indeks osób (B)

Bolesławska-Lewandowska Beata (opr., wstęp i komentarze)

Zygmunt Mycielski – Andrzej Panufnik: Korespondencja. Część 2: Lata 1970–1987

Druga część zbioru korespondencji pomiędzy Zygmuntem Mycielskim (1907–1987) i Andrzejem Panufnikiem (1914–1991), obejmująca listy z lat 1970–1987. Jest to zarazem tom ostatni, uzupełniony Aneksem, w którym zamieszczono dokumenty z lat wcześniejszych, odnalezione już po opublikowaniu pierwszego tomu korespondencji.

Warto przypomnieć, że wzajemna korespondencja obu twórców obejmuje lata od 1949 do 1987, czyli do śmierci Zygmunta Mycielskiego. Pozostaje ona bez wątpienia świadectwem silnej więzi, łączącej przyjaciół – jako muzyków, kompozytorów dzielących się uwagami na temat twórczości własnej i nie tylko; a także jako ludzi o zbliżonym sposobie myślenia i postrzegania świata. W ich listach pojawiają się zarówno informacje i komentarze dotyczące życia osobistego, jak również odnoszące się do aktualnych wydarzeń politycznych, jednak sprawy te wydają się zawsze pozostawać na uboczu głównych tematów, związanych z twórczością muzyczną tak ważną dla nich obu. W liście do Andrzeja Panufnika z 27 listopada 1984 roku Mycielski pisał: "Chyba istotą naszego życia, czy radości, czy jak to chcesz nazwać, to komponować..." – i słowa te wydają się najlepiej oddawać charakter owej zapisanej w listach przyjaźni twórców, artystów dla polskiej kultury muzycznej dwudziestego wieku niezwykle ważnych.

W niniejszej książce czytelnik otrzymuje pełną wersję wszystkich zachowanych listów Zygmunta Mycielskiego i Andrzeja Panufnika z lat 1970–1987. Jest to lektura pod każdym względem pasjonująca, ciekawa nie tylko dla znawców biografii i muzyki obu twórców, ale i dla wszystkich zainteresowanych historią kultury polskiej dwudziestego wieku. Można śledzić w nich rozwój kariery kompozytorskiej Andrzeja Panufnika w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, na przemian ze zmaganiami twórczymi Zygmunta Mycielskiego w trudnej rzeczywistości PRL. Wielkim wydarzeniem staje się rok 1977, a z nim powrót muzyki Andrzeja Panufnika na polskie estrady – w kolejnych latach Mycielski z radością donosi przyjacielowi o kolejnych wykonaniach, żaląc się przy tym niekiedy na brak zainteresowania środowiska muzycznego jego własnymi utworami. Ostatnie lata z kolei to czas wytężonej pracy kompozytorskiej Zygmunta Mycielskiego, zwieńczony w końcu ważnymi wykonaniami jego utworów (Psalm XII, Liturgia sacra) na festiwalu "Warszawska Jesień". Listy przyjaciół odsłaniają kulisy wielu wydarzeń w polskim środowisku muzycznym – jak koncerty festiwalu "Warszawska Jesień", obrady jury konkursów kompozytorskich, w których uczestniczył Mycielski, czy też sprawy związane z działalnością Związku Kompozytorów Polskich. Wszystko to przynosi nowe spojrzenie na fakty znane już badaczom polskiej muzyki XX wieku. Z listów odczytać też można wiele nieznanych wcześniej informacji na temat okoliczności powstania oraz budowy kolejnych kompozycji obu twórców. W przypadku Andrzeja Panufnika zbiór ten jest tym bardziej cenny, że jest to jedyna tak obszerna kolekcja listów, prowadzona przez niego w języku polskim, pisanych własnoręcznie (jego korespondencję w języku angielskim czy francuskim prowadziła bowiem żona).

Zebrane tu listy pozostają zatem niezwykle ważnym dokumentem, zapisem nie tylko kontaktów między dwoma znakomitymi postaciami polskiego życia muzycznego XX wieku, w dodatku pozostającymi po dwóch stronach "żelaznej kurtyny", ale i istotnym źródłem do badań zarówno muzykologicznych, jak i historyczno-kulturoznawczych dotyczących świata kultury muzycznej ubiegłego stulecia.

(tekst wydawcy)