indeks osób (S)

teoretyk muzyki, kompozytor, pedagog; ur. 16 marca 1944, Lublin.

Jest absolwentem Liceum Muzycznego w Lublinie. W latach 1963-1968 studiówał teorię muzyki u Bogusława Schaeffera w krakowskiej Akademii Muzycznej (praca magisterska Typologia idei kompozytorskich w latach 1948–1968 na przykładzie muzyki studyjnej). Dla ugruntowania wiedzy w zakresie struktur dźwiękowych zwrócił się do dra Macieja Zalewskiego i Instytutu Izomorf w Warszawie, otrzymując uprawnienia instruktora tej nowatorskiej notacji. W 2003 uzyskał stopień doktora (praca doktorska Muzyka unistyczna Zygmunta Krauzego, napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Mieczysława Tomaszewskiego), a w 2014 - doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk muzycznych, w dyscyplinie artystycznej: kompozycja i teoria muzyki (specjalność: teoria muzyki).

W latach 1971-1973 pełnił funkcję redaktora informatora dla fanów swinga w oddziale krakowskim Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego.

Stworzył muzykę do ponad 100 spektakli, współpracując z teatrami krajowymi i zagranicznymi. Podczas Festiwalu XXIII Opolskie Konfrontacje Teatralne zdobył nagrodę za muzykę do spektakli Pan Jowialski wg Aleksandra Fredry w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie i Dziady albo młodzi czarodzieje wg Adama Mickiewicza w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Współtwórca spektakli teatru alternatywnego, szczególnie zainteresowany twórczością Gombrowicza (Iwona - księżniczka burgunda, Paryż 1992; Operetka, Meksyk 1979; Ślub, Łódź 1990; Buch-Bach, Radom 2002).

W teorii muzyki koncentruje się na zagadnieniach analizy strukturalnej, intermediów, procesu twórczego, teatru alternatywnego, aksjologii muzycznej, jazzu, postmodernizmu, sonoryzmu, minimalizmu, unizmu. Autor książki Obrazy dźwiękowe muzyki unistycznej poświęconej związkom malarsko-muzycznym między twórczością Zygmunta Krauze i Władysława Strzemińskiego.

W kompozycjach przeważają utwory solistyczne lub kameralne powiązane z akcją wykonawców. Do takich należy mini-opera Na bosaka wg Ferdydurke Witolda Gombrowicza (1983), m.in. towarzysząca festiwalowi „Warszawska Jesień” w 1984.

Członek i współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Estetycznego (2002). Członek komisji repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" (od 1998). W latach 2008-2009 zasiadał w jury Nagrody Mediów Publicznych w dziedzinie współczesnej muzyki poważnej OPUS.

W 2007 uhonorowany srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Wiktoria Antonczyk (2022)

twórczość

Teorię muzyki rozumie – za Mieczysławem Tomaszewskim – jako dziedzinę o rozległej perspektywie problemowej, w metodologii zaś oferującej spektrum różnorodnych narzędzi badawczych i kreacyjnych, od ścisłych, skomputeryzowanych analiz, po eseistyczny styl hermeneutycznych odkryć. W wielu przypadkach przekazanie istotnych aspektów twórczości muzycznej nie może obyć się bez języka metaforycznego oraz postawy pokrewnej postulatom nowej muzykologii, czy – ogólniej biorąc – tzw. zwrotu humanistycznego w nauce.

Osobny cykl publikacji poświęcił założeniom teoretycznym muzyki unistycznej, inspirowanej unizmem malarskim Władysława Strzemińskiego, analizując związki między ideowymi założeniami a techniczną ich konkretyzacją, także podświadomą, w praktyce kompozytorskiej. Stały się one m.in. przedmiotem dociekań na temat podstaw teoretycznych zjawiska brzmienia, esencjalizmu muzycznego i sonoryzmu.

Celem jego publikacji jest wyodrębnienie, dookreślenie i zestawienie w kontekstowych relacjach emblematycznych cech nurtów konstytuujących obszar najnowszej twórczości polskich kompozytorów: sonoryzm – w paradygmacie modernistycznym – oraz postsonoryzm, intermedialność i esencjalizm w łonie postmodernizmu.

W swoich pracach jako pierwszy wyodrębnił cechy idiomatyczne sonoryzmu dookreślające go jako kierunek artystyczny. Przedstawił projekt dwupodziałowej (realne\abstraktowe, referencjalne\areferencjalne) teorii brzmienia. Wskazał na samodzielność nurtu sonoryzmu jako polskiego osiągnięcia koncepcyjnego o randze światowej. Wyodrębnił trzy równolegle rozwijające się nurty konstytuujący paradygmat muzycznego postmodernizmu, jakimi są esencjalizm (minimalizm, redukcjonizm, naturalizm), tradycjonalizm (postmoderna, nowy romantyzm, polistylistyka) i transawangarda (późny modernizm, neoawangarda, neomodernizm). Wskazał na ontyczną chwiejność kategorii muzycznej intermedialności oraz na potencjalność interpretacyjną ujęcia klawiatury muzycznej jako interfejsu. Sformułował cechy esencjalizmu muzycznego w postaciach redukcyjnej i esentycznej. Zdefiniował proces przemiany paradygmatycznej dzieła na przykładzie genezy minimalizmu polskiego i amerykańskiego. Zdefiniował również prymarną dychotomię arche\arte jako podstawy paradygmatycznej wielorakich zjawisk muzycznych.

Wiktoria Antonczyk

kompozycje

publikacje