dokonania klasyków współczesności – Witolda Szalonka i Witolda Lutosławskiego. Do twórców, których muzyka z powodzeniem gościła już na festiwalowej estradzie, i których ponownie teraz usłyszymy, należą: Marcin Błażewicz, Sławomir Czarnecki, Piotr Moss, Tomasz Opałka (jego Vitality na multiperkusję i orkiestrę zabrzmi po raz pierwszy jako trzyczęściowa całość) oraz Lidia Zielińska, która tym razem zaprezentuje się w rolach przewodnika po muzyce elektroakustycznej, kompozytorki i autorki nowoczesnych instalacji dźwiękowych. Natomiast wśród kompozytorów jeszcze w Kielcach nie prezentowanych znajdą się: Paweł Buczyński (Lament z tekstem Piotra Skargi), Alina Błońska i twórcy niemieccy – Rainer Rubbert i Martin Daske (w wieczorze zdominowanym przez flety Tria Soli Sono) oraz Magdalena Długosz, Ryszard Osada, Katarzyna Taborowska wraz z pochodzącym z Ostrowca Świętokrzyskiego Rafałem Zapałą (niebawem kompozytorem – rezydentem kieleckiej Filharmonii) w koncercie „z prądem” poznańskiego zespołu Sepia. Poza tym w filmie dokumentalnym Kilka pytań o słyszenie świata bliżej poznamy jeszcze czterech młodych kompozytorów, a na dorocznej wystawie Impresje inspirowanej światem dźwięków – całkiem sporą grupę debiutujących plastyków.

Pomysłodawcą festiwalu był dyrektor Filharmonii w Kielcach, Karol Anbild - pierwsze edycje, w których prezentowano muzykę polską, odbyły się w latach sześćdziesiątych. Po trzydziestoletniej przerwie festiwal reaktywował dyrektor Filharmonii, Szymon Kawalla, który nadał mu charakter monograficzny (m.in. Fryderyk Chopin, Johannes Brahms). Od 2002 roku Świętokrzyskimi Dniami Muzyki kieruje Jacek Rogala, który założenia programowe Festiwalu podporządkował prezentowaniu muzyki polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem utworów niewykonywanych wcześniej w Kielcach.

ZOBACZ: program festiwalu

Koncert Andrzej Panufnik i polscy kompozytorzy emigracyjni odbędzie się w niedzielę, 16 marca 2014 roku o godz. 18:00 w Auli Florianka w Karkowie.

Koncert jest wynikiem projektu naukowego Akademii Muzycznej w Krakowie, poświęconego badaniom nad twórczością Sir Andrzeja Panufnika (na zdjęciu), wybitnego polskiego kompozytora XX wieku, mającym na celu wyselekcjonowanie w jego twórczości elementów oryginalnych, uniwersalnych i rodzimych - narodowych. W odróżnieniu od wieku XIX, kiedy kompozytorzy trwale pozostając poza granicami geograficznymi Polski wywierali istotny wpływ na jej kulturę muzyczną, w wieku XX twórcy pozostający na emigracji wydawali się nie posiadać żadnego oddźwięku w lokalnym środowisku artystycznym.

Koncert przybliży mało znaną lecz bardzo wartościową muzykę będącą polskim dziedzictwem kulturowym XX wieku. Usłyszymy kompozycje Zygmunta Stojowskiego – Romance sans parole na wiolonczelę i fortepian, Konstantego Ragameya – Wariacje na temat Bartóka na skrzypce i wiolonczelę, Tadeusza Kasserna – Mazurek na fortepian solo, Szymona Laksa – Sonatę na wiolonczelę i fortepian, Aleksandra Tansmana - Deux Pieces, Antoniego Szałowskiego – Arię i burleskę na wiolonczelę i fortepian oraz Andrzeja Panufnika – Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian. Wystąpią: Susanna Lussi-Coray – skrzypce, Jan Kalinowski – wiolonczela, Marek Szlezer – fortepian.

WSTĘP WOLNY

 10. Międzynarodowy Festiwal Muzyczny „Chopin i jego Europa” odbędzie się w dniach 15-31 sierpnia 2014 roku pod hasłem „Od Chopina i Griega do Panufnika”.

Program jubileuszowej edycji wypełni ponad trzydzieści koncertów, usłyszymy szesnaście utworów w 100-lecie urodzin Andrzeja Panufnika, Koncert a-moll Edwarda Griega, wykonany po raz pierwszy w Polsce na oryginalnych instrumentach, a także muzykę ulubionego ucznia Fryderyka Chopina – Thomasa Tellefsena. Jak zawsze wśród wykonawców koncertów znajdą się najwybitniejsi artyści i zespoły ze świata, m.in. Martha Argerich, Nelson Goerner, Sinfonia Varsovia, Concerto Köln i Orkiestra XVIII Wieku.

