opisy płyt (P)

Paweł Mykietyn

Speechless Song

Kolejna płyta w katalogu Polskiego Wydawnictwa Audiowizualnego prezentuje twórczość jednego z najbardziej utalentowanych i znanych kompozytorów młodego pokolenia, laureata prestiżowej Nagrody Mediów Publicznych w dziedzinie współczesnej muzyki poważnej „Opus” w 2008 roku – Pawła Mykietyna. Na pierwszym, monograficznym krążku kompozytora znalazły się nagrania jego ważniejszych kompozycji, obejmujących latami powstania okres prawie całej twórczości artysty - od 1995 do 2006 roku. Uszeregowane chronologicznie od najwcześniej powstałego 3 for 13 do najnowszej Sonaty na wiolonczelę wyznaczają ważne etapy w ewolucji indywidualnego stylu kompozytora, a także doskonale obrazują wyróżniające cechy jego muzyki.

Otwierające płytę, wspomniane 3 for 13 dla 13 wykonawców uznawane jest za pierwszą, mistrzowską kompozycję Mykietyna. Utwór zajął pierwszą lokatę w kategorii twórczości młodych kompozytorów na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu w 1995 roku. Utrzymany został w stylistyce postmodernistycznej – podstawowy materiał tematyczny wywiedziony z czterogłosowej fugi w bachowskim stylu podany jest nam w szczególny sposób: od pojedynczych, „punktualistycznych” dźwięków poprzez struktury jazzujące aż do igrającego z barokowymi konwencjami finału. W podobnym stylu napisane zostały Sonety Szekspira na sopran męski i fortepian z 2000 roku. Jedną z najbardziej wyróżniających cech kompozycji są wyraźne nawiązania do dawnych technik i form (charakterystyczny efekt echa, czy kanon kołowy), a także aluzje do barokowej teorii afektów i symboli z dziedziny retoryki muzycznej. Kompozytor dopełnił wymowne, miłosne teksty sonetów, adresowane do tajemniczej Czarnej Damy oraz Willa, sugestywnymi figurami dźwiękowymi, podkreślającymi znaczenie poszczególnych słów lub też uwypuklających ich podtekst erotyczny, także w sposób humorystyczny. Inną stylistykę i zarazem etap twórczości Mykietyna reprezentuje utwór Ładnienie na baryton, klawesyn w stroju mikrotonowym i kwartet smyczkowy do tekstu Marcina Świetlickiego, napisany w 2004 roku na zamówienie festiwalu „Warszawska Jesień”. Kompozytor zastosował tu skalę ćwierćtonową, co – w połączeniu z śpiewno-mówioną partią barytonu, z jej licznymi pojedynczo atakowanymi zgłoskami oraz instrumentami w stroju mikrotonowym – tworzy niezwykle oryginalną jakość brzmieniową. Podobnie pochodząca z 2006 roku, zamykająca płytę Sonata na wiolonczelę jest efektem eksperymentów Mykietyna z mikrotonowością. Utwór zachwyca delikatną, przejrzystą, misternie tkaną fakturą, budowaną powoli kolejnymi, wyizolowanymi dźwiękami wiolonczeli.

Staranną publikację dopełnia obszerny esej o nagranych kompozycjach autorstwa Marcina Gmysa oraz teksty partii wokalnych w dwu wersjach językowych: polskiej i angielskiej.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2008)