| 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 |
|---|
| I | II | III | IV | V | VI | VII | VIII | IX | X | XI | XII |
|---|
|
Juan Crisóstomo Jacobo Antonio de Arriaga y Balzola (1806-1826) – hiszpański skrzypek uważany za jednego z najwybitniejszych hiszpańskich kompozytorów pomimo swojego krótkiego życia (żył niespełna 20 lat). Dzięki swojemu talentowi, młodemu wiekowi i tragicznemuj końcowi (zmarł na gruźlicę) zyskał miano Baskijskiego Mozarta. Swoje pierwsze kroki w świecie muzyki stawiał pod okiem ojca - Juana Simóna de Arriagi - organisty w kościele Berriatia. Ojciec, widząc talent syna, oddał go na nauki do Faustino Sanza - skrzypka w zespole muzycznym bazyliki de Santiago. Uczestniczył jednocześnie w życiu muzycznym uczęszczając do stowarzyszeń muzycznych, które były zalążkami przyszłych stowarzyszeń filharmonicznych i orkiestr, tam też rozpoczął komponowanie swych pierwszych utworów oraz występy. W wieku 11 lat napisał oktet Nada y mucho oraz kilka innych utworów, by jako trzynastolatek skomponować operę Los esclavos felices oraz wariacje na skrzypce La Hungara. Utwory te uznawane są za perfekcyjnie skonstruowane. Opera Los esclavos felices została wystawiona z wielkim sukcesem w 1820 roku w Bilbao. W trosce o dalszą karierę syna ojciec wysłał go do konserwatorium paryskiego, gdzie uczył się gry na skrzypcach u P. Baillota oraz harmonii, kontrapunktu i fugi u E-J.Fétisa. Już po dwóch latach studiów Juan Crisóstomo został mianowany adiunktem Fétisa i prowadził zajęcia, na które nie tak dawno sam uczęszczał. Co więcej, prowadził je tak kompetentnie, że maestrowie Reicha, Catel, Boieldieu i inni, zapowiadali, że Juan Crisóstomo stanie się wkrótce jednym z głównych profesorów Konserwatorium. Jednym z utworów skomponowanych przez Arriagę w Paryżu była seria trzech kwartetów, o których profesor Fétis wyrażał się w następujący sposób: "Nie sposób wyobrazić sobie nic bardziej oryginalnego, bardziej eleganckiego, ani napisanego z większą czystością." Trzeba tutaj nadmienić, iż Arriaga napisał tą serię w takim wieku, w jakim żaden wirtuoz nie stworzył takiej formy muzycznej. 200-letnia rocznica urodzin Juana Crisóstomo Arriaga jest okazją do przedstawienia twórczości jednego z wielkich kompozytorów hiszpańskich choć mało znanego w Polsce. Zbiega się również z 250-leciem urodzin Mozarta. Wielkie rocznice oraz istniejące zbieżności w życiu i twórczości obu kompozytorów stały się inspiracją dla stworzenia programu, na który składają się wybrane kwartety napisane w tych samych tonacjach. Co ciekawe, utwory te obaj artyści skomponowali w tym samym wieku, mając po 17 lat. Prezentowane kwartety Arriagi należą do najwybitniejszych dzieł Hiszpana ocenianych przez krytykę, również współczesną, jako utwory o znakomitej konstrukcji. Ten sam dzień i miesiąc urodzin (Arriaga przyszedł na świat 50 lat później niż Mozart), te same pierwsze dwa imiona (Mozart: Johannes Chrysostomus; Arriaga: Juan Crisóstomo) i to, że obaj wcześnie i z powodzeniem zaczęli komponować i zmarli młodo (Arriaga w wieku 20 lat) to kilka ciekawostek, które nie wyczerpują jeszcze wszystkich podobieństw istniejących pomiędzy obydwoma postaciami. Obaj grali na skrzypcach w wieku 3 lat, i dla obu pierwszym nauczycielem muzyki był ojciec, obaj skomponowali swoje pierwsze opery mając po 13 lat, a także obaj zmarli relatywnie młodo, Hiszpan nie ukończywszy 20 lat a Austriak w wieku 35 lat. Mimo że krótkie życie hiszpańskiego kompozytora nie pozwoliło mu wiele skomponować, Juan Crisóstomo pozostawił po sobie około dwudziestu dzieł religijnych, symfonicznych i dramatycznych, wśród nich oktet, symfonię i operę. W jego muzyce widać wpływ samego Mozarta i innych kompozytorów europejskich tamtej epoki ale rzuca się w oczy silna niezależność i specyficzna wewnętrzna logika. Najważniejsze jego dzieła, przez niektórych uznawane za arcydzieła, to La sinfonía a grande orquesta, Tres cuartetos i uwertura do Esclavos felices. Wszystkie ujawniają jego solidną technikę i opanowanie formy. Czasem przypominają nieco kompozycje Mozarta, Cherubiniego czy Rossiniego, jednak na wszystkich wyraźnie odciśnięta jest mocno osobowość Arriagi, cechująca się silną niezależnościa twórczą i specyficzną logiką wewnętrzną. Jest to wyraźnie widoczne w utworze Tres cuartetos. Przedwczesna i nagła śmierć i późniejsze zagubienie partytur kompozytora hiszpańskiego spowodowały, że jego dzieło, mimo jego wagi, nie wpłynęło na rozwój muzyki hiszpańskiej w trakcie kolejnych dziesięcioleci, co jaskrawo kontrastuje z niezwykle pozytywnymi ocenami, jakie zebrało od krytyki i historyków muzyki XX wieku a jego twórczość była nieznana do końca XIX wieku. Arriaga napisał Trzy kwartety w Paryżu dedykując je swojemu ojcu. Zostały wydane przez Ph. Petit w 1824 roku pt. Premier Livre de quatuors. Choć oparł się na klasycznej formie sonaty, wprowadził stylistykę charakterystyczną dla romantyzmu, szereg innowacji formalnych w postaci rondo jako introdukcji do poszczególnych części czy odwróconej kolejności w prezentacji wątków tematycznych. Ostatnia część trzeciego kwartetu w E-dur, Presto agitato, to niezwykłe połączenie formy sonaty z kontrapunktem. Arriaga stosuje elementy używane w muzyce ludowej jako materiał tematyczny – w linii melodycznej drugiej części Allegro w pierwszym kwartecie lub trio Minueta w tym samym kwartecie, którego harmonia oparta jest na akordach i pizzicato przywołujących brzmienia charakterystyczne dla muzyki gitarowej. W dzisiejszych czasach przywrócono twórczośc Arriagi światowej muzyce, nie tylko w Hiszpanii ale w wielu krajach europejskich, organizowane są obchody 200-lecia jego urodzin. Przykładem może być wykonanie jego kompozycji podczas wydarzeń takiej rangi jak ślub hiszpańskiego Następcy Tronu, koncert noworoczny Orkiestry Symfonicznej Radia i Telewizji Hiszpańskiej czy podczas obchodów Roku Jubileuszowego Kantabrii. |
|
|
|