Jubileuszowy festiwal „Chopin i jego Europa”, podobnie jak w poprzednich latach, spojrzy na wiek XIX, by pokazać rolę, jaką odegrał w nim patron festiwalu. Nie pominie jednak i innych twórców. Tym razem po raz pierwszy podczas festiwalu pojawi się akcent norweskiego zapatrzenia, fascynacji i inspiracji muzyką genialnego polskiego kompozytora. W programie znajdą się kompozycje ulubionego ucznia Chopina – Thomasa Tellefsena, Chopina Północy czyli Edwarda Griega oraz Arne Nordheima, kompozytora, którego Witold Lutosławski uznał za wielkiego romantyka współczesności. Naprowadzi nas to na trop wciąż realnie istniejącego „polskiego romantyzmu”, jaki uosabia w swej niezwykłej wrażliwości i niespotykanej subtelności muzyka urodzonego przed 100 laty Andrzeja Panufnika – kompozytora, dwudziestowiecznego polskiego emigranta z wyboru. Będzie to z pewnością kontekst dający nie tylko niebagatelną możliwość bliższego dotknięcia samej istoty muzyki tego twórcy, ale również sprzyjający odczytywaniu jej niejako na nowo i to również w odniesieniu do muzyki Fryderyka Chopina…

Muzyka Andrzeja Panufnika - podobnie jak w roku poprzednim muzyka Witolda Lutosławskiego – zajmie w programie festiwalu szczególne miejsce. Usłyszymy aż 16 utworów autora Hommage à Chopin, kompozycji o różnym obliczu – znajdą się wśród nich symfonie (czwarta: Concertante oraz Dziesiąta), trzy koncerty solowe (fortepianowy, skrzypcowy i wiolonczelowy), niezwykła Arbor cosmica na smyczki oraz utwory kameralne – wszystkie trzy kwartety smyczkowe, sekstet Train of Thoughts oraz sześć z jego dwunastu fortepianowych miniatur (12 Miniature Studies, oryginalnie wydane w Polsce jako Krąg kwintowy). Co niezwykle istotne, zabrzmią one również w wykonaniu artystów debiutujących w tym repertuarze – Apollon Musagète Quartett (wszystkie kwartety), pianistek – Katarzyny Gołofit (Koncert fortepianowy) i Clare Hammond (12 Miniature Studies), skrzypaczki Aleksandry Kuls (Koncert skrzypcowy), czy wreszcie – wybitnego harfisty Xaviera de Maistre (Sinfonia concertante). Wystąpią oni wraz z mistrzami dobrze już zaznajomionymi z muzyką Panufnika – Andrzejem Bauerem, Jerzym Maksymiukiem, Markiem Mosiem i orkiestrami: Sinfonia Varsovia, Filharmonii Narodowej i Aukso.

Na Festiwalu nie zabraknie także najbardziej charakterystycznego jego rysu: wykonawstwa historycznego. Należne jej centralne miejsce zajmie w tym obszarze Orkiestra XVIII wieku, która na 10. Festiwalu świętować będzie swój własny jubileusz dziesięciolecia odkrywczych i wciąż inspirujących interpretacji muzyki Fryderyka Chopina. Orkiestra była przy narodzinach Festiwalu, będzie również zamykać jego dekadę – prezentując obok Chopina, Griega i Beethovena półsceniczną wersję Cosi fan tutte Mozarta.

ZOBACZ: program Festiwalu

 Orkiestra Sinfonia Varsovia pod batutą Jerzego Maksymiuka po raz drugi wystąpi w ramach cyklu „Wielcy kompozytorzy: polsko-żydowska kultura muzyczna a dziedzictwo europejskie”. Koncert odbędzie się w piątek, 14 marca 2014 roku o godz. 19.00 w Muzeum Historii Żydów Polskich. W programie utwory Karola Rathausa, Andrzeja Panufnika i Felixa Mendelssohna.

Początek koncertu poświęcony będzie twórczości Karola Rathausa – kompozytora, pianisty i pedagoga żydowskiego pochodzenia, który urodził się w Tarnopolu, studiował w Wiedniu i Berlinie, wykładał w Paryżu i Londynie, a w 1938 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1942 roku skomponował Muzykę na smyczki op.49. Utwór ten rozpocznie piątkowy koncert.

Kolejna pozycja w programie koncertu ma szczególne znaczenie zarówno dla Sinfonii Varsovii, wywodzącej się z Polskiej Orkiestry Kameralnej, jak i dla Maestro Jerzego Maksymiuka. Koncert skrzypcowy Andrzeja Panufnika powstał w 1971 roku na zamówienie znakomitego skrzypka - Yehudi Menuhina, który kilkanaście lat później, w 1984 roku, miał swój udział w powstaniu Sinfonii Varsovii i został jej pierwszym gościnnym dyrygentem. Polskie prawykonanie koncertu skrzypcowego Panufnika miało miejsce w 1979 roku podczas festiwalu „Warszawska Jesień”. Partię solową wykonała wówczas Wanda Wiłkomirska, a towarzyszyła jej Polska Orkiestra Kameralna pod batutą Jerzego Maksymiuka. Prawie 35 lat później, w piątek 14 marca, Koncert skrzypcowy Panufnika zabrzmi w Muzeum Historii Żydów Polskich. Maestro Maksymiuk poprowadzi Sinfonię Varsovię, a solistką będzie Maria Machowska.

W drugiej części koncertu artyści wykonają słynną IV Symfonię A-dur op. 90 Włoską Felixa Mendelssohna. Podobnie jak w przypadku Symfonii Szkockiej, kompozytor czerpał inspirację z podróży po Europie, którą odbył w latach 1829-1831. Prawykonanie IV Symfonii miało miejsce w 1833 roku w Londynie